هشدار رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران درباره زیان‌های استفاده از پلاستیک
تهران (پانا) - رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران درخصوص استفاده پلاستیک و زیان‌هایی که به سلامت و محیط زیست شهروندان وارد می‌کند، تذکر داد.
ناهید خداکرمی در نطق پیش از دستور خود در جلسه علنی امروز شورای شهر تهران گفت: مصوبه منع استفاده از کیسه‌های پلاستیکی و تغییر الگوی مصرف ۹ سال است که به خوبی اجرا نشده و اگر در این مدت این مصوبه اجرایی می‌شد، امروز من این تذکر را نمی‌دادم.
متن تذکر خداکرمی به شرح زیر است:
همانطور که قبلاً ذکر شده، یکی از مهم‌ترین اهداف کمیسیون سلامت و محیط زیست بررسی لوایح، طرح‌ها و تکالیف اجرا نشده برنامه دوم شهرداری است. امروز صحبت ما درباره مصوبه‌ای است که اگر طی ۹ سال گذشته بدان پرداخته بودند امروز من صحبتی نداشتم.
مصوبه شورای اسلامی شهر تهران در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۸۸: الزام شهرداری تهران به تغییر الگو و کاهش مصرف کیسه‌ها، ظروف و محصولات یک بار مصرف پلاستیکی و جایگزین کردن مواد قابل بازیافت غیر پلاستیکی در کلیه مراکز وابسته به شهرداری تهران و اجرای اقدامات علمی و اجرایی درباره کاهش و جایگزینی مواد تجدیدپذیر به جای کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یک‌بار مصرف است.
به دنبال آن و به منظور فرهنگ‌سازی و ارتقای سطح دانش شهروندان در زمینه مضرات استفاده از مواد پلاستیکی، ۲۱ تیر ماه از سوی طرفداران محیط زیست روز بدون کیسه پلاستیک نامگذاری شده است. ارتقای سطح آگاهی مردم در زمینه زیان‌های رهاسازی و استفاده بی رویه از کیسه‌های پلاستیکی، از جمله اهداف مهم نامگذاری روز بدون پلاستیک است زیرا اگر حساس نباشیم پلاستیک‌ها، سرزمین ما را اشغال می‌کنند.
کیسه‌های پلاستیکی پس از اختراع پلاستیک در سال ۱۸۵۶ میلادی توسط «الکساندر پارکس» مهمان خانه‌های ما شده‌اند و در همین مدت زمان نه چندان طولانی توانسته‌اند اثرات مخرب زیادی بر جای بگذارند. در واقع زندگی مدرن علاوه بر رفاهی که برای انسان به همراه دارد گاه ضررهای جبران ناپذیری را نصیب او می‌کند.
هنگامی که کیسه‌های پلاستیکی به عنوان زباله دور ریخته می‌شوند، به علت ماندگاری بیش از ۵۰۰ سال در محیط، باعث آلودگی محیط زیست می‌شوند. این کیسه‌ها به همراه باد جابه جا شده و وارد رودخانه‌ها و کانال‌های آب می‌شوند؛ در نتیجه موجب گرفتگی آبراه‌ها شده و در بسیاری موارد به علت ساکن ماندن آب، زاد و ولد انواع حشرات افزایش می‌یابد. کیسه‌های پلاستیکی درصورت ورود به محیط زیست دریایی، وارد زنجیره غذایی جانوران دریایی شده و سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی از قبیل وال، دلفین، فک و لاک پشت و نیز پرندگان دریایی اشتباهاً بر اثر خوردن این کیسه‌ها و خفگی ناشی از آن می‌میرند. در یک سوم ماهی‌های صید شده در کشور انگلستان میکروپلاستیک‌ها وجود دارند. کیسه‌های بلعیده شده حتی پس از مرگ جانوران و تجزیه آنها نیز سالم باقی می‌مانند، بنابراین دوباره پراکنده شده و زندگی جانداران از جمله انسان‌ها را تهدید می‌کنند. پلاستیک‌ها درصورتی که به عنوان زباله دفن شوند، به علت تجزیه آرام و کند در محل‌های دفن می‌توانند سبب تشکیل شیرابه و نفوذ آن به آب‌های زیرزمینی شوند. این شیرابه شامل ترکیباتی نظیر فلزات سنگین و سایر ترکیبات خطرناک است که برای برای محیط زیست بسیار زیان‌آور هستند.
