توجه به اقدامات فرهنگی درحوزه موادمخدر

مساله دیگر هم آموزش افراد عادی به ویژه نوجوانان و جوانان است که باید نسبت به این مواد شناخت پیدا کنند. هم ‌اکنون در جامعه باید عواقب مصرف هر یک از مواد را به افراد آموزش داد. افراد در حوزه پیشگیری، سازمان‌های مردم نهاد، بخش خصوصی و دولتی نیز باید در این عرصه وارد عمل شود. در حوزه درمان نیز می‌توان پزشکان، مددکاران و... را با انواع و اقسام مواد مخدر آشنا کرد تا آنها نحوه درمان هر یک از مراجعه کنندگان مصرف کننده را بدانند. از سوی دیگر در کشور می‌توان سیستم رصد و پایش ایجاد کرد. برای مثال سیستم رصد نشان می‌دهد که در چند ماه گذشته کدامیک از مواد روانگردان بیش از گذشته در جامعه مورد مصرف قرار گرفته تا بتوان به مردم و سیستم کاهش و تقاضا این وضعیت را گزارش داد. درضمن نیروی انتظامی نیز باید درباره کم و کیف مصرف مواد مخدر در جامعه تحت آموزش‌های به روز قرار بگیرد.

از سوی دیگر ساختار این آموزش‌ها باید از طریق سیستم دولتی شکل بگیرد. در بسیاری از کشورهای دنیا سیستم دولتی فقط دستورالعمل‌ها را می‌نویسند. برای مثال در این دستورالعمل ذکر ‌شود که در اقدامات باید چه مسائلی برای زنان و مردان مصرف کننده لحاظ شود. دولت نیز باید سعی کند تا دستورالعمل‌ها را به بخش خصوصی و سازمان‌های مردم نهاد و دیگر نهادهای مسئول آموزش‌ دهد. همچنین می‌توان یک سیستم نظارت ایجاد کرد تا کیفیت آموزش را مورد بررسی قرار داد و تاثیرگذاری این آموزش‌ها روی جوانان، اعضای خانواده، پزشکان و روانشناسان را مشخص کرد. در این شرایط این سوال مطرح است که آیا یک جوان فقط از طریق یک دوره آموزش کوتاه می‌تواند نسبت به عوارض مواد روانگردان و مشکلات ناشی از آن مصون باشد یا خیر. این مساله نیازمند برنامه بلند مدت است. برای مثال در این وضعیت می‌توان از امروز یک برنامه را تدوین کرد و ۱۰ سال آینده نتایج آن را مشاهده کرد. در حالی که در کشور ما تدوین این برنامه‌ها از طریق سیستم‌های مدیریتی به سختی اجرا می‌شود. در هر صورت اقدام اصلی در حوزه مواد مخدر آموزش دادن در ابعاد گوناگون همچون آموزش آشنایی با مواد مخدر، آموزش عوارض مواد و.... است. نکته دیگر در مساله آموزش این است که آیا سیستم دولتی مسئول در حوزه آموزش از مسائل به روز استفاده می‌کند یا خیر؟ این در حالی است که در بسیاری از مواقع مشاهده می‌شود که سیستم آموزشی چندان به روز نیست و حتی مسائل روزمره را مطرح نمی‌کند.

