۲۶ تیر سالروز تاسیس نهاد شورای نگهبان

پس از سقوط نظام مشروطه سلطنتی در ایران، بحث نگارش قانون اساسی جدید آغاز شد. از آن جایی که نویسندگان پیش نویس قانون اساسی ، عموماً از تحصیل‌کردگان در کشور فرانسه و متأثر از سنت حقوقی آن کشور ، برای نظارت بر انطباق قوانین با قانون اساسی، نهادی مشابه شورای قانون اساسی فرانسه تأسیس کرده و آن را شورای نگهبان قانون اساسی نامیدند.

این شورا از دوازده عضو تشکیل شده‌است که شش عضو از این دوازده تن فقهایی هستند که با حکم رهبر عزل و منصوب می‌شوند و شش عضو دیگر حقوق دانانی هستند که با معرفی رئیس قوه قضاییه و رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند. دوره فعالیت فقهای شورای نگهبان شش سال و معمولاً در ۲۶ تیرماه سال ششم به پایان می‌رسد. دبیر شورای نگهبان بالاترین مقام رسمی این شورا است و در حال حاضر احمد جنتی دبیر کنونی آن است.

پس از تصویب قانون اساسی و در راستای اجرای اصل نود و یکم قانون اساسی در خصوص تشکیل شورای نگهبان، حضرت امام‌خمینی‌ (ره) در روز نخست اسفند ۱۳۵۸ آیات الله لطف‌اللّه صافی‌گلپایگانی، احمد جنتی، عبدالرحیم ربانی‌شیرازی، محمدرضا مهدوی‌کنی، یوسف صانعی و غلامرضا رضوانی را به عنوان فقهای شورای نگهبان در دوره نخست منصوب کردند.

مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دو نوع مسئولیت و اختیار، قانون‌گذاری و قضاوت، برای شورای نگهبان در نظر گرفته شده‌است.

نخستین وظیفه شورای نگهبان، نظارت بر تدوین قوانین در مجلس شورای اسلامی است. این شورا وظیفه دارد که هر قانون تصویب شده در مجلس را با قانون اساسی و قوانین شرعی اسلام مطابقت دهد که در صورت مطابقت داشتن، لایحه یا طرح مجلس را تأیید می‌کند. در صورت عدم مطابقت، آن لایحه یا طرح به مجلس برگردانده می‌شود تا مجلس اصلاحات مورد نظر شورای نگهبان را بررسی کند. در صورت پافشاری مجلس بر نظر خود، طرح یا لایحه مورد نظر به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده می‌شود.

دومین وظیفه شورا نظارت بر صلاحیت کاندیداها درکشور است. شورای نگهبان موظف میباشدصلاحیت همه نامزدهایی که جهت شرکت در هر انتخابات به جز انتخابات شورا های اسلامی شهر و روستا در وزارت کشور ثبت‌نام می‌کنند را بررسی نموده و پس از آن اجازه شرکت در انتخابات را به آن کاندیدا بدهد .

/ خبرنگار : ریحانه فتحی /