همچنین مواد پلاستیکی و پلیمری به علت ساخته شدن از منابع نفتی نفتی و خاصیت تجزیه ناپذیری، در خاک باقی می‌مانند و مواد شیمیایی آنها به تدریج از طریق خاک وارد زنجیره غذایی انسان می‌شود؛ بنابراین علاوه بر اثرات کیسه‌ها و ظروف پلاستیکی روی محیط زیست، آنچه حائز اهمیت است، سلامت انسان‌هاست، به خصوص اینکه امروزه مصرف بیش از حد و نابجا از این مواد، خطرات جبران ناپذیری را برای سلامت انسان به همراه دارد. رد پای مواد شیمیایی سمی میکرو پلاستیک در خون و همه بافت‌های بدن یافت می‌شود و چنانچه ورود آن به بدن ادامه یابد می‌تواند سبب بروز سرطان، نقایص مادرزادی در نوزادان، اختلال در سیستم ایمنی، اختلال در عملکرد غدد اندوکرین در نتیجه ناباروری و سایر بیماری‌ها مرتبط است.
تحقیقات نشان می‌دهد که تمام پلاستیک‌ها ممکن است در صورت خراش یا گرم شدن، مواد شیمیایی مضر آزاد کنند. تحقیقات قوی نشان می‌دهد که در برخی موارد گرم شدن پلاستیک، سبب آزاد شدن برخی از مواد شیمیایی موجود در این محصولات می‌شود (مانند بسفنول A (BPA)، که ممکن است موجب سرطان در افراد شود.
سوزاندن پلاستیک علاوه بر اینکه سبب آلودگی هوا می‌شود بلکه می‌تواند سبب آزاد شدن مواد شیمیایی شده و نتیجه آن بیماری‌های تنفسی است.
هر سال ۱۳میلیون تن پلاستیک به اقیانوس‌ها ریخته می‌شود، مقدار آلودگی پلاستیکی در دریاها از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ سه برابر خواهد شد. تحقیقات نشان داده که ۹۳ درصد آب آشامیدنی (بطری) در ۹ کشور دنیا و ۸۳ درصد آب شیر آلودگی‌های میکروپلاستیک دارد. کشور ما با اینکه هفدهمین جمعیت جهان را دارد، تحقیقات نشان می‌دهد در ایران سالانه بیش از ۲ میلیون تن پلاستیک تولید می‌شود. بیشتر این پلاستیک‌ها نیز بادوام هستند و صدها سال طول می‌کشد تا به خودی خود تجزیه و نابود شوند. میزان مصرف پلاستیک در سال ۹۴ بر اساس نتایج مطالعه‌ای در سازمان حفاظت محیط زیست به شرح زیر اعلام شد:
در هر غرفه میوه و تره بار به طور میانگین ۵.۸ کیلوگرم در روز بوده است، در شمال تهران ۶.۱۳ کیلو و در شرق تهران ۱۳.۶ کیلو بنابراین روزانه ۲۱ تن و سالیانه ۵.۷ میلیون تن کیسه پلاستیک فقط در میوه و تره بار تهران مصرف می‌شود.
هر ایرانی به طور متوسط روزانه ۳ پلاستیک وارد چرخه محیط زیست می‌کند و در استفاده از ظروف پلاستیک یک بار مصرف جز ۱۰ کشور نخست جهان هستیم. سازمان بهداشت سازمان بهداشت جهانی پس از تجزیه و تحلیل جدیدی از برخی از محبوب‌ترین مارک‌های آب جهان، اعلام کرده است که بیش از ۹۰ درصد آب داخل بطری‌ها حاوی ذرات پلاستیک است به‌طوری‌که آب داخل بطری‌های پلاستیک بیشتر از دو برابر آب شهری حاوی ذرات پلاستیک است.
مناطق دفن زباله حاوی انواع مختلفی از پلاستیک هستند و این آلودگی وارد چرخه زندگی ما می‌شود. به‌خصوص که پسماندهای تهران در کهریزک و آرادکوه دفن می‌شود و هوا، خاک و زندگی ما و نسل آینده را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد. پلاستیک می‌تواند مواد شیمیایی مضر را در خاک اطراف پخش کند، که پس از آن می‌تواند به آب‌های زیرزمینی یا سایر منابع آب در اطراف و همچنین اکوسیستم نفوذ کند. خاک که آلوده شد تمامی محصولات زراعی و آبزیان و حتی دام‌هایی که از آن آب می‌نوشند دچار آسیب جدی می‌شوند و این آسیب به انسان نیز منتقل می‌شود.
