واقع‌گرایی در بودجه یا آرمان‌گرایی؟

متاسفانه عارضه‌ای که همواره دولت‌های ایران از آن رنج می‌برند با نگاهی به دور از واقعیت به اقتصاد است؛ از این رو در بیشتر مواقع شاهد بروز کسری بودجه در نیمه دوم سال هستیم. حال امیدواریم دولت با توجه به این شرایط بودجه سال آینده را تنظیم کند. طی سال‌های گذشته، به‌ویژه در زمان فعالیت دولت احمدی‌نژاد تعیین نرخ ارز درست انجام نمی‌شد. به عنوان مثال زمانی که تورم ۲۷ درصد بود، نرخ ارز ۲۰۰۰ تومان محاسبه می‌شد.

خوشبختانه یکی از مواردی که دولت تدبیر و امید همواره در تنظیم بودجه مد نظر داشته، توجه به نرخ تورم سالانه است. امسال نیز کشور از لحاظ تورمی شرایط متفاوتی را پشت سر می‌گذارد و از دولت انتظار می‌رود همانند سال‌های گذشته این مهم را از نظر بگذراند. چه واقع‌بینی و عمل‌گرایی دو مشخصه مهمی هستند که می‌توان آن را به دولت روحانی نسبت داد؛ اکنون نیز نباید این مشخصه‌ها کمرنگ شود. ممکن است تورم بالاتر از اعداد اعلامی فعلی باشد ولی فاصله آن چندان معنادار نیست.

تعیین نرخ ارز توسط دولت، درنهایت موجب می‌شود دولت به یکی از وعده‌های خود که تک‌نرخی‌کردن ارز بود، نرسد. دولت باید در برنامه‌های خود به این موضوع هم توجه داشته باشد نرخ ارز بازارهای مختلف را به یکدیگر نزدیک نکند. البته نمی‌توان چندان نگاه تند و تیزی به این موضوع داشت. اکنون دولت درگیر تحولات و تلاطم‌های سیاسی دنیا و داخل کشور چشم‌انداز چندان دقیقی از نرخ ارز و نفت در سال آینده ندارد و مجبور است به نرخ تورم در داخل توجه کند و ملاک تصمیم‌گیری‌اش این نرخ باشد.

به هر حال شواهد موجود نشان می‌دهد دولت در حوزه بودجه به عمل‌گرایی بیشتر توجه دارد تا آرمان‌گرایی. امسال نیز قطعا این موضوع مورد توجه دولت قرار دارد. به هر حال نباید فراموش کرد که دولت سالی متفاوت را پشت سر می‌گذارد، تحریم‌های ظالمانه آمریکا و تلاطم بازار ارز، سکه، طلا و... دست به دست هم داده‌اند تا انتظارات از مسئولان بالا برود. اما به هر حال این اتفاق باعث می‌شود درآمدهای دولت کاهش یابد و آنها نتوانند از پس هزینه‌های جاری برآیند.

در کنار این موضوع اکنون بازار جهانی نفت هم شرایط چندان مطلوبی را تجربه نمی‌کند و بیشتر کارشناسان از آینده مبهم آن سخن می‌گویند. در واقع اکنون برای سال ۲۰۱۹ از نفت ۳۰ دلاری هم صحبت می‌شود، نفت ۸۰ دلاری هم در پس ذهن‌ها قرار دارد. حال در این شرایط مبهم دولت چگونه می‌تواند نرخی واقعی برای نفت در بودجه در نظر بگیرد؟ مشخصا باید یک حساب و کتاب دقیق در این زمینه صورت بگیرد و مجلس هم با دولت همراهی کند تا درنهایت سال ۹۸ یک برنامه دقیق و منسجم برای اقتصاد کشور تنظیم شود و دیگر شاهد بروز کسری بودجه در پایان سال نباشیم.

منبع:آرمان

* اقتصاددان