بیست و دوم دی سالروزتشکیل شورای انقلاب به فرمان امام خمینی(ره)

به گزارش پاناشهرستانهای تهران، تشکیل شورای انقلاب در پیروزی انقلاب اسلامی نقشی بسیار برجسته ایفا نمود ولیکن این نقش هرگز آنگونه که باید، در مباحث مربوط به انقلاب اسلامی انعکاس نیافته است .

حوادثی که پس از فاجعه 17 شهریور 57 اتفاق افتاد، نشان داد که تصمیم به کشتار مردم بی دفاع در این روز یک انتحار نابودکننده برای رژیم پهلوی بود واز فردای آنروز سیر تحولاتی که به سقوط رژیم انجامید شتابی صدچندان گرفت ودر ماه های باقیمانده تا بهمن اختلافات در باریان اوج گرفته بود، اختلاف و تمرد به امری عادی در بین ارتش تبدیل شده بود و شاه کم کم امید خود را از دست رفته می دید .

سفر امام راحل به پاریس یک ماه پس از روز هفده شهریور تحقق یافت و برخلاف پیش بینی ها این سفر دست امام راحل را برای هدایت انقلاب باز نمود و فضای پیش آمده در فرانسه باعث شد تا موانع از سر راه ارتباط ایشان با یارانشان برداشته شود ، بر خلاف فضای بسته ای که صدام برای امام خمینی (ره) ایجاد نموده بود ، بعد از گذشت مدتی از ورود امام راحل ، مسئولان فرانسوی که در ابتدا امام را از فعالیت سیاسی منع کرده بودند ، بر اساس سیاست منفعت محور خود مصلحت را در عدم مقابله با نهضت اسلامی مردم ایران دیدند، با تقلیل یافتن محدودیت ها رفت و آمد یاران امام (ره)برای تبادل نظر با ایشان و هدایت موثر انقلاب فرانسه آغاز شدو ایده تاسیس نهادی به نام شورای انقلاب از دل همین رفت و آمد ها و تبادل نظرها متولد شد .

از سوی دیگر بازگشت به وطن ، یکی از مهمترین برنامه هایی امام راحل بود، رژیم پهلوی که از خطرات بازگشت امام خمینی (ره) به وطن آگاه بود، تا آنجایی که توانست از بازگشت ایشان جلوگیری کرد،در ایام مورد بحث خلاء رهبری اجرایی نهضت اسلامی در کشور براحتی احساس می شد، از همین رو گسترش نابسامانی نیروهای انقلاب را تهدید می نمود. به ویژه آنکه نبود رابطه میان مردم و امام خمینی (ره) که نقطه وحدت نیروهای انقلاب بودند زمینه را برای بروز اختلافات فکری برخی جریانات فعال تازه کار در نهضت با پیروان مکتب فکری امام فراهم سازد .

جدای از مطالب فوق اصل مشورت اصلی مهم در اسلام و بالتبع اندیشه امام خمینی (ره) بود،این اصل در فضای انقلابی آن زمان و در نهضتی که بر ضد دیکتاتوری شاه شکل گرفته بود نمودی خاص داشت، رهبران و مبارزان با توجه به تصوری که از استبداد و حکومت فردی داشتند، مایل به تکرار آن تجربه ها نبودند. به همین دلیل به طور طبیعی باید شورای انقلاب تشکیل می شد .

مردم ایران از سالها پیش از پیروزی انقلاب امام خمینی (ره) را به عنوان منادی آرمانهای ناب اسلام به رهبری نهضت خود برگزیده بودند،جبهه ای که اعضای آن را اکثریت مردم تشکیل می دادند در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی گسترده تر و منسجم تر گشت، افراد و گروه هایی که با تکیه بر آرمان ها متفرقه ای چون سوسیالیسم ، لیبرالیسم و... در مبارزات خود طرفی نبسته بودند اینک به نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) پیوسته بودند .

از سوی دیگر بیدار گری ها و همچنین نفس اوج گیری نهضت اسلامی زمینه را برای گسترس بیش از پیش نهضت فراهم ساخت. در سالهای منتهی به پیروزی انقلاب مقبولیت امام خمینی (ره) و اعتماد مردم به ایشان نیازی به اثبات نداشت و این امر با اندک نگاهی به شعارها ، خواسته ها و حتی ریشه و تاریخ قیام ها و حماسه های پانزده سال گذشته امر واضح و غیرقابل انکاری بود .

