دمای هوا در فصل پاییز امسال نیم تا یک درجه افزایش می‌یابد

در سال زراعی گذشته (۹۷-۱۳۹۶) استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب با ۷۵، ۶۷، ۶۶، ۵۶ و ۵۳ درصد، بیشترین کاهش بارش را نسبت به نرمال داشته‌اند. در این بین فقط دو استان آذربایجان غربی و شرقی، ۲۴ و ۲۰ درصد بارش بیش از نرمال را تجربه کرده‌اند.

خشکسالی شدید تا بسیار شدید در غالب استان‌های کشور

نقشه خشکسالی نشان از وقوع خشکسالی شدید تا بسیار شدید در غالب استان‌های کشور دارد که گویای وضع بحرانی منابع آب است. با توجه به پیش‌بینی بارش بیش از نرمال در حوضه رشته کوه هندوکش افغانستان و به‌دلیل اینکه بخش قابل توجهی از منابع آب استان سیستان و بلوچستان وابسته به وضع بارش خارج از کشور است، بنابراین ترمیم منابع آب استان در سال‌جاری به مقدار زیاد بستگی به تلاش‌ها در دریافت حقابه از هیرمند دارد.

با توجه به نقشه‌های پیش‌یابی و وضع پدیده‌های دورپیوندی، در مجموع بارش کشور در شش ماهه دوم سال ۱۳۹۷ در محدوده نرمال پیش‌بینی می‌شود. الگوی بارش کشور در شش ماهه دوم سال دارای بیشینه بارش در پاییز در نیمه شمالی و زاگرس است. در فصل پاییز به دلیل استقرار پر ارتفاع و ایجاد سامانه بندالی (Blocking) در جنوب اروپا و دریای سیاه، مسیر سامانه‌های بارشی به عرض‌های جنوبی منتقل شده است که با انتظار بارش‌های نرمال تا بیش از آن به ویژه در شمال، غرب و شمال‌غرب کشور هماهنگ است.

بارش مهر در اغلب مناطق کشور به‌‌ویژه در غرب و شمال‌غرب بیش از نرمال، آبان در حد نرمال (بخش‌هایی از جنوب‌غرب متمایل به کمتر از نرمال)، آذر در محدوده نرمال، در دی ماه بخش‌هایی از غرب کشور متمایل به کمتر از نرمال و در بهمن با فعال‌تر شدن سامانه‌های جنوبی، بارش در محدوده نرمال خواهد بود. در پاییز میانگین دمای مناطق شمالی و غربی در محدوده نیم تا یک درجه بیش از نرمال و در شرق کشور تا ۲ درجه بیش از نرمال خواهد بود.

کشور همچنان با خشکسالی شدید مواجه خواهد بود

علیرغم پیش‌بینی‌های فوق، کشور همچنان با خشکسالی شدید آب‌شناسی مواجه خواهد بود که مدیریت بهینه منابع آب و کاهش سهم استفاده از منابع آب‌های زیرزمینی برای پایداری منابع آب را ایجاب می‌کند.

ارتفاع بارش سال زراعی یعنی از اول مهر ۱۳۹۶ تا پایان شهریور ۱۳۹۷ در کشور به ۱۶۵.۸ میلیمتر رسید، این در حالی‌است که بارش دوره بلندمدت ۲۳۲.۴ و سال گذشته ۲۱۲.۳ میلیمتر بوده است. بر این اساس بارش سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ به ترتیب ۲۸.۷ و ۲۱.۹ درصد نسبت به بلندمدت و سال گذشته کاهش داشته است.

انحراف مجموع بارش سال زراعی منتهی به ۳۱ شهریورماه جاری نسبت به دوره بلندمدت مشابه

در سال زراعی گذشته، ۲۲ استان بارش کمتر از نرمال را تجربه کرده‌اند، ۷ استان دارای بارش نرمال و فقط دو استان آذربایجان غربی و شرقی بارش بیش از نرمال داشته‌اند. بیشترین کاهش نسبی بارش به ترتیب در استان‌های سیستان‌و‌بلوچستان، کرمان، هرمزگان، فارس و کهگیلویه‌و‌بویراحمد به ترتیب با ۷۵، ۶۷.۳، ۶۷، ۵۶ و ۵۳ درصد نسبت به دوره مشابه بلندمدت رخ داده است؛ این در حالی‌است که مقدار کاهش در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد ۲۹۵، چهارمحال و بختیاری ۲۶۷، گیلان ۲۵۴، فارس ۱۶۸.۶، مازندران ۱۴۶.۴، بوشهر ۱۲۵، هرمزگان ۱۲۰ و خوزستان ۱۰۷ میلیمتر است. بیشترین کاهش بارش در حوضه‌های آبریز خلیج فارس و دریای خزر رخ داد.

