اهدای خون، اهدای زندگی

در ۹ مرداد سال ۱۳۵۳ شمسی سازمان انتقال خون ایران با هدف سامان بخشیدن به وضع خون رسانی و به منظور ترویج فرهنگ اهدا خون ، تهیه و تأمین خون و فرآورده های سالم و مطمئن و رایگان برای رفع نیاز بیماران نیازمند، به خصوص مبتلایان به تالاسمی ، هموفیلی و لوسمی تاسیس شد.

اهدای خون هنگامی رخ می‌دهد که یک فرد سالم به طور داوطلبانه مقدار مشخصی از خون خود را در یک مرکز انتقال خون هدیه می‌کند و خون اهدا شده پس از انجام آزمایش‌های غربالگری و تأیید سلامتی به منظور تهیه فراورده‌های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا از طریق بانک خون مراکز درمانی به افراد دیگر تزریق می‌شود. فرایند اهدا و تزریق به دریافت‌کنندگان ، انتقال خون نام دارد.

در حال حاضر، با وجود پیشرفت های چشم گیر در زمینه علم پزشکی هنوز هیچ گونه جایگزین مصنوعی برای خون ساخته نشده است و فقط خونی که توسط انسان های نیکوکار اهدا می شود ، می تواند جان انسان های دیگر را از مرگ نجات دهد. عدم وجود جایگزین مناسب برای خون ، محدود بودن مدت زمان نگه داری خون و فرآورده های خونی ، همیشگی بودن نیاز به خون و فرآورده های آن سبب شده تا اهدای خون از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار شود.

همه روزه ، در سراسر جهان بسیاری از افراد به خون و فرآورده های خونی نیاز پیدا می کنند. به طوریکه از هر سه نفر مردم دنیا ، یک نفر در طول زندگی احتیاج به تزریق خون و فرآورده های خونی پیدا می کندو موقعیت هایی که در آن نیاز به خون پیدا می شود عبارت است از زمان بروز حوادث و سوانح گوناگونی نظیر تصادفات رانندگی ، سوختگی ها و اعمال جراحی . در هنگام زایمان ، نوزادان و به خصوص نوزادان نارسی که به زردی دچار می شوند ، از جمله نیازمندان به خون می باشند.

از طرفی بیماران سرطانی که تحت شیمی درمانی یا اشعه درمانی قرار دارند هم از مصرف کنندگان خون و فرآورده های آن هستند و بسیاری از دیگر بیماران نیز ناگزیرند برای بهره مندی از یک زندگی نسبتا طبیعی برای تمامی عمر به شکل منظم خون یا فرآورده های خونی دریافت نمایند ، مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی.

سیستم خون سازی بدن به گونه ای است که با افزایش جریان خون در بدن، طی مدت کوتاهی این مقدار خون اهدا شده را جایگزین می کند. در جریان اهدای خون این پایش ها صورت می گیرد: ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن، نوع گروه خونی و تشخیص کم خونی.

طبق گفته کارشناسان، هر فرد بالغ بین ۱۷ تا ۶۵ سال با وزن متوسط پنجاه کیلوگرم، حدود پنج و نیم تا شش لیتر خون دارد و با اهدای ۲۵۰ سی سی تا ۴۵۰ سی سی از خون خود، نه تنها سلامتی خود را به مخاطره نمی اندازد،بلکه ضمن کمک به سلامتی خود ، نجات بخش زندگی دیگری نیز خواهد شد.

مهم ترین اثر اهدای خون، نجات زندگی انسان ها و آگاهی از سلامت جسمانی است. تحقیقات نشان داده اهدای مکرر خون به میزان زیادی فرد را در برابر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی محافظت می کند. همچنین اهدای خون نه تنها برای افراد سالم زیانی ندارد ، بلکه موجب جلوگیری از ابتلای آن ها به بیماری ها نیز می شود.

جمع آوری خون از داوطلبانِ اهدای خون، و آماده سازی آن برای نجات بیماران و مصدومین، ایجاد پایگاه در بیمارستان ها و واحدهای سیار و ثابت جهت تهیه خون، ثبت اطلاعات لازم به منظور دعوت برای اهدای خون به هنگام ضرورت و توزیع خون و فرآورده های آن به مراکز درمانی و بیمارستان ها و... از جمله کارهای سازمان انتقال خون ایران می باشد.

یکی دیگر از اهداف انتقال خون در ایران تأمین خون و فرآورده های سالم آن با بهترین کیفیت استاندارد مطابق با موازین تعیین شده بین المللی برای بیماران و نیازمندان و همچنین ترویج طب انتقال خون است.

اهدای خون همچنین می تواند در کشف بیماری های نهفته در اهدا کنندگان خون کاملا مؤثر باشد. هر فرد سالم می تواند در هر سال تا چهار بار با فاصله هشت هفته یا دو ماه خون اهدا کند.

برای ترغیب مردم جهان به اهدای خون و افزایش سطح آگاهی آنان، روز ۲۴ خرداد برابر باچهاردهم ژوئن به عنوان روز جهانی اهدا کنندگان خون نام‌گذاری شده و سازمان بهداشت جهانی ، جامعه بین‌المللی انتقال خون ، اتحادیه بین‌المللی سازمان اهداکنندگان خون و فدراسیون بین المللی جعمیت های صلیب سرخ و حلال احمر چهار ارگان جهانی حامی اهدای خون هستند.

/ خبرنگار : ریحانه فتحی /