محمدرضا نیک‌نژاد*
معلم در ساختار آموزشی
در دهه‌های گذشته کمبود شدید بودجه آموزش و پرورش و افزایش‌های قطره‌چکانی هر ساله آن زمینه‌ای شده است برای افزایش‌هایی اندک در دستمزدهای فرهنگیان و تورم‌های سرسام‌آور و بحران‌های اقتصادی؛ بیش از هر چیز زمینه فروغلتیدن شمار بیشتری از فرهنگیان به زیر خط فقر را فراهم کرده است و این خطر بسیار بزرگی بیخ گوش سامانه آموزشی است که شوربختانه به آن بی‌توجهی پرسش‌برانگیزی شده و می‌شود. اگرچه در چند دهه گذشته گرفتاری‌های معیشتی پرچم گلایه‌ها و اعتراض‌های معلمان بوده است و نمی‌توان بر آن چشم پوشید اما این تنها بخشِ اندکی از دست‌انداز همراهی و همکاری فرهنگیان با بهسازی‌های احتمالی کنونی و آینده در آموزش و پرورش است.
در اولویت نبودن آموزش در نگاه همه گروه‌های اجتماعی، بی‌اعتنایی به توانایی‌ها و تجربه‌های آموزشی معلمان، تراکم بالای کلاس‌ها در بسیاری از کلانشهرها و شهرهای متوسط و اثر آن بر معلم و تلاش‌های آموزشی او، ناکارآمدی آموزش‌ها در دوران تحصیل معلم در دانشگاه و دوره‌های ضمن خدمت، چگونگی گزینش معلم و ناکامی در جذب انگیزه‌مندان و نخبگان، بی‌اعتمادی به برنامه‌های آموزشی معلم و عدم استقلال تخصص محورانه‌اش برای پیشبرد برنامه‌های درسی، خصوصی‌سازی آموزش و پیامدهای آسیب زای آن بر تلاش‌های آموزشی معلم و... بخشی دیگر و البته گسترده‌تر از گرفتاری‌های آموزشی معلمان است. اما اینکه معلمان ما نسبت به معلمان کشورهای پیشرو در آموزش در کجا ایستاده‌اند و چه جایگاهی دارند خود سخن دیگری است که نیاز به بررسی‌های موشکافانه‌ای دارد. برای قرار گرفتن در چنین مقایسه‌ای بد نیست به شکل گذرا نگاهی به جایگاه آموزشی معلمان در فنلاند به عنوان یکی از پیشروترین کشورها در گستره آموزش بیندازیم.
در فنلاند همه معلمان در دانشگاه‌های تخصصی آماده می‌شوند و بسیار مورد احترام و قدرشناسی هستند. این جایگاه تا اندازه‌ای به دلیل این است که هر کس برای شغل دایم در آموزش و پرورش نیاز به مدرک کارشناسی ارشد دارد. در این کشور انتخاب معلمان چنین است که: هر سال تنها ١٠ درصد از ٥ هزار داوطلب معلمی در دانشگاه‌های فنلاند پذیرفته می‌شوند. فنلاند ساختار آموزشی دولتی‌اش را با خصوصی‌سازی مدرسه‌ها یا گرفتن آزمون‌های مستمر از دانش‌آموزان بهبود نبخشیده بلکه با تقویت حرفه آموزش و سرمایه‌گذاری در آماده‌سازی و پشتیبانی از معلمان به این مهم دست یافته است. دولت فنلاند زمینه کسب دانش و مهارت‌های سطح بالا را برای معلمان فنلاند فراهم می‌سازد. معلمان فنلاند می‌توانند استقلال قابل توجهی در کلاس‌های شان داشته باشند. این استقلال در انتخاب اولویت‌های مناسب در روش‌های آموزشی آنهاست. جامعه فنلاند به مدرسه برای به کار‌گیری معلمان شایسته اعتماد می‌کند. پدر و مادرها به پرورش‌یافتگی معلمان اعتماد دارند؛ بنابراین به آنها برای پدید آوری بهترین فضا در کلاسِ مورد نیاز برای تک‌تک دانش‌آموزان آزادی عمل می‌دهند. پدر و مادرها به معلم‌ها برای تصمیم‌سازی‌هایی که به یادگیری و رشد بچه‌های‌شان کمک می‌کند اعتماد می‌کنند و... این مشتی است که نشانه خروارها تلاش برای بهسازی آموزش در فنلاند است و به دنبال آن بهسازی اقتصاد و فرهنگ و جامعه و اخلاق و...
منبع:اعتماد
*معلم و فعال صنفی
ارسال دیدگاه