نگاهی به فعالیت‌های نمایش عروسکی در آموزش‌وپرورش در آستانه نخستین حضور در جشنواره نمایش عروسکی تهران
دنیای عروسکی دانش‌آموزان در قاب جشنواره‌ها
تهران (پانا) –- جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی در هفدهمین دوره برگزاری خود امسال برای نخستین‌بار با حضور گروه‌های تئاتر دانش‌آموزی برگزار می‌شود.
برگزاری جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی (تهران - مبارک) در ۳ دوره اخیر که با دبیری مرضیه برومند، فیلمساز و هنرمند باسابقه تئاتر عروسکی، برگزار می‌شود تغییراتی را تجربه کرده است که هریک از آنها جهش‌هایی در راستای تبدیل این جشنواره به یکی از رویدادهای مهم حوزه فرهنگ و هنر کشور قلمداد می‌شود. اضافه‌شدن کارناوال عروسک‌ها (شادپیمایی) به جشنواره تئاتر عروسکی تهران که با رژه عروسک‌های غول‌پیکر همراه است، یکی از این اتفاق‌هاست که علاوه بر آثار فرهنگی و هنری، در حال تبدیل‌شدن به یک جاذبه شهری و توریستی در کلان‌شهر تهران است که امکان مشارکت عامه مردم در یک گردهمایی شاد و خاطره‌ساز را فراهم می‌کند.
امسال دو بخش کاملا جدید به جشنواره افزوده شده که هردو می‌توانند در بالابردن پتانسیل هنری تئاتر عروسکی کشور نقش موثری ایفا کنند. یکی بخش «تجربه» که تجارب دانشجویی را به تصویر می‌کشد و دیگری بخش «دانش‌آموزی» که به نمایش آثار نمایش عروسکی در مدارس کشور می‌پردازد.
پیمان شریعتی: امیدواریم استعدادهای جدیدی در مدارس کشف کنیم
پیمان شریعتی، معاون اجرایی جشنواره نمایش عروسکی، در نشست خبری جشنواره هفدهم با اعلام خبر اضافه‌شدن بخش دانش‌آموزی به جشنواره، گفت: « بخش دانش‌آموزی بخش مغفول این سال‌ها بوده است و اتفاق فرخنده‌ای برای جامعه محصل کشور محسوب می‌شود. در این دوره از جشنواره توجه ویژه‌ای به دانش‌آموزان داشته‌ایم و امیدواریم با اضافه‌شدن بخش دانش‌آموزی به جشنواره علاوه بر افزایش توجه اداره آموزش و پرورش به بخش تئاتر عروسکی در مدارس، استعدادهای تازه‌ای از مدارس کشور کشف کنیم.»
گروه‌های دانش‌آموزی حاضر جشنواره نمایش عروسکی
در نخستین دوره حضور دانش‌آموزان، ۷ نمایش، شامل ۳ نمایش از تهران و ۴ اثر از سایر استان‌ها، به شرح زیر در جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران حضور خواهند داشت که در روزهای ۵ و ۶ شهریورماه در سالن مرکز آفرینش‌های هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به صحنه خواهند رفت:
«به دنبال فلک»، کارگردان نوشین فرهادی، از فارسان
«خنده ماهی»، کارگردان امیر سالاری، از بندر لنگه
«خواب ربا»، کارگردان افسانه زمانی، از تهران
«خوراک ماران»، کارگردان غزاله عبادی، از گنبد کاووس
«سفر به آینده»، کارگردان داود سرآبادانی، از تهران
«کمانه جاودانه»، کارگردان سمیه گلباز، از تهران
«موسی و شبان»، کارگردان حجت هاشمی، از شهر قدس
نکته قابل تامل این است که در صحبت‌های دبیر جشنواره و در اطلاعات سایت اطلاع‌رسانی جشنواره تعداد گروه‌ها ۷ گروه ذکر شده اما در جدول اجراها تنها ۶ گروه اثر دانش‌آموزی وجود دارند.
سابقه نمایش عروسکی در آموزش‌وپرورش
دانش‌آموزان فعال در بخش‌های فرهنگی و هنری در سال‌های پس از انقلاب اسلامی هر سال در مسابقات فرهنگی و هنری دانش‌آموزان شرکت می‌کنند که طی سال تحصیلی در سطح مدارس، سپس در سطح شهر و استان برگزار می‌شود. مرحله نهایی این مسابقات با نام «جشنواره فرهنگی و هنری دانش‌آموزان برگزیده سراسر کشور» در تعطیلات تابستان به معرفی برگزیدگان کشوری می‌پردازد که این برگزیدگان در برخی شاخه‌های هنری به بخش دانش‌آموزی برخی جشنواره‌های هنری ملی معرفی می‌شوند. امسال سیوششمین دوره این جشنواره در نیمه دوم مردادماه در تهران درحال برگزاری است.
بخش تئاتر دانش‌آموزی شامل بخش تئاتر «صحنه‌ای» و «عروسکی» از بخش‌های ثابت مسابقات فرهنگی هنری دانش‌آموزی است که برگزیدگان آن برخی سال‌ها به «جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان» معرفی شدند.
مدیرکل فرهنگی هنری آموزش و پرورش: از ظرفیت آموزش و پرورش استفاده نمی‌شد
علی رمضانی، مدیرکل فرهنگی هنری آموزش و پرورش، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی پانا با ابراز خرسندی از اضافه‌شدن بخش دانش‌آموزی به جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی (تهران - مبارک) گفت: «بخش تئاتر عروسکی هم یکی از بخش‌های جشنواره فرهنگی هنری دانش‌آموزان سراسر کشور بود اما به رغم اینکه ۱۷ دوره جشنواره تئاتر عروسکی در کشور برگزار شد، از ظرفیت آموزش و پرورش در این بخش استفاده نشده بود؛ تا اینکه امسال برای نخستین‌بار بخش دانش‌آموزی به جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی به دبیری خانم مرضیه برومند افزوده شد و این خبری خوشایند برای جامعه دانش‌آموزی کشور است.»
