مبادله تجاری اروپا با ایران اجرایی می‌شود

از جمله منافع برجام اینکه ایران بتواند در بازارهای جهانی حضور داشته و نقل و انتقالات مالی آسانی داشته باشد وگرنه لزومی ندارد ایران قوانین بازدارنده و سختگیرانه سازمان بین‌المللی انرژی اتمی را بپذیرد و خود را در فناوری هسته‌ای محدود کرده و منافعی هم به دست نیاورد. از سویی کشورهای اروپایی برجام را برای امنیت قاره سبز مهم می‌دانند و معتقدند که اگر جمهوری اسلامی ایران از برجام خارج شود و یک رقابت هسته‌ای هر چند احتمالی در منطقه ایجاد شود، ممکن است اتفاقاتی مانند جنگ در خاورمیانه رخ دهد و بدین ترتیب موج جدیدی از آوارگان جنگی به اروپا سرازیر شوند و امنیت آنها را تهدید کند. بنابراین اروپا وظیفه خود می‌داند که تا حد توان از برجام حمایت کند و اجازه تنش در منطقه را ندهد.

تنش در خاورمیانه، ضرری را متوجه ایالات متحده نخواهد کرد و این ایران و اروپا است که هرگونه التهاب و تنش را مخل امنیت خود می‌دانند. لذا اروپا صراحتا اعلام کرده است که باید منافع ایران در برجام تامین شود تا آنها هم رغبتی برای حضور در این توافقنامه داشته باشند. اروپایی‌ها در بعد اقتصادی و تجاری و یاری رساندن به ایران چند مدل را امتحان کرده‌اند. ابتدا بانک سرمایه‌گذاری اروپا را نامزد کردند تا با ایران دادوستد داشته باشد و معاملات بانکی با ایران را سامان بخشد که بعد به دلیل وجود سرمایه‌ها و مشتریان این بانک در آمریکا و به خطر افتادن منافع آن مجبور به تغییر رویه شدند.

سپس به سراغ بانک‌های درجه ۲و ۳ اروپا رفتند تا آنها را برای همکاری با ایران ترغیب کنند که در این امر هم ناموفق بودند نهایتا به این نتیجه رسیدند که نظام بانکی را دور بزنند و به دلیل تسلط ایالات متحده بر نظام بانکی جهان، سیستمی را طراحی کنند تا نیاز صددرصدی به سیستم بانکی تحت تسلط آمریکا نداشته باشد تا سیستم بانکی کشورهایی که تمایل به همکاری با ایران دارند، بتوانند از سیستم گریز از تحریم‌های آمریکا، استفاده کنند. ظاهر قضیه نشان می‌دهد که هم مذاکرات خرید نفت از ایران مثبت بوده است و هم طراحی این سیستم جدید آماده اجرایی شدن است.باید منتظر ماند و امیدوار بود که اروپا در انجام این طرح‌ها شکست نخورد.

برخی که در داخل ایران اعتقادی به همکاری با اروپا ندارند و از عدم توانایی اروپا برای حفظ برجام سخن می‌گویند؛ به دلیل سطح مبادلات حدود ۶۰۰ میلیارد دلاری اروپا با آمریکا. به هرحال ممکن است اروپا منافع کلان مالی و تجاری خود را فدای همکاری با تهران نکند. از سویی باید در نظر داشت که بحث اقتصاد اروپا با سیاست دولت‌ها متفاوت است، زیرا دولت‌های اروپایی تسلطی بر شرکت‌ها و بنگاه‌ها ندارند و نمی‌توانند با ادبیات سیاسی مسائل سیاست‌های مد نظر را در اقتصاد اروپا پیاده کنند. بنابراین به نظر می‌رسد فرصتی فراهم شده تا اروپایی‌ها امتحان خود را پس داده و در قبال شعارها و تعهداتشان تلاش کنند، زیرا حفظ برجام برای اروپا حیثیتی شده و آنها قصد دارند از اعتبار و وجهه خود در نزد افکار عمومی جهان حراست کنند. تاکنون هم ایالات متحده تحریم‌های خود را اعمال کرده و فشارهای خود را بر کشورها و شرکت‌های مختلف، از جمله شرکای نفتی ایران مانند کره جنوبی و ژاپن وارد کرده و آنها هم خرید نفت خود را از ایران کاهش داده‌اند و حتی پالایشگاه‌های اروپایی هم خریدهای خود را کاهش داده‌اند.

بنابراین به‌گونه‌ای منطقی نمی‌توان بیش از این نگران تبعات تحریم‌های واشنگتن بود. امید است سیستم جدید مبادله تجاری اروپا با ایران که عمدتا مبتنی بر اوراق بهادار است که البته جزئیات آن به دلیل دخالت و اعمال فشار آمریکا فاش نشده است، اجرایی شود. اما به نظر این سیستم همچون اوراق بهادار مرسوم در بازار باشد که در اختیار خریداران نفتی ایران قرار بگیرد. به نظر می‌آید این طرح یک مبادله برد- برد برای اروپا و ایران باشد. یعنی هم به مبادلات تجاری دو طرف کمک خواهد کرد و هم از سویی کمک می‌کند ایران پول فروش نفت خود را از کشورهایی مانند چین و هند و غیره وصول کند.

منبع: آرمان

* کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی