در آستانه روز زمین پاک؛ دستورالعمل مصرف محصولات پلاستیکی در ایران تدوین می‌شود

22 آوریل، مصادف با 2 اردیبهشت، روز جهانی زمین پاک است. این مناسبت جهانی در طرحی به وسیله «جان مک مونل» از فعالان صلح و دوستداران محیط زیست در 1969 میلادی (1348 خورشیدی) با هدف صرفه جویی در استفاده از کاغذ و آب، همکاری در کاشت درختان و کمک به انجمن های حمایت از محیط زیست، به سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد(یونسکو) پیشنهاد شد و پس از پذیرش آن به وسیله این سازمان، 22 آوریل به نام روز جهانی زمین پاک نامگذاری شد.

زیستن در محیط‌های آلوده به انواع آلاینده‌ها، زباله‌ها، پسماندهای صنعتی و خانگی در کنار آلودگی‌های صوتی مخاطره‌آمیزترین نوع زندگی در عصر حاضر است؛ بنابراین کاهش بار آلاینده‌ها به ویژه زباله و پسماندهای خانگی و نیز پیشگیری از انتشار آن در سطح شهرها با وجود پیشرفت‌های محسوس در جمع‌آوری آنها ضرورت دارد.

«پایان آلودگی پلاستیک» از سوی سازمان ملل به عنوان شعار جهانی روز زمین پاک در سال 2018 اعلام شده و در ایران نیز «نه به کیسه‌های پلاستیکی» شعار این روز تعیین شده است.

علی مریدی مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست در آستانه روز زمین پاک با اشاره به انتخاب شعار «پایان آلودگی پلاستیکی» به عنوان شعار جهانی روز زمین پاک در سال 2018 گفت: با توجه به اینکه استفاده از پلاستیک بر اکوسیستم‌های زیست محیطی بسیار موثر است، این شعار انتخاب شده است.

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه استفاده از کیسه‌های پلاستیکی به عنوان یکی از چالش‌های جدی محیط زیست تلقی می‌شود، گفت: حدود سه ماه است که چالشی تحت عنوان چالش بی‌زباله در کشور آغاز شده است که مربوط به کیسه‌های پلاستیکی و کاهش مصرف این محصولات است.

وی با تأکید بر اینکه محصولات پلاستیکی غیرقابل تجزیه‌اند، گفت: در راستای کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در ابتدا نیازمند فرهنگسازی هستیم و پس از آن به قوانین بازدارنده‌ای نیاز داریم که با تعیین مالیات برای مصرف این محصولات، میزان مصرف آن کاهش یابد.

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت: به دنبال این هستیم تا با قرار دادن مالیات برای مصارف پلاستیک، میزان مصرف را مدیریت کنیم. اکنون در مرحله تدوین دستورالعمل در خصوص مصارف و بازیافت محصولات پلاستیکی هستیم.

طبق آمارهای منتشرشده ایران جزو 10 کشور اول مصرف‌کننده مواد پلاستیکی در دنیا به حساب می‌آید. بر اساس آمار موجود، میزان پلاستیک تولیدی در ایران بیش از 17 هزار تن در سال تخمین‌زده شده است که این رقم معادل 500 تن در روز می‌شود. هر فرد تهرانی به طور متوسط روزانه سه پلاستیک را وارد چرخه محیط زیست می‌کند. پلاستیک دارای ماندگاری بیش از 300 سال است و به ‌دلیل تجدیدناپذیر بودن، ذرات سبک آن با وزش باد جابه‌جا می‌شوند و همین جابه‌جایی مشکلات بهداشتی فراوانی را برای محیط زیست ایجاد می‌‌کند.

در سال 2002 میلادی، بنگلادش نخستین کشور بزرگی بود که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرد. این کشور به دنبال سیل ویرانگر سال 1988 میلادی و به دلیل اینکه کیسه‌های پلاستیکی با بستن راه فاضلاب‌ها عامل اصلی شدت یافتن سیلاب بودند،‌ خسارات چشمگیری دید.

پس از آن در کشورهایی نظیر تایوان، انگلیس، ایرلند، ایتالیا و بلژیک نیز به دنبال وضع مالیات برای محصولات پلاستیکی، استفاده از کیسه‌های پلاستیکی 94 درصد کاهش یافت. در سوئیس، آلمان و هلند نیز برای استفاده از کیسه‌های پلاستیکی مالیات وضع شده است.

شاید بخشی از مصرف پلاستیک اجتناب‌ناپذیر باشد اما آنچه در ایران اتفاق افتاده و نگران کننده است به مصرف بی‌رویه پلاستیک و هزینه‌های مصرف و خرید پلاستیک ارزان‌تر از متوسط جهانی بر می‌گرد.در کشور ما برخلاف برخی از کشورها، قانونی برای منع مصرف کیسه‌های پلاستیکی وجود ندارد و همین خلأ قانونی موجب شده تا روز به روز افزایش مصرف کیسه‌های پلاستیکی را شاهد باشیم.