رمضانی با اشاره به اینکه جشنواره فرهنگی هنری دانش آموزان سراسر کشور منشاء انتخاب گروه‌های راه‌یافته به جشنواره نمایش عروسکی است افزود: «امسال سیوششمین دوره جشنواره فرهنگی هنری دانش‌آموزان را در همین ایام در حال برگزاری داریم اما پیشتر، با هماهنگی جشنواره عروسکی، از تعدادی از مدرسان و داوران حوزه نمایش عروسکی خواستیم آثار راه‌یافته به مرحله کشوری مسابقات دانش‌آموزی را با بازبینی فیلم‌های ارسالی به دبیرخانه جشنواره بررسی کنند و به این ترتیب سه نمایش برگزیده در بخش دختران و پسران را به جشنواره تئاتر عروسکی مبارک معرفی کردیم که شامل گروه‌هایی از استان‌های هرمزگان، چارمحال و بختیاری، گلستان، شهر تهران و شهرستان‌های استان تهران هستند.»
مشارکت آموزش‌وپرورش در بخش‌های غیردانش‌آموزی جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی
امسال کانون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، که یکی از ارکان فرهنگی هنری آموزش‌وپرورش است، حضور فعالی در بخش‌های غیردانش‌آموزی جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی (تهران مبارک) داشته است و سالن‌های «بوستان» و «گلستان» مرکز تولید تئاتر و تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری میزبان اجرای نمایش‌های جشنواره هستند.
پیشتر نیز از سوی هیأت داوران این جشنواره پنج نمایش تولیدِ کانون با عنوان‌های نمایش «منو نمی‌بره» به نویسندگی و کارگردانی زهرا صبری از تهران به بخش «بزرگسال» و دو نمایش «آرزوهای بافتنی» به نویسندگی فرهاد اسماعیلی و کارگردانی کبری مالمیر از تهران و «هدیه اسرارآمیز» به نویسندگی آتسا شاملو و کارگردانی میثم یوسفی از تهران در بخش «کودک، نوجوان و خانواده» انتخاب و معرفی شده بودند.
همچنین، نمایش «ترنج» نیز به نویسندگی افسانه زمانی و نسرین خنجری و کارگردانی افسانه زمانی در بخش «مهمان» و نمایش «راز گل سرخ» به کارگردانی علیرضا ناصحی به بخش «فضای باز» این دوره از جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران مبارک راه پیدا کرده بود.
اردشیر صالحپور: کودک از عروسک جدا نیست
اردشیر صالحپور نویسنده، کارگردان، مدرس تئاتر و داور سیوششمین جشنواره فرهنگی و هنری دانش‌آموزان برگزیده سراسر کشور، در گفت‌وگوی اخیر خود با روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش با موضوع تئاتر عروسکی در مدارس با تاکید بر لزوم پرداختن به تئاتر کودک و تئاتر عروسکی در مدارس گفت: «جای خوشحالی است که بخش نمایش‌های عروسکی، با اقبال خوبی روبه‌رو شده است. تا اندازه‌ای که من شخصا اصلاً انتظار نداشتم که بچه‌ها در این سطح ظاهر بشوند و خوشبختانه بچه‌ها نشان دادند که تا حد مطلوبی با تکنیک‌های مختلف تئاتر عروسکی اعم از سایه‌ای، عروسک نخی، عروسک‌های باتومی و گونه‌های دیگر آشنایند و از آنها استفاده می‌کنند. این یک پیام آشکار دارد و آن اینکه علاقه، دانش و مهارت در این بخش جدی قلمداد شده است.»
وی با اشاره به افق روشن و امیدوار کننده آینده تئاتر عروسکی، گفت: «من معتقدم که باید تئاتر عروسکی و همچنین تئاتر کودک جدی قلمداد شود و اگر آموزش و پرورش تئاتر عروسکی و تئاتر کودک را، که در ژانر وظایف ماهوی و ساختاری نظامش است، جدی بگیرد، این یقیناً تضمینی است برای رشد تئاتر کشور؛ چرا که همین بچه‌ها قرار است فردا بیایند و بازیگران و هنرپیشه‌هایی حرفه ای مثل کریم اکبری مبارکه یا ایرج محمدی شوند.»
وی در پایان با اشاره به اینکه شاید اجراها خیلی خوب نیست، اما خیلی امیدوارکننده است، گفت: «نیابد این را از ذهن دور کنیم که از طرفی بسیاری از این بچه‌ها به صورت غریزی کار کرده‌اند و از طرف دیگر اکثر آنها در شهرستان‌ها حتی مجال و امکانی برای تماشای تئاتر عروسکی ندارند. به نظر من در کارشناسی آموزش و پرورش، توجه به تئاتر کودک و تئاتر عروسکی، به عنوان یک ژانر مستقل می‌تواند آثار خوبی داشته باشد چرا که کودک از عروسک جدا نیست و امروز می‌بینیم که دیگر عروسک برای دانش‌آموز ما فقط یک وسیله بازی و تفنن و سرگرمی بچگانه به شمار نمی‌رود و بچه‌ها امروز از عروسک به عنوان یک مدیوم فرهنگی استفاده می‌کنند و از طریق آن حرف می‌زنند و مسائل و مشکلات را مطرح می‌کنند.»
گزارش: عاطفه بزرگ‌نیا
ارسال دیدگاه