این اعتماد در اندیشه امام خمینی (ره) جایگاه بالایی داشت ،امام در پیام تاسیس شورای انقلاب در کنار حق شرعی خود، همین مطلب را اشاره می کند ،به موجب حق شرعی و براساس رای اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به این جابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت ، شورایی به نام «شورای انقلاب اسلامی» مرکب از افراد باصلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق موقتا تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد

در ابتدای متن اساسنامه شورای انقلاب نیز می خوانیم: « به حول و قوه الهی بر اساس ابراز اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران نسبت به رهبری مرجع عالیقدر امام خمینی (ره) و به موجب حقوق ناشی از مقام رهبری دین ، شورایی به نام شورای انقلاب از طرف ایشان برطبق این اساسنامه تعیین و عهده دار وظایف مندرج در آن می گردد ...»

امام خمینی (ره)چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی فرمان تشکیل شورای انقلاب را صادر کردند ،که نامه ایشان به شهید بهشتی در همین رابطه است، به دلیل شرایط اختناق و سرکوب در ایران ، تشکیل این شورا و اعضا و جلسات آن به صورت مخفی بود ، اشارات و رموز نامه نیز حاکی از آن میباشد ونامه مذکور در تاریخ 14 آبان 1357مرقوم گشته است .

در نهایت موجودیت شورای انقلاب به عنوان اولین و بنیادی ترین ارکان قدرت سیاسی و عالی ترین نهاد تصمیم گیری در کشور بعد از امام خمینی (ره)، در تاریخ22 دی ماه 1357 و به فاصله یک ماه مانده به پیروزی انقلاب اسلامی با پیام امام رسما اعلام شد .

مروری بر اهداف تشکیل شورای انقلاب ،نشانگر آن است که هم اصل تاسیس شورای انقلاب و هم وظایفی که بر عهده آن گذاشته شده بود از دور اندیشی و دقتی موشکافانه رهبر انقلاب و یارانشان سرچشمه گرفته است . ؛

سه هدف ساماندهی انقلاب ، وارد آوردن آخرین ضربات به پیکر نیمه جان رژیم سفاک پهلوی و کمک به اداره کشور پس از پیروزی را می توان از اصلی ترین و کلی ترین اهداف تاسیس شورای انقلاب دانست.

جدای از تلاش هایی که شورای انقلاب در راستای معرفی چهره انقلاب اسلامی انجام داد ، نفس تصمیم امام راحل به تاسیس شورای انقلاب کمک شایانی به ابهام زدایی از اذهان ملت ها و دولتها و همچنین معدود هموطنانی داشت که هنوز واقعیات انقلاب و اندیشه های برگرفته از اسلام امام خمینی (ره) را درک نکرده و باور نداشتند که ایران پس از 2500سال از حکومتی مردمی برخوردار گشته است .

تکیه بر شورا و مشورت ، ایجاد فضایی برای هم اندیشی اندیشه های متفاوت و استقبال از عضویت کسانی که تا دیروز راهی جدای از نهضت داشتند در این شورا، توانست به ارائه تصویری فرهنگی و انسانی از انقلاب در داخل و خارج کمک نماید .

امام خمینی (ره) با روح الهی خود چنان به نصرت الهی و سرنگون ی رژیم سلطنت یقین داشتند که در فاصله چند ماه مانده به پیروزی انقلابی که در آن زمان بسیاری پیروزی آن را امری عجیب و دور می پنداشتند ، به برنامه ریزی ریز و دقیق در خصوص انتخابات مسئولان بعدی کشور پرداختند، این یقین و اطمینان در 22 دی ماه 57 جهانی شد، اعلام رسمی تاسیس شورایی که وظیفه آن انتقال قدرت از رژیم پهلوی به دولت انقلابی می باشد به معنای مهر انقضا و پایان یافته تلقی نمودن کار رژیم شاه بود، این امر اثر تخریبی بسیاری در روحیه رژیم و حامیانش به جای گذارد، اینک آنان کم کم انتقال رسمی قدرت را به نیروهای انقلاب می دیدند، امری که پیشتر هرگز آن را باور نداشتند،برای سران رژیم پهلوی چاره ای جز فرار باقی نمانده بود، آنان یک به یک مخفیانه و با تنها گذاردن همدستانشان از کشور می گریختند، اوضاع در میان نظامیان نیز بهتر از این نبودو آنان یا از کشور فرار نموده و یا به صف نیروهای انقلاب پیوستند .