پیش‌بینی بارش

میانگین بارش کشور در فصل پاییز در محدوده نرمال تا بیش از نرمال است. در استان‌های شمالی، شمال‌غرب و دامنه‌های زاگرس در غرب کشور بیش از نرمال پیش‌بینی می‌شود.

پیش‌بینی ناهنجاری بارش کشور در فصل پاییز ۱۳۹۷ نسبت به میانگین بلندمدت

انتظار می‌رود بیشترین افزایش بارش فصل پاییز در دو ماه مهر و آبان و در نواحی غربی و شمالی کشور رخ می‌دهد. کاهش بارش از اواخر آذر تا دی وجود دارد اما دوباره شاهد فعالیت سامانه‌های بارشی به ویژه در عرض‌های جنوبی‌تر کشور در ماه‌های پایانی سال خواهیم بود. در مجموع بارش کشور در شش ماهه دوم سال در حد نرمال است اما توزیع ماهانه آن همگون نیست.

پیش‌بینی انحراف بارش نسبت به میانگین بلندمدت: مهر (بالا-چپ)، آبان (بالا-راست)، آذر (پایین-چپ) و دی (پایین-راست)

میانگین دمای فصل پاییز نیم تا یک درجه بیش از نرمال خواهد بود

با توجه به پیش‌بینی فعالیت سامانه‌های بارشی و افزایش ابرناکی، میانگین دمای فصل پاییز به استثنای شرق کشور از ۰.۵ تا ۱ درجه بیش از نرمال خواهد بود، این درحالی‌است که افزایش دما در شرق کشور بین ۱ تا ۲ درجه پیش‌بینی می‌شود.

از دی تا بهمن، با جابجایی سامانه‌های بارشی به عرض‌های جنوبی احتمال ناهنجاری منفی دما در این مدت در بخش هایی از جنوب کشور وجود دارد. چون تغییرات شدید دما در نقشه‌های میانگین ماهانه تعدیل می‌شود، بنابراین کاربران باید برای آگاهی از نوسان دما در مقیاس هفتگی به نقشه‌های تکمیلی در وب‌سایت، کانال پیام‌رسان و یا آدرس ftp محصولات پیش‌بینی فصلی مراجعه کنند.

ناهنجاری فصلی و ماهانه دمای کشور در شکل‌های زیر نشان داده شده است.

پیش‌بینی ناهنجاری دمای هوای کشور در پاییز ۱۳۹۷ نسبت به میانگین بلندمدت(داده‌های پس‌پردازش شده CFSv.۲-)

پیش‌بینی انحراف دمای هوا نسبت به میانگین: مهر (بالا-چپ)، آبان(بالا-راست)، آذر (پایین- چپ) و دی (پایین- راست)

در اغلب مدل‌های پیش‌بینی فصلی، ناهنجاری مثبت ارتفاع در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال بر روی جنوب اروپا و دریای سیاه و ناهنجاری منفی ارتفاع در محدوده دریای مدیترانه تا شرق ایران در فصل پاییز ۱۳۹۷ مشاهده می‌شود.

ناهنجاری مثبت ارتفاع بر روی جنوب اروپا و دریای سیاه در پاییز ، پایین: جابجایی جنوب‌سوی آن در زمستان (از: ECMWF)

در صورت هماهنگ بودن سایر دورپیوندها وقوع النینو می‌تواند به افزایش بارش کشور به ویژه در فصل پاییز کمک کند. شکل زیر پیش‌بینی وقوع النینوی ضعیف تا متوسط با ناهنجاری مثبت دمای سطح آب اقیانوس در حدود یک درجه سلسیوس را در بخش شرقی اقیانوس آرام استوایی نشان می‌دهد. پیش‌بینی یاد شده میانگین پیش‌بینی سه مدل مورد استفاده در ECMWF، Metoffice و Meteofrance است. النینوی مذکور از ابتدای زمستان به تدریج ضعیف می‌شود.

پیش‌بینی النینوی ضعیف برای پاییز ۱۳۹۷(ECMWF)