نجفی: برجام نه مذاکره مجدد خواهد شد و نه تغییر خواهد کرد

رضا نجفی در دومین نشست کمیته مقدماتی کنفرانس ۲۰۲۰ بازنگری معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) در ژنو افزود: تا زمانی که این سیاست‌های هسته‌ای آمریکا باقی است، هیچ پیشرفتی در خلع سلاح هسته‌ای بدست نخواهد آمد و انتظار می رود اشاعه سلاح های هسته ای در همه جنبه‌های آن ادامه یابد.

متن کامل سخنرانی رضا نجفی به این شرح است:

ابتدا مایلم انتصاب شما را به عنوان رئیس کمیته مقدماتی تبریک عرض نمایم و از شما و گروه همکاران‌تان برای انجام مشورت‌های لازم در جهت آماده‌سازی این نشست تشکر نمایم. هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ایران، ضمن اعلام حمایت از شما خواستار همکاری با شما و سایر هیات‌های حاضر در این اجلاس می‌باشد. همچنین تبریکات صمیمانه خود را به دوست و برادر گرامی جناب آقای سفیر محمد شهرول اکرم یعقوب از مالزی بخاطر انتخاب ایشان به عنوان رئیس سومین نشست کمیته مقدماتی عرض می‌نمایم.

همچنین مایلم حمایت هیات ایران را از بیانیه جنبش عدم تعهد که از سوی سفیر محترم جمهوری بولیواری ونزوئلا قرائت شد، اعلام نمایم.

هدف اصلی معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان پی تی) حفظ امنیت مردم از طریق حذف تهدیدات ناشی از خطرناکترین سلاح‌های جهان می‌باشد. حفظ اعتبار و مشروعیت معاهده به حصول این هدف بستگی دارد.

اکنون فقط دو سال به پنجاهمین سالگرد اجرایی شدن معاهده باقی مانده است. اما نیل به هدف خلع سلاح هسته‌ای بخاطر اقدامات و سیاست‌ها کشورهای هسته‌ای، امروز نیز به همان میزان دور از دسترس بنظر می رسد که در سال ۱۹۷۰ بود و حتی بدتر از آن زمان شده است.

کشورهای هسته‌ای همچنان هزاران سلاح هسته‌ای خود را حفظ کرده‌اند. آن‌ها همچنان بر استفاده و کاربرد این سلاح‌ها تاکید دارند و حتی برخی از آن‌ها نقش این‌گونه سلاح‌ها را در سیاست‌های نظامی و امنیتی خود افزایش داده و ماموریت جدیدی برای آن‌ها تعریف کرده‌اند. برخی از کشورهای هسته‌ای سیاست تهدید به استفاده از این سلاح‌ها را نه تنها علیه کشورهای هسته‌ای بلکه علیه کشورهای غیر هسته‌ای عضو ان پی تی ادامه می‌دهند. برخی کشورهای هسته‌ای نوع جدیدی از مسابقه تسلیحات هسته‌ای، نوسازی موشک‌های هسته‌ای، زیردریایی‌ها و بمب افکن‌ها را بطور گسترده از سر گرفته اند و نوع جدیدی از سلاح های کوچک هسته ای را به منظور استفاده برای درگیریهای منطقه ای تولید می کنند. هیچ مذاکره ای میان کشورهای دارنده سلاح هسته ای در مورداقدامات مؤثر برای خلع سلاح هسته ای برگزار نشده است.

شما قبلا روایتهایی را شنیده اید که تمام این روند منفی و عدم پیشرفت خلع سلاح هسته ای به شرایط امنیتی بین المللی ربط داده شده است. کشورهای فاقد سلاح هسته ای عضو ان پی تی بطور قاطعانه آنرا رد می کنند و معتقدند که ریشه چنین شرایطی؛ بی توجهی به چند جانبه گرایی، عدم تمایل برای همکاری چندجانبه جهت حصول اهداف خلع سلاح هسته ای از طریق مذاکره با حسن نیت یک کنوانسیون یا دیگر سازوکارهای حقوقی امحای سلاح های هسته ای، فقدان تلاش صادقانه و اراده سیاسی برای انجام اقدامات موثر به منظور خلع سلاح هسته ای، عدم رعایت مداوم تعهدات خلع سلاح هسته ای براساس ماده ۶ ان پی تی و تعهدات توافقات کنفرانس های بازنگری ۱۹۹۵ ، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ می باشد.