اعتیاد و آموزش‌های غیراصولی

سیستم آموزش برای آگاه‌سازی جامعه نسبت به مواد مخدر چندان کارآمد نیست. برای مثال اغلب سمینار و کنفرانس‌ها در حوزه مواد مخدر با حضور چندین نفر مهمان و یک نفر سخنران برگزار می‌شود. این نوع جلسات با بازخورد چندانی همراه نیست. حتی آموزش‌هایی که در مدارس داده می‌شود، نیز به همین شکل است. درضمن رسانه ملی نیز با انبوه مخاطب حجم اطلاعاتش درباره مواد مخدر متناسب نیست. در حالی که در سال‌های اخیر رادیو بیش از گذشته موفق عمل کرده است. باید دانست برنامه در زمینه مواد مخدر در مقایسه با پنج سال گذشته افزایش یافته است، اما باز هم باید بیش از پیش به این مساله توجه کرد، چون آموزش رکن اصلی درباره مواد روانگردان است. مواد روانگردان از لحاظ روانی با تاثیرات فراوان همراه است و نسل جوان نیز باید از عوارض آن آگاه باشند. برای مثال افراد باید بدانند که در صورت مصرف مواد روانگردان به اضطراب، افسردگی و... دچار می‌شوند. هم اکنون بسیاری جوانان بر این باور هستند که گل یک ماده بی‌ضرر است. آنها نبود مرفین در گل را توجیهی برای عدم اعتیاد‌آوری این ماده می‌دانند. این تفکر نادرست است، چون مواد روانگردان موجود در گل از مرفین خطرناک‌تر است.

افزایش مصرف گل در بین نوجوانان

بر اساس شیوع شناسی‌هایی که اخیر از سوی نهادهای مسئول انجام شده است؛ هم‌اکنون در حوالی مدارس فروشنده‌گان گل مشاهده می‌شود. مصرف گل در بین نوجوانان از فراوانی قابل توجهی برخوردار است. برای مثال افراد بالای ۴۵ سال گل مصرف نمی‌کنند. هم‌اکنون گل اولین ماده مصرفی در بین نوجوان است. در این شرایط نیروی انتظامی نیز در حال فعالیت در زمینه پاکسازی محدوده مدارس است. هر چقدر که بتوان آموزش را داخل مدارس قوی‌تر کرد و از سوی دیگر دسترسی نوجوانان به مواد در اطراف مدارس را کاهش داد، به مرور زمان می‌توان موفق عمل کرد. هرگونه اقدام مناسب در این باره نیازمند صرف زمان است. اگر بتوان دسترسی را کاهش داد، اقدام مناسب انجام می‌شود. برای مثال در درون مدرسه آموزش و پرورش آموزش‌هایی در این باره داده و از سوی دیگر در شعاع ۵۰۰ -۷۰۰ متری می‌توان محیط تردد دانش آموزان را از حضور قاچاقچیان امن نگه داشت.

دسترسی‌پذیری به مواد کاهش یابد

در کشور ما ورود و کشفیات موادمخدر فراوان است. سالانه تا هزار تن کشفیات مواد مخدر در کشور را شاهد هستیم، اما بازهم سرریز کشفیات مواد به کشور فراوان است. از سوی دیگر فقط کشفیات نیست، بلکه نیاز جامعه نیز مطرح است. بر اساس بررسی‌های انجام شده ۲۵درصد مردم به نوعی به مصرف مواد تمایل دارند، در این وضعیت می‌توان در زمینه کاهش تقاضا اقدامات مناسب انجام داد. درضمن وقتی میزان تقاضا کاهش پیدا نکند، نیروی انتظامی و دیگر سازمان‌های متولی در این زمینه نمی‌توانند اقدامی انجام دهند، چون تا وقتی تقاضا باشد، برای قاچاقچی عرضه مواد مخدر سودآور است. ستاد مبارزه با مواد مخدر یک طرح ملی در این باره نوشته است. از سوی دیگر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز برای ستاد مبارزه با مواد مخدر و دولت یک تکلیف گذاشته و خواسته که در طول پنج سال ۲۵درصد میزان اعتیاد جامعه را کاهش دهد. ستاد مبارزه با مواد مخدر برای این چشم انداز یک طرح ملی تدوین کرده که در این طرح وظایف هر یک از دستگاه‌ها ذکر شده است. در این میان با توجه به ارزیابی ستاد مبارزه با مواد مخدر باید اقدامات انجام شده رصد شود. در این طرح میزان ورود دستگاه‌ها مشخص است. این اقدام از سال گذشته انجام شده است، می‌توان در اسفند ۹۷ کم‌وکیف این طرح را مورد ا‌رزیابی قرار داد.

منبع: آرمان

* رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام