تخصیص زه آب ها به کشاورزی یا شیلات نیاز به بررسی کارشناسی دارد

استاندار خوزستان در این نشست در خصوص طرح ارائه شده برای ساماندهی زه آب های شرکت توسعه نیشکر اظهار کرد: در حال حاضر به دلیل شیرین شدن زمین، به تدریج EC زه آب های خروجی کمتر شده به طوری که در شمال خوزستان به حدود ۳ هزار و ۵۰۰ میکروموس رسیده که می تواند با ترکیب با آب معمولی برای آبیاری نیشکر مورد استفاده قرار گیرد.

غلامرضا شریعتی ادامه داد: در جاهایی که EC زه آب ها بالاتر و حدود ۶ هزارمیکروموس بوده، باید کشت های دیگر متناسب با این EC صورت بگیرد به همین دلیل برنامه های مختلفی در زمینه آبزی پروری، محیط زیست، توسعه کشاورزی بررسی و قرار شد مشاور کارآمدی تعیین شود.

وی یادآور شد: ظرف سه ماه مطالعات این طرح انجام و پس از آن در این زمینه تصمیم گیری می شود که از محل این زه آب ها حدود ۳۵ هزار هکتار زمین را آبزی پروری یا کشت کرد یا مسایل زیست محیطی را با آن حل کرد.

وی با اشاره به اشتغال موثر ناشی از این طرح عنوان کرد: این طرح اعتبار اولیه قابل توجهی را هم نیاز دارد بنابراین راهکارهای مختلف موجود در قانون بودجه برای تخصیص اعتبار به این پیشنهاد و استفاده از ظرفیت آن ها مورد بررسی قرار می گیرد.

عضو هیئت مدیره شرکت توسعه نیشکر نیز در این نشست با ارائه طرح پیشنهادی این شرکت برای ساماندهی زه آب ها اظهار کرد: در حال حاضر زه آب ها یک نقمت به شمار می آیند که می توان با پیشنهادها و برنامه ریزی آنها را به نعمت تبدیل کرد.

سید نظام الدین سجادی ادامه داد: با اجرای این پیشنهاد و احیای اراضی این منطقه بر اساس سیاست های دولت، مشکل استان در بحث ریزگردها در این کانون و زه آب ها حل شده و ضمن افزایش تولید محصولات کشاورزی در استان، ٦ هزار شغل مستقیم ایجاد می شود.

وی درخصوص امکان آبزی پروری در این زه آب ها توضیح داد: در سال ٨٩ چینی ها که مایل بودند در این زمینه سرمایه گذاری کنند، آزمایش هایی بر روی آب انجام دادند و اعلام کردند امکان آبزی پروری با زه آب ها وجود دارد ولی طرح چینی ها مورد موافقت قرار نگرفت و رد شد.

عضو هیئت مدیره شرکت توسعه نیشکر تصریح کرد: بر اساس این طرح که زه آب واحد دهخدا در شمال اهواز و دو واحد میرزا کوچک خان و امیرکبیر در جنوب اهواز(در غرب رودخانه کارون) را در بر می گیرد، برآورد این است که می توان حدود ۳۵ هزار هکتار زمین را پس از احیا و انجام زیرساخت های لازم و انجام عملیات زه کش زیر زمینی، آبیاری کرد.

وی یادآور شد EC موجود در این زه آب ها بدون شک برای نیشکر قابل استفاده نیست اما بر اساس بررسی های اولیه، برای کشت برخی محصولات مانند گندم و برخی محصولات باغی مانند نخل قابل استفاده بوده و دارای توجیهات اقتصادی است.

وی با تاکید بر این که استفاده از پتانسیل زمین ها، با توجه به بالا یا پایین بودن میزان شوری آب متفاوت است، گفت: بر اساس برآوردهای اولیه با زیرکشت رفتن این ۳۵ هزار هکتار زمین، حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن محصول زراعی برداشت می شود.

١٥ هزار میلیارد ریال هزینه طرح

در ادامه حسین آمیلی معاون شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی توضیح داد: طرح ما این است که با انجام اقداماتی بتوانیم ۳۵ هزار هکتار زمین را با EC بیش از ۵۰ هزار میکروموس و آبی با EC بیش از ۶ هزار میکروموس احیا کنیم.

وی ادامه داد: برای اجرای این طرح ١٥ هزار میلیارد ریال برای اقدامات مختلف از جمله احداث شبکه زیرزمینی، کانال های آبرسانی،ایستگاه های پمپاژ و عملیات شستشو در نظر گرفته شده است.

معاون شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی درخصوص نوع کشت در این زمین ها بیان کرد: برنامه ریزی شده تا گیاهانی کمتر حساس به شوری آب مانند جو، گندم، کلزا و چغندر قند با این زه آب کشت و کار شده و پرورش میگو و ماهی در مزارع صورت بگیرد.