در دنیا تلاش‌هایی برای جلوگیری از آلودگی طبیعت به پلاستیک انجام گرفته است؛ سازمان ملل کنوانسیونی را وضع کرد که طی آن، تمام موادی که مستقیما به آب ریخته می‌شوند باید زیست تجزیه‌پذیر باشند. شاید بخشی از مصرف پلاستیک اجتناب ناپذیر باشد اما این روند نگران کننده است و بخشی از مصرف بی‌رویه پلاستیک به هزینه‌های مصرف و خرید پلاستیک ارزان‌تر از متوسط جهانی بر می‌گردد. در بسیاری از کشور ها برای کاهش مصرف، برای کیسه‌های پلاستیکی در سوپر مارکت‌ها هزینه‌ای دریافت می‌شود، به‌همین دلیل مشتریان ترجیح می‌دهند از کیسه‌های با دوام پلاستیکی یا پارچه‌ای استفاده کنند. بالعکس به دلیل رایگان بودن کیسه‌های پلاستیکی در ایران مشتریان ترجیح می‌دهند تعداد بیشتری کیسه دریافت کنند. قطعاً امکان حذف پلاستیک از زندگی روزمره غیر قابل امکان است زیرا کاربردهای بسیاری دارد و حتی مصرف آن در برخی شرایط اجتناب ناپذیر است اما می‌توان ماهیت پلاستیک را به‌نحوی تغییر داد که از یک عنصر آلاینده و مخرب محیط زیستی به یک عنصر دوستدار محیط زیست تبدیل شود.
امروزه استارتاپ‌ها و استعدادهای خلاق به دنبال باز یافت و دوباره مصرف کردن مواد پلاستیکی هستند و دوست‌داران محیط زیست نیز تلاش می‌کنند تا علاوه بر آگاهی بخشی به مردم برای عدم رهاسازی کیسه‌های پلاستیکی در طبیعت راهکاری برای کاربرد دوباره آن کشف کنند. دولت ها نیز از سرمایه‌گذاری در پلاستیک‌های تجزیه پذیر با پایه گیاهی استقبال می کنند. حمایت از تولید پلاستیک‌های تجزیه پذیر، استفاده نکردن از مواد پلاستیکی یک‌بار مصرف و اراده مردم برای استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای از جمله اقداماتی است که می‌توان برای کاهش مصرف پلاستیک انجام داد.
نمایشگاه بین‌المللی بازیافت مواد پلاستیکی در سال ۲۰۱۹ در اوهایو برگزار خواهد شد. در اروپا قرار است بازیافت پلاستیک تا سال ۲۰۳۰ به ۵۵ درصد برسد. برای سرمایه گذاری در تحقیقات بازیافت زباله‌های پلاستیکی در اروپا ۱۰۰ میلیون یورو تخصیص داده است. ممنوعیت استفاده از میکرو پلاستیک‌ها در لوازم آرایشی و بهداشتی در انگلستان اجرا می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است انباشت زباله پلاستیکی در اقیانوس‌ها به دو دلیل است؛
۱-مردم پس از مصرف اطراف خود را تمیز نمی‌کنند و یا پلاستیک را در محیط زیست رها می‌کنند. ۲ -دولتمردان توانایی مدیریت زباله را ندارند.
چه باید کرد؟
بازیافت چاره نیست بلکه کاهش مصرف چاره است چون بازیافت پلاستیک بسیار مشکل است، اما کارآفرینان، سازمان های مردم نهاد، استارتاپ ها، شرکت های بازیافت همه با هم فکر کنیم و ببینیم چگونه می شود پلاستیک را در چرخه مصرف دوباره بیندازیم و محیط و طبیعت را از این شر پنهان و آشکار آن نجات دهیم تا مورد سرزنش آیندگان قرار نگیریم. امروزه در آلمان، استرالیا، انگلیس و هند از بازیافت مواد و کیسه‌های پلاستیکی برای آسفالت خیابان‌ها استفاده می‌شود کمیسیون محیط زیست از کارآفرینان و استارتاپ‌ها در این حوزه حمایت خواهد کرد.
بیایید همه با هم فکر کنیم که امروز همان فردا است، آن هم فردایی که با مشارکت اجتماعی و مدیریت تک تک شهروندان به خاطر صرفه جویی در مصرف آب، کمبود آب ندارد، هرگز در بیابان، جنگل، پارک یا کانال‌های آب، بطری و کیسه پلاستیکی به چشم نمی خورد، نرخ باروری بالاتر از سطح جانشینی است و بیماری‌هایی نظیر سرطان همچنان کمتر از جهان است و روکش آسفالت کوچه‌های تهران با تکیه بر فن آوری نوین بازیافت مواد پلاستیکی می‌درخشد. این رویا ها حقیقی است اگر دست به دست هم دهیم و به خاطر نسل آینده که مهمانان فردای ما هستند، شهرمان و پایتخت کشورمان را از هر نوع آلودگی، بالاخص پلاستیک دور نگهداریم و برای بازگشت کیسه‌های پلاستیکی به چرخه مصرف دوباره تلاش کنیم.
با سه گام: ۱- کمتر مصرف کنیم ۲- در طبیعت رها نکنیم ۳- دوباره از آن استفاده کنیم
اگر کیسه پلاستیکی در معابر عمومی و طبیعت مشاهده شد، من، تو و ما خم شویم، آن را برداریم و در سطل زباله بیندازیم. به همین سادگی می‌شود: تهران؛ شهر بدون پلاستیک».
ارسال دیدگاه