مشکل اصلی یکجانبه گرایی بویژه اقدامات و سیاستهای یک جانبه گرایانه ایالات متحده آمریکا می باشد که بزرگترین تهدید علیه آینده ان پی تی و اهداف خلع سلاح هسته ای ایجاد نموده است. تا زمانی که این سیاستهای هسته ای آمریکا باقی است، هیچ پیشرفتی در خلع سلاح هسته ای بدست نخواهد آمد و انتظار می رود اشاعه سلاح های هسته ای در همه جنبه های آن ادامه یابد. ایالات متحده بیهوده تلاش می کند تا کشورهای عضو NPT را متقاعد نماید که به منظور پیشرفت در خلع سلاح هسته ای، ضروری است تا تعهدات صریح خلع سلاح هسته ای موجود را فراموش کنند و بجای آن ضرورت ایجاد شرایط ذهنی به عنوان پیش شرط اجرای تعهدات قانونی خلع سلاحی را شناسایی نمایند. قصد واقعی چنین مباحث تحریف شده ای این است که ماده ۶ معاهده ان پی تی را به یک متن مرده تبدیل نماید.

هیچ شکی وجود ندارد که تمرکز اصلی کنفرانس بازنگری ۲۰۲۰ باید اجرای تعهدات انجام نشده خلع سلاح هسته ای باشد. ما معتقدیم که نتایج اسناد اجماعی کنفرانس بازنگری ۲۰۲۰ نه تنها باید اعتبار تعهدات کنفرانس های قبلی را مجددا تائید نماید بلکه باید قدم های مشخصی برای اجرای ماده ۶ برداشته شود، بخصوص درخواست از همه کشورهای هسته ای برای مشارکت در مذاکرات فوری و ایجاد یک کنوانسیون جامع سلاح های هسته ای در کنفرانس خلع سلاح به عنوان مهمترین اولویت در نظر گرفته شود.

آقای رئیس،

درحالیکه سو استفاده تعدادمعدودی از کشورها از پتانسیلهای مخرب فناوری هسته ای بزرگترین تهدید را علیه بشریت ایجاد نموده است کاربرد صلح آمیز فن آوری هسته ای بزرگترین منافع را برای بشریت دارد. استفاده از این منافع با اجرای حق مسلم کشورهای عضو معاهده برای توسعه انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز و اجرای کامل تعهدات برای تسهیل مبادله کامل، تجهیزات، مواد، دانش و اطلاعات فناوری برای استفاده صلح آمیز ازانرژی هسته ای، می تواند ممکن باشد. مواد ۳ و ۴ ان پی تی از طریق ترکیبی از حقوق و تعهدات چارچوبی برای اعتماد و همکاری ایجاد می کند و در این شرایط استفاده صلح آمیز می تواند تحقق یابد.

به رغم قبول و اجرای موافقتنامه پادمان های جامع آژانس بین المللی انرژی هسته ای و پروتکل الحاقی از سوی کشورهای غیر هسته ای اقدامات و ابتکارات مختلف محدودیتی،از جمله از طریق فشار و تحریم، محدودیت حق مسلم این کشورها برای توسعه انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز و مشارکت در همکاریهای صلح آمیز هسته ای ادامه داشته است.

همه کشورهای عضو در چهارچوب کنفرانسهای بازنگری توافق کرده اند که تمام فعالیتهای ترویج استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، ترجیحا باید به کشورهای غیرهسته ای عضو معاهده ارائه شوند. ولی در عمل کشورهایی که در معاهده حضور ندارند و سلاح هسته ای دارند از مزایای ترجیحی برای همکاری هسته ای برخوردارند. ما بایستی در این خصوص در نشست فرایند بازنگری ان پی تی بحث و گفتگو کنیم.

آقای رئیس،

​مایلم تاکید کنم که جمهوری اسلامی ایران به عنوان حامی ثابت قدم خلع سلاح هسته ای به عدم اشاعه هسته ای نیز متعهد است. برمبنای این تعهد، ایران در خط مقدم تلاش ها برای حصول جهانشمولی ان پی تی به ویژه در غرب آسیا بوده است. سلاح های هسته ای در دست رژیم صهیونیستی با کارنامه سیاه مملو از تجاوز، اشغال و ارتکاب جنایات جنگی، تهدیدی جدی علیه امنیت کشورهای غیرهسته ای در غرب آسیا به شمار می رود و منشاء اشاعه سلاح های کشتار جمعی و هسته ای در آن منظقه می باشد.

