پوران درخشنده، فیلمساز وفادار به سینمای کودک و نوجوان
تهران (پانا) - پوران درخشنده، فیلمساز کهنه‌کار سینمای ایران در چهل و هشتمین دوره جشنواره بین المللی فیلم رشد با فیلم «زیر سقف دودی» حضور یافت؛ به این مناسبت نگاهی انداخته‌ایم به چهار اثر شاخص او که با با محوریت کودک و نوجوان و نیز مقوله آموزش ساخته شده است.
پس از پیروزی انقلاب و با توجه به سرمایه‌گذاری مدیران وقت بر روی سینمای کودک و نوجوان،کارگردان‌های زیادی جذب این ژانر شدند و آثاری با درجات کیفی متفاوتی را روانه پرده نقره‌ای سینما کردند. در میان این فیلمسازان چهره‌هایی بودند که به این سینما وفادار مانده و عمده کارنامه خود را به آثاری مرتبط با کودکان و نوجوانان اختصاص دادند که از جمله آنها می‌توان پوران درخشنده را نام برد. او از نخستین اثر سینمایی خود به نام رابطه نشان داد که دغدغه جدی درباره این گروه سنی را دارد. در ادامه به چهار اثر شاخص وی با محوریت کودک و نوجوان و نیز مقوله آموزش نگاهی می‌اندازیم.
رابطه
رابطه فیلمی درباره ناشنوایان با محوریت نوجوانی به نام ناصر است که در ارتباط با خانواده‌اش با مشکلاتی جدی مواجه است و سرانجام به کمک معلمش به خود می‌آید و رابطه‌اش با خانواده را بهبود می‌بخشد. رابطه فیلمی با قصه‌ای ساده اما تاثیرگذار است و به گروهی از مردم جامعه می‌پردازد که به واسطه ناشنوایی قادر به ارتباط کامل با آدم‌های اطراف خود نیستند. درخشنده در این فیلم قصه خود را به شکلی تاثیرگذار روایت کرده و به لحاظ تکنیکی به گونه‌ای عمل کرده است که آن را به رخ تماشاگران خود نمی‌کشد. او در کار با بازیگر ناشنوای فیلمش هم عالی عمل کرده و بازی راحت و دلنشینی از علیرضا رضاییان گرفته است. در این حال انتخاب خسرو شکیبایی با آن صدای گرم و بیان دلنشینش برای ایفای نقش معلم، کمک شایانی به کیفیت نهایی فیلم و برجسته‌تر شدن نقاط قوت آن کرده است. همان طور که پرویز پورحسینی هم در قالب نقش پدر نگران ناصر، خوش نشسته است و باورپذیری فوق العاده‌ای دارد.
پرنده کوچک خوشبختی
درخشنده پس از تجربه فیلم نخست و درس‌هایی که از آن گرفته بود، سراغ ساخت پرنده کوچک خوشبختی رفتکه مایه‌های ملودرام غلیظ‌تری دارد با این تفاوت نسبت به خیل ملودرام‌های دهه شصت که نگاهی عمیق به مقوله آموزش داشت و در آن نقش معلم همچون فیلم مرابطه بسیار پررنگ است. فیلم درباره دختربچه‌ای به نام ملیحه است که به خاطر مرگ دلخراش مادرش طی یک حادثه دچار آسیب روحی شده است و حرف هم نمی‌زند و به دلیل همین مشکلات روحی به دختری پرخاشگر و حساس تبدیل شده است. درخشنده روی قهرمان فیلم خود به خوبی کار می‌کند، از آن به بهترین شکل به عنوان ستون فیلم خود بهره می‌گیرد و دیگر شخصیت‌ها را حول محور او می‌چیند. پرنده کوچک خوشبختی به لحاظ پایان‌بندی هم شباهت‌هایی به رابطه دارد زیرا هردوی آنها در یک پایان خوش مشترک هستند و همین‌طور در استفاده از بازیگران حرفه‌ای همچون امین تارخ، فتحعلی اویسی و هما روستا که این آخری یکی از درخشان‌ترین نقش‌آفرینی‌های عمرش را در این فیلم ارائه کرده است، شبیه رابطه است. درخشنده برای این فیلم دیپلم افتخار را کسب کرد که با توجه به فیلم‌های مهم شرکت‌کننده در جشنواره سال ۱۳۶۶ جایزه مهمی به نظر می‌رسد.
