اصغر سلیمی*
پسماند طلای کثیف
در بسیاری از کشورهای پیشرفته از پسماندها بهعنوان طلای کثیف یاد میشود که از طریق شهرداریها ایجاد درآمد میکنند، اما متاسفانه در ایران پسماندها بهعنوان یک معضل اساسی برای محیطزیست و منابع طبیعی به حساب میآیند که در حال حاضر دغدغه اصلی برای مسئولان کشور و حافظان محیطزیست طبیعی هستند. بنابراین ما باید در کنار دریاها، جنگلها و باغات برای بحث پسماندها فکر چارهای داشته باشیم.
این در حالی است که میتوان بسیاری از زباله های دور ریز را به محصولات بهتری تبدیل کرد. برای مثال میتوانیم از خیلی از زبالهها کودهای حیوانی به دست آوریم و در باغات و مزارع از آن استفاده کنیم. از این رو با بازیافت پسماندها هم محیط طبیعی خودمان را سالم نگه داشته و هم اشتغال ایجاد میکنیم.
از سوی دیگر، بازیافت پسماندها منبع درآمد خوبی برای شهرداری هاست. آن چنان که شهرداریها میتوانند درآمد حاصله از بازیافت پسماندها را برای مبلمان شهری و بحث فضای سبز هزینه کنند. بنابراین مدیریت و بازیافت پسماندها باید بیشتر از پیش مورد توجه قرار گیرند .
ضرورت استریل زبالههای بیمارستانی
زباله های بیمارستانی شرایط خاصی دارند. در ابتدا باید زباله های بیمارستانی در بیمارستان استریل و به زباله های عادی خانگی تبدیل شوند. این کاری است که باید در همه بیمارستان های کشور انجام شود. به عبارت دیگر باید زبالههای بیمارستانی بیخطر شده و به شهرداری برای امحا و بازیافت تحویل داده شوند. قطعا اگر زباله های بیمارستانی استریل شوند، فکر میکنم با توجه به اقدامات انجام شده مشکلی را ایجاد نخواهند کرد .
تفکیک صحیح زبالهها با فرهنگسازی سمنها
ما باید در خانه هایمان تفکیک زبالهها را انجام دهیم که نیاز به فرهنگسازی دارد. اکنون بسیاری از کشورها تفکیک زبالهها را از منازل انجام میدهند. به همین دلیل بحث بازیافت زباله موفق بوده است، اما در کشور ما زبالهها بهصورت مخلوط جمع شده و وقتی از درب منزل یا کیوسک هایی که شهرداری تعبیه کرده جمع آوری میشود، میبینیم که گردآوری آنها بهصورت غیراصولی است.
در این راستا کودکان کاری که زبالهها را تخلیه کرده و جداسازی میکنند، احتمال آسیبشان فراوان است، چرا که بسیاری از زبالهها حاوی شیشه یا سرنگی که احتمالا در خانه مصرف شده است، میباشد. زبالههایی که مملو از مواد عفونی است. بنابراین این زبالهها موجب بیماری و سرایت بیماری به کودکان کار و افرادی که مشغول به این کار هستند، میشوند. قطعا باید فرهنگسازی کنیم که تفکیک زبالهها از خانه انجام شود، ولی با شرایطی که در مورد معضل بیکاری وجود دارد، نمی توانیم با عزیزانی که نان خانهشان فقط از این طریق به دست میآید، برخورد کنیم، اما اگر بتوانیم مانند خیلی از کشورهای پیشرفته بحث تفکیک زبالهها را از منازل شروع کنیم، فکر کنم این عزیزان هم دچار مشکلات بهداشتی نخواهند شد. بنابراین حضور سمنها در این راستا بسیار موثر است، چون هر جا سمنهایی فعال باشند، اتفاقات خوبی میافتد. بهویژه سمنهایی که با محیطزیست ارتباط دارند و به آنها سمنهای سبز اطلاق میشود. این سمنها قطعا میتوانند در استفاده صحیح از زبالهها و توصیه به مردم و مسافران در جهت آنکه زباله های خود را در محیطزیست نریزند، کارآمد باشند. همچنین سمنها میتوانند فرهنگسازی کنند که زبالهها در خانهها تفکیک شوند، حتی زمانی که شهرداری و بخش خصوصی در حال جمع آوری زبالهها هستند، میتوانند زبالهها را خریداری کنند، به شرط آنکه تفکیک در خانه انجام شده باشد تا به این طریق از زباله های مخلوط کمتر استفاده شوند. باید زباله های تر و خشک جدا شوند. از سوی دیگر، زباله هایی مثل شیشه، پلاستیک و خیلی مواد دیگر خطرناک هستند. باید حتما جداسازی صورت گیرد. همچنین باتریها و وسایل الکترونیک نیز باید جداگانه تفکیک شوند و در اختیار بخش خصوصی شهرداری قرار گیرند. بنابراین قطعا سمنها میتوانند برای بازیافت صحیح زبالهها فرهنگسازی کنند .