آمیلی همچنین درخصوص احتمال تخصیص نیافتن آب به نیشکر مانند بخش شیلات، به خبرنگار ایرنا گفت: حجم تخصیص آب به نیشکر و میزان زراعت به این صنعت مشخص بوده و نمی توان به راحتی ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب را به صنعتی با بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری و وجود ۱۹ هزار فرصت شغلی مستقیم گرفت.

وی یادآور شد: نیشکر یک کشت دائمی بوده و اگر یک سال آب تخصیص داده نشود، تمام درآمد پنج ساله را از دست داده ایم؛ از این منظر برخورد با زراعت دائمی و باغ ها متفاوت با دیگر کشت ها است.

کشت گندم و کلزا با EC ٦ هزار ممکن نیست

معاون مطالعات پایه سازمان آب و برق خوزستان نیز در این زمینه گفت: حدود ٥٥٠ تا ٦٥٠ میلیون متر مکعب زه آب با EC ٦ هزار بالا وارد منطقه شده که کشت محصولاتی مانند گندم، چغندر و کلزا را مشکل می کند.

هوشنگ حسونی زاده تصریح کرد: بر اساس مطالعات مشاوران خارجی، گیاهان شورپسندی مانند جلبک ها، اوکالیپتوس و کنوکارپوس را برای کشت در این زمین ها پیشنهاد داده ایم که البته با توجه به حساسیت خاک و آب، تنها کشت آزمایشی را مطرح کرده ایم.

احمد مطیعی مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری خوزستان نیز با انتقاد از ورود زه آب ها به زمین های ملی و اثرات نامطلوب این زهابها بر آن ها عنوان کرد: این اراضی ملی با ٢٨ هزار هکتار مساحت در شمال غرب خرمشهر که در حال حاضر جزو کانون شماره ٢ ریزگردها هستند، پیش تر مراتع ملی بودند ولی عوامل مختلف از جمله ورود زه آب های نیشکر آن ها را با مشکل روبرو کرد.

وی یادآورشد: EC خاک در این منطقه به حدی بالا است که نیاز به شستشوی خاک را پیش از هر اقدامی ضروری می کند.

ضرورت توجه به مردم در اجرای طرح

عبدلله سامری نماینده خرمشهر هم با اشاره به برخی اثرات منفی اجرای این طرح، تصریح کرد: در اجرای این طرح باید مردم را نیز در نظر گرفت زیرا نمی توان در این موضوع از قوه قهریه استفاده کرد و دفاع مردم از حق خودشان را به پای شورش و نافرمانی گذاشت.

وی ادامه داد: مسئله زه آب ها نیاز به یک راه حل اساسی دارد با این حال نمی توان همه زه آب های دریاچه را از طریق کانال سیفون رد کرد زیرا از این طریق تنها دریاچه ای از نمک باقی خواهد ماند و مشکلات دیگری را ایجاد خواهد کرد.

سامری عنوان کرد: با توجه این که آبی به کشاورزان تخصیص نمی یابد، یکی از بهترین کارها تصفیه این زه آب ها توسط سرمایه گذار خارجی است.

وی ادامه داد: در حال یکه سرمایه گذار توان تصفیه آب و در اختیار بهره بردار گذاشتن آن برای کشاورزی را دارد، ولی کسی حاضر به بستن قرارداد با این سرمایه گذار نیست.

در ادامه ولی الله حیاتی فرماندار خرمشهر نیز با بیان این که لازم است برای موضوع برنامه ریزی دقیق صورت بگیرد، گفت: اگرچه نیشکر در شرایط بحرانی از امکانات و توان خود برای کمک به حل موضوع استفاده کرده، با این وجود زه آب های نیشکر تبعات منفی عمده ای برای خرمشهر داشته و از هر سو این شهر را تهدید می کند.

فرماندار خرمشهر یادآور شد: برخی از شهروندان خرمشهر ادعای سابقه کشت در ۳۲ هزار هکتار زمین ذکر شده را دارند بنابراین لازم است که این مردم هم در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی ها لحاظ شوند تا رو در روی مردم قرار نگیریم.

گفتنی است در طرح ارائه شده برای مزارع تحقیقاتی که از سوی مشاور آلمانی مورد بررسی قرار گرفته، امکان کشت محصولات مختلفی مانند پنبه، برنج مقاوم به شوری و انواع درختان از جمله اوکالیپتوس مثبت ارزیابی شده است.

این در حالی است که مسئولان استان عنوان می کنند استفاده از زه آب ها حتی با وجود احداث شبکه و زه آب زیر زمینی نیاز به مطالعات کارشناسانه بیشتری دارد.