رژیم صهیونیستی تمایم اقدامات بین المللی و منطقه ای در جهت تحقق اهداف قطعنامه ۱۹۹۵ برای ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای را با بنبست مواجه کرده است و در انجام این کار، آمریکا برخلاف تعهدات بین المللی اش که تمام اقدامات لازم برای اجرای فوری قطعنامه ۱۹۹۵ را باید انجام دهد، بطور کامل از این رژیم حمایت می کند.

قطعنامه ۱۹۹۵ در مورد خاورمیانه عنصر اساسی و غیر قابل انفکاک مصوبه کنفرانس بازنگری و تمدید نامحدود معاهده بود، که بر مبنای آن معاهده بدون رایگیری تمدید نامحدود شد. عدم اجرای توافقات ان پی تی برای ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه عواقب ناخواسته ای در پی خواهد داشت.

برنامه هسته ای اسرائیل نتیجه اعمال استانداردهای دوگانه توسط برخی کشورهای هسته ای به ویژه آمریکا و قصور آنها در پایبندی به هنجار عدم اشاعه است، هنجاری که آنها به لحاظ حقوقی باید به آن پایبند باشند وبدون تبعیض آنرا اجرا کنند. ایران همواره تاکید کرده است که هنجار عدم اشاعه باید به طور جهانشمول و بدون استثناء اعمال شود.

آقای رئیس،

تعهد و مشارکت ایران جهت تحقق هدف خلع سلاح و عدم اشاعه سلاحهای هسته ای حتی در دوران بحران ساختگی هسته ای که مشکلات فراوانی برای کشورم ایجاد کرد، متوقف نشد. ما توانسته ایم آن بحران را از طریق مذاکرات دشوار که به برجام منتهی شد پشت سر بگذاریم. برجام راه حل دیپلماتیک مبتنی بر مذاکره و دستاورد تاریخی دیپلماسی چندجانبه است.

اهمیت حیاتی برجام به عنوان الگوی حل و فصل موضوعات پیچیده سیاسی و فنی، بطور گسترده در سطح جهانی مورد تصدیق قرار گرفته است. بر همین اساس جامعه بین المللی ثابت قدم از اجرای برجام حمایت می کند.

در حالی که ایران بطور کامل تعهدات برجامی خود را طی سه سال اخیر انجام داده و این امر از ژانویه ۲۰۱۶ تا کنون ۱۰ بار توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی تائید شده است، آمریکا بطور مدوام مفاد توافق را،از جمله از طریق اقداماتی برای وادار کردن دیگر طرفهای برجام به رها کردن تعهداتشان، نقض کرده است. آمریکا باید بخاطر این سیاست ها و اقدامات غیر مسئولانه پاسخگو باشد. این اقدامات نه تنها نقض یک توافق مذاکراتی چند جانبه است بلکه نقض قطعنامه اجماعی شورای امنیت نیز محسوب می شود. ما آمریکا را به متوقف ساختن نقض تعهدات برجامی اش و اجرای کامل آنها فرا می خوانیم. دولت آمریکا آشکارا به برخی طرفهای برجام التیماتوم داده است که مفاد برجام را بطور یکجانبه تغییر دهند. پاسخ ما به چنین تهدیدی روشن و محکم است؛ نه، برجام نه مذاکره مجدد خواهد شد و نه تغییر خواهد کرد. آمریکا مسئول هرگونه عواقب سیاستهای بی خردانه اش علیه برجام خواهد بود. سیاست آمریکا در مورد برجام یک پیام بدون ابهام به دیگران ارسال می کند مبنی بر اینکه آمریکا طرف قابل اتکا در هیچ موافقتنامه دوجانبه یا چند جانبه نیست و نمی تواند مورد اعتماد باشد.

آقای رئیس ؛

برای اینکه فرایند بازنگری معاهده ان پی تی موفق باشد، وضعیت اجرای همه مفاد اصلی معاهده حول سه ستون آن باید بطور متوازن مورد ارزیابی قرار گیرد اما وضعیت فعلی بن بست در حوزه خلع سلاح هسته ای را نمی توان نادیده گرفت. این وضعیت مستلزم توجه جدی به ضرورت فوری اجرای تعهدات خلع سلاح هسته ای می باشد. درک این وضعیت دشوار نیست که آینده معاهده بیش از هر چیز وابسته به اجرای ماده ۶ معاهده توسط کشورهای دارنده سلاح هسته ای می باشد. ما نباید از هیچ اقدامی برای تضمین اجرای کامل و موثر معاهده که بهترین روش حفظ اعتبار و دوام معاهده است دریغ کنیم.