رویای خیس
رویای خیس فیلمی درباره بلوغ نوجوانانکه در آن درخشنده برخلاف دو فیلم قبلی‌اش سراغ یک نوجوان پسر رفته و داستان او را روایت کرده است. آرش پسر نوجوانی است که پدر و مادرش از هم جدا شده‌اند و از این نظر احساس کمبود می‌کند. او مدتی را نزد مادر زندگی می‌کند و پس از آن به واسطه مشکلات پیش‌آمده مجبور به زندگی در کنار پدر می‌شود. آرش برای پر کردن خلاهای عاطفی‌اش با دختری در همسایگی خانه پدر آشنا می‌شود و به او دل می‌بندد. در نیمه اول فیلم درخشنده به خوبی قهرمان فیلمش را به تماشاگر معرفی می‌کند و مسئله‌اش را که یک خلأ عاطفی بزرگ است،مطرح می‌کند. اما در نیمه دوم و از جایی که آرش به دختر همسن و سال خود علاقه‌مند می‌شود و حوادثی را به وجود می‌آورد، فیلم افت محسوسی کرده و به یک ملودرام کاملاً معمولی تبدیل می‌شود که برای تاثیرگذاری روی تماشاگران خود به ترفندهای کلیشه‌ای متوسل می‌شود. محمدرضا غفاری که بعدها در فیلم‌های زیادی هم به ایفای نقش پرداخت، در نقش آرش بازی متوسطی را ارائه کرده است و درخشنده برخلاف دو فیلم اشاره شده در بالا نتوانسته بازی خوبی از او بگیرد.
بچه‌های ابدی
سندروم داون یکی از مشکلات ژنتیکی است که در آن فرد مبتلا، یک کروموزوم نسبت به بقیه کمتر دارد که همین امر مشکلاتی را برای او به وجود می‌آورد. سینما نیز نسبت به سندرم داون بی‌تفاوت نبوده و فیلم‌هایی را با محوریت آنها تولید کرده است. یکی از شاخص‌ترینشان هم فیلم سینمایی روز هشتم با محوریت شخصیتی به نام ژرژ است که سال‌ها پیش در بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر هم شرکت کرده است. پوران درخشنده نیز در بچه‌های ابدی سراغ نوجوان سندرم داون رفته و از او به عنوان مرکز ثقل فیلمش بهره گرفته است. فیلم درباره دختر جوانی به نام نگار است که در آستانه ازدواج با پسری به نام ایمان قرار دارد و این در حالی است که نگار پس از مرگ پدر و مادرش از برادر خود مراقبت می‌کند. حال او در شک و تردید درباره ازدواج یا نگهداری از برادر نوجوان خود قرار دارد.
بچه‌های ابدی فیلمی تاثیرگذار و خوش‌ساخت با قصه‌ای پرکشش است که در این حال پیام خود را هم به خوبی به تماشاگرانش منتقل می‌کند. خرده‌داستان‌های موجود در فیلمنامه بچه‌های ابدی نیز تأثیر مناسبی روی روند پیشرفت داستان و رساندن آن به نقطه عطف دوم فیلمنامه دارند. بازی‌های خوب شهاب حسینی و الهام حمیدی نیز از دیگر نقاط قوت فیلم هستند که گاه زیر سایه بازی درخشان بازیگر نوجوان فیلم (علی احمدی‌فر)که جایزه بهترین بازیگر جشنواره فیلم کودک و نوجوان را هم از آن خود کرده، قرار می‌گیرند.
*
ارسال دیدگاه