راهکاری جز زبالهسوزی نداریم
زباله سوزی راهکار علمی و دقیقی نیست، اما وقتی در برخی شرایط نمی توانیم زبالهها را دفن کنیم، راهکاری جز زباله سوزی نداریم، چرا که دفن زبالهها با مشکلات زیادی همراه است. در واقع گاهی اوقات زمین و امکاناتی که بخواهیم زبالهها را مدفون کنیم وجود ندارد و شرایط به گونهای است که غیراز زباله سوزی راهی نداریم. قطعا باید به سمت بازیافت علمی و اصولی زبالهها برویم که برای مردم و محیطزیست منفعت دارد. از این رو ما باید از تکنولوژی روز دنیا استفاده و قوانینمان را تسهیل کنیم. همچنین بحث سرمایهگذاری در پسماندها را جدی بگیریم. باید تشویق کنیم که سرمایهگذاران بخش خصوصی بیایند و وارد عمل شوند، چون اگر این موضوع را صرفا بهعهده دولت و شهرداری بگذاریم از عهده آنها خارج است. باید سرمایهگذاران را در این حوزه تعقیب کنیم، چون بخش خصوصی دنبال درآمدزایی است. بنابراین میتوان از پسماندهای خانوارها بهترین و با کیفیتترین محصولات را به دست آورد و موجب درآمدزایی شد .
ضرورت تشکیل کارگروه ویژه
مساله مدیریت پسماندها مختص به کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیست. بحث پسماندها بیشتر مربوط به کمیسیون شوراهاست و مبدأ آن به شهرداری برمی گردد که باید این کار را انجام دهند. البته باید هماهنگیهایی با کمیسیون بهداشت و درمان، کمیسیون کشاورزی و فراکسیون محیطزیست انجام شود که بهصورت مشترک کار گروه ویژه یا یک کمیسیون مشترک موقتی برای بحث پسماندها تشکیل شود. در واقع باید کارگروه ویژهای از دستگاه های مختلف که در بحث بازیافت پسماندها دخیل هستند در سطح کلان تشکیل شوند تا قوانین و مقررات دست و پا گیر برای این کار تسهیل شوند. در این کارگروه تحقیقاتی که انجام میشود باید مورد تایید ارگان های ذیربط باشد تا به این طریق تصمیمات واحدی گرفته شود. از این رو با طی این فرآیند در قوانین و مقررات موازیکاری نخواهیم داشت و کارها بهتر ادامه پیدا میکنند. با این حال مسائل و مشکلاتی که در حوزه بازیافت پسماندها وجود دارد، راهکارهای منطقی میخواهد. بهنظر میآید الگوبرداری از کشورهایی که در این زمینه تخصص بهتری داشته و موفق عمل کردهاند مفید خواهد بود، چون ما در این راستا زیاد موفق نبوده ایم. این در حالی است که یکی از مشکلات اصلی خلأ قانونی است. البته دولت باید لایحهای را برای بحث پسماندها ارائه کند و کار کارشناسی در مجلس و مرکز پژوهش های مجلس و فراکسیون های مختلف انجام شود تا ما بتوانیم قوانین جامع و کاملی را برای بحث پسماندها داشته باشیم .
منبع:آرمان
* عضو کمیسیون بهداشت مجلس
ارسال دیدگاه