رضا صائمی*
ترامپ و جنگ بازاریابی، نگاهی به مستند ترامپیسم
ترامپ اگرچه آدم جالبی نیست اما سوژه جذابی است! سوژه ای که می توان جنبه های تراژیک زیادی از آن بیرون کشید و روایت کرد. اگرچه اغلب کارها و رفتارهای او کمیک به نظر می رسد ولی او مصداق این اصل دراماتیک است که کمدی وقتی از حد بگذرد تراژدی می شود. با روی کار آمدن او و دولتش شاهد آشوب و آشفتگی هایی در جهان هستیم که بررسی هر کدام از آنها می تواند دستمایه مستندهای زیادی قرار بگیرد.
در این میان البته خود او اصل جنس و سوژه است. مستند «دوران ترامپیسم» به کارگردانی مهدی جوزایی که از شبکه هیسپان تی وی پخش شده با رویکرد رفتارشناسی ترامپ و سیاست هایش به سراغ او رفته و از ترامپیسم در نام مستند خود استفاده کرده است. این عنوان تاکیدی است بر رواج تفکر و شیوه ترامپ در مناسبات اقتصادی و سیاسی.
در واقع آنچه که مفهوم بنیادی این مستند را می سازد مساله «اقتصاد سیاسی» است. اقتصادی که مبتنی بر مکانیسم ها و ساز و کارهای نهادهای سیاسی یا تصمیم های سیاسی جریان پیدا کرده و رونق می گیرد. البته در این مستند کارگردان به قوانینی اشاره می کند که توسط ترامپ نقض شده و همه آن ها قوانینی بودند که به عنوان رئیس جمهور باید به آن ها عمل می کرد و این سوال مطرح می شود که آیا ترامپ قوانین بیشتری را نقض خواهد کرد یا خیر؟
همچنین در مورد دولت جدید آمریکا و تغییراتی است که به واسطه روی کار آمدن ترامپ در حوزه اقتصاد در این کشور ایجاد شده است. منتها آنچه که محور این بازخوانی ها قرار می گیرد «بازاریابی سیاسی» است و این واژه شاید در ابتدا کمی عجیب و غیر متعارف به نظر می رسد اما واقعیت این است که سیاست های ترامپی را باید در ذیل پارادیم بازاریابی سیاسی تجزیه و تحلیل کرد. به همین دلیل در این مستند به این مفهوم و مصادیق آن پرداخته می شود.
در واقع مستند به مفهوم بازاریابی و تکنیک های آن در دنیای مدرن می پردازد و اینکه ترامپ به عنوان شخصی که سابقه طولانی در تجارت دارد، حالا چگونه رفتاری را از خود نشان می دهد؛ اولین نقطه عطف این مستند جایی است که مخاطب با جنس دیگری از بازاریابی آشنا می شود که حالا دیگر فقط شامل داد و ستد کالا و خدمات نیست بلکه بازاریابی «عقیده» است. ترامپ قبلا کتاب هایی در این زمینه نوشته. اینکه چگونه می توان از طریق تمهیدات سیاسی و ایدئولوژی های سیاسی کاسبی کرد و تاجر موفقی شد. در واقع در این مستند نشان داده می شود که پشت کسوت رئیس جمهوری، تاجری نفس می کشد که راه پول درآوردن را بلد است و از سیاست در خدمت تجارت بهره می برد. در واقع منفعت طلبی ترامپی از طریق واکاوی مفهوم بازاریابی سیاسی توضیح داده می شود و اینکه جنگ و جدال های او بر سر سود است.
او بیش از آنکه سیاستمدار باشد یک تاجر و بیزینسمن است که تمام معادلات و مناسبات دیپلماتیک را در تامین منافع اقتصادی و سود بیشتر صورت بندی کرده و با ساختارشکنی در این زمینه که البته به معنای نقص قوانین بین المللی است تلاش می کند تا توجیه سیاسی برای آن بتراشد.
مستند «دوران ترامپیسم» برای درک بهتر کنش های سیاسی ترامپ به سراغ مبانی نظری و جهان بینی او رفته و از بازاریابی سیاسی به مثابه گفتمان ترامپی یاد می کند. رویکردی که به لایه های درونی و عمیق تر پدیده ترامپ نظر می اندازد و به مخاطب این نگاه و ایده را می دهد تا به درک عمیق تری از رفتارشناسی ترامپ و سیاست هایش دست یابد. کارگردان برای بازنمایی و صورت بندی مفاهیمی که می خواهد طرح کند به رخدادهای مرتبط با سوژه ارجاع می دهد و به جای غنای تصویری اثرش تلاش می کند تا غنای منطقی و محتوایی آن را برجسته کند.
بالا گرفتن جنگ تجاری جمهوری خلق چین و ایالات متحده آمریکا، خروج آمریکا از برجام و حتی برجسته تر شدن مفهوم «جنگ بازاریابی» در ادبیات اقتصادی و سیاسی کشور در همین راستا در این مستند مورد توجه و تحلیل قرار می گیرد. اگرچه سوژه این مستند ترامپ و تغییر و تحولاتی است که با آمدن او ایجاد شده اما می تواند این مستند را یک اثر پژوهشی و تبینی در بیان و تشریح مفاهیمی مثل بازاریابی سیاسی یا اقتصاد سیاسی هم دانست که به مخاطب قدرت تحلیل می دهد. در واقع او رئیس جمهوری است که بیش از جنگ نظامی در پی جنگ اقتصادی است تا بتواند بازارهای پر سود جهان را فتح کند و تجارت را بنیان سیاست قرار دهد.
بر همین مبنا این مستند را هم می توان مستندی شخصیت محور دانست که به رفتارشناسی یک رئیس جمهور و سیاستمدار می پردازد و هم یک مستند گفتمان محور که به بازخوانی یک رویکرد و اندیشه اقتصادی- سیاسی می پردازد. آشنایی مخاطب با مفهوم «بازاریابی سیاسی» هم شناخت او را نسبت به قوانین و ساز و کارهای اقتصادی در جهان امروز بیشتر می کند و هم به درک بهتری از پدیده ای عجیب و غریب به اسم ترامپیسم منجر می شود. این مستند از جمله به روزترین مستندهایی است که در شبکه هیسپان تی وی به نمایش درآمده است.
کارشناس و منتقد سینما و تلویزیون
ارسال دیدگاه