پرواز ٣٧٠٤ به آسمان

بدیهی است که در مصیبت‌ها و حوادث این‌چنینی، جای گروکشی سیاسی نبوده و باید همه گروه‌های سیاسی و اقشار مردم هم‌صدا برای کاهش آسیب‌های پیش‌آمده تلاش کنند. با این همه، تجربه پلاسکو، زلزله کرمانشاه، نفت‌کش سانچی و بسیاری دیگر از حوادث کشور، نشان می‌دهد در روزهای ابتدایی حادثه و بحران، همه تمرکز مسئولان و افکار عمومی متوجه موضوع است؛ اما با گذشت تنها چند هفته همه و در رأس آنها بسیاری از مسئولان دچار روزمرگی شده و نه‌تنها اقدامی برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه نمی‌کنند، بلکه حتی حادثه مربوطه را نیز به دست فراموشی می‌سپارند.

بنابراین شاید دقیقا در همین روزها و تا هنوز گرد فراموشی بر ذهن‌ها فروننشسته، باید ابعاد موضوع را از همه جهت بررسی کرد تا شاید امیدی برای اقدام‌هایی برای پیشگیری از حوادث به وجود آید. هواپیمای ای‌تی‌آر٧٢ از بهترین و امن‌ترین هواپیماها برای مسیر کوتاه است؛ به‌طوری‌که در طول حضور ٢٥ساله خود در ایران، این اولین سانحه این هواپیماست.

منابع آگاه از موارد متعدد نقص فنی همین هواپیماها سخن گفته‌‌اند که با توجه به فرسودگی ناوگان هوایی چندان دور از ذهن نیست. البته عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، اعلام کرد: «تا جعبه سیاه به دست ما نرسد، امکان اظهارنظر درباره علت سقوط هواپیما وجود ندارد». هرچند برای بررسی دقیق موضوع باید منتظر نتیجه نهایی بود، با این وجود مرور برخی موضع‌گیری‌ها در هنگام تلاش برای نوسازی ناوگان هوایی، در این روزها خالی از فایده نیست. اگرچه هم‌اکنون سؤال و مؤاخذه از مسئولان و به‌خصوص مقصران حادثه سقوط هواپیمای تهران-یاسوج باید به قوت خود باقی بماند؛ اما در این حین باید به پیش‌زمینه موضوع به‌ویژه در ماه‌ها و سال‌های اخیر نیز نگاهی انداخت.

پس از اجرائی‌شدن برجام و لغو تحریم‌ها علیه صنعت هوانوردی ایران، مقامات ایران برنامه‌های متعددی برای نوسازی ناوگان هوایی به‌شدت فرسوده ایران در نظر گرفتند. بر این اساس ایران تفاهم‌نامه‌هایی را با شرکت ایرباس، بوئینگ و ای‌تی‌آر برای خرید بیش از ٢٠٠ فروند هواپیمای جدید و مدرن به امضا رساند که با ادامه مذاکرات، در نهایت چند فروند ایرباس و ای‌تی‌آر جدید به ناوگان هوایی کشور اضافه شد.

هرچند این تفاهم‌نامه‌ها از ابتدا با ابهاماتی در زمینه‌های تأمین مالی و مسائل فنی مواجه بود؛ اما مشکل اصلی، تحریم‌های آمریکا علیه ایران بود. از ابتدا کارشکنی‌هایی دراین‌باره از سوی طرف آمریکایی و به‌طور خاص خزانه‌داری آمریکا انجام شد که ماحصل آن روند کند اجرائی‌شدن این قراردادها بود. این تمام ماجرا نبود؛ به‌طوری‌که مذاکره‌کنندگان ایرانی علاوه بر اینکه ناگزیر به تلاش برای رفع کارشکنی‌های آمریکا بودند، در داخل کشور نیز فشارهای بسیاری را که بخش عمده آنها عمدتا به دلایل سیاسی بود، تحمل کرده و می‌کنند.

این در حالی است که به گفته مسئولان و کارشناسان، ایران نیازمند ٥٠٠ فروند هواپیما برای نوسازی ناوگان هوایی خود است. با این وجود منتقدان دولت و بسیاری از مطبوعات مخالف دولت بارها اعلام کرده‌‌اند خرید هواپیما اولویت آخر مردم بوده و دولت را متهم به هوچی‌گری و سفسطه می‌کردند و معتقد بودند با وجود تورم و بی‌کاری، ضرورتی برای خرید هواپیما، به گمان آنها از دولت‌های مخالف ایران، وجود ندارد.

نکته عجیب آن است که اکنون و پس از حادثه اخیر آن‌هم برای هواپیمایی که بیش از دو دهه از عمر آن می‌گذرد، تمام انتقادات پیشین خود را فراموش کرده و یکباره خواستار برخورد با وزیر راه‌و‌شهرسازی که از مدافعان جدی نوسازی ناوگان هوایی کشور است، شده‌اند. اگرچه هدف دفاع از عملکرد وزیر راه و‌شهرسازی و دولت در همه ابعاد نیست؛ اما شاید در این روزها بد نباشد همه ما کلاه خود را قاضی کرده و بر سر جان مردم به دلیل سیاسی‌کاری و اختلافات‌ سیاسی معامله نکرده و کار درست را صرف نظر از اینکه از سوی چه کسی انجام می‌شود، درست ببینیم .

منبع:شرق

* کارشناس اقتصادی