اما در دیگر سو مردم انقلابی قرار داشتند.آنان شاهد به خاک و خون کشیده شدن هزاران هم سنگر خود بودند و از سویی بختیار را می دیدند که با اطمینان از بقای خود و گذرا بودن «طوفان» سخن می گفت، اعلام تاسیس شورای انقلاب و در حقیقت اعلام مرگ رژیم پهلوی به طرز شگرفی بر روحیه آنان تاثیر گذاشت و قدم های آنان را در مبارزه با طاغوت راسخ تر ساخت، این امر به مردم که پیروزی را نزدیک می‌دیدند دلگرمی بیشتری بخشید و در کنار مبارزات حیات بخش انقلاب، نشانه‌های یک حرکت سازنده را برای آینده انقلاب آشکار کرد ..

ذکر این نکته نیز ضروری است که شورای انقلاب علاوه بر اینکه به فرمان امام خمینی (ره) نقش هدایت انقلاب را در داخل کشور بر عهده داشتند ، خود بخشی از میلیونها مبارزی بودند که مستقیما در بطن مبارزات قرار داشته و وظیفه نظام بخشی به آن را به دوش می کشیدند،سازماندهی تظاهرات میلیونی مردم تهران در روز های تاسوعا و عاشورا مصداقی از این تلاشهاست .

علیرغم مخفی بودن اسامی اعضای شورای انقلاب در بدو امر ، آنان با تکیه بر اعتبار خود مردم را با اندیشه ها و خواسته های امام خمینی (ره) آشنا می ساختند و همچنین به مردم بر اساس افکار و تصمیمات امام ،جهت می دادند و از سویی خواسته های مردم را به اطلاع امام خمینی (ره) می رساندند و در مواردی به دستور و یا اذن ایشان ،خود مسئول رسیدگی به این خواسته ها می شدند. تامین سوخت مصرفی مردم از جمله این موارد می باشد .

یکی از اهداف پیش بینی شده در تاسیس شورای انقلاب انتقال موقت قدرت از امام خمینی (ره) به شورای انقلاب در زمانی محتمل الوقوع است که ایشان به هر دلیلی قادر به راهبری کشور نباشند .

این هدف در اساسنامه شورای انقلاب ذکر شده است. در ماده هفت این اساسنامه تصریح شده است:« در صورت عدم امکان دسترسی به امام خمینی (ره) ،به علتی از قبیل مسافرت بیماری فوت و ... ،شورای انقلاب دارای همان اختیاراتی خواهد بود که امام خمینی (ره) دارا می باشد.

همانگونه که اشاره شد، در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی گروه هایی که از نظر فکری سنخیتی با تفکر اسلام ناب امام خمینی (ره) نداشتند نیز برای سهم خواهی به تکاپو افتادند، آنها به طور گسترده ای تلاش نمودند تا مردم را به سوی خود جذب نموده و با گنجاندن شعارهای خود در بین شعارهای اصیل مردم زمینه را برای ادعاهای بعدی در زمینه مطالبه «سهم» خود از انقلاب اسلامی فراهم سازند، پیروان اندیشه های مارکس از جمله این افراد بودند و البته برخی گروه های سکولار نیز چنین وضعیتی داشتند .

امام خمینی (ره) با تاسیس شورای انقلاب به اصطلاح آب پاکی را بر دستان آنان ریخته و شورای انقلاب که نخستین نهاد رسمی حکومت آینده و نمادی از تفکر حاکم بر این حکومت بود را مجمع افرادی معرفی نمودند که منحرفین و فرصت خواهان جایگاهی در آن نداشتند

یکی از مهمترین اهداف تاسیس شورای انقلاب معرفی افراد شایسته برای پذیرش مسئولیت در حکومت اسلامی و فراهم آوردن زمینه های قانونی به قدرت رسیدن دولت موقت بود .

حضرت امام خمینی (ره) در 25 دی 1357 و در مصاحبه‌ خبرنگار کانال یک تلویزیون فرانسه با ایشان می فرمایند :« هدف این است که «شورای انقلاب» یک حکومت موقتی ایجاد کند که آن حکومت موقت، مجلس موسسان را تاسیس کند برای تصویب قانون اساسی و بعد بقیه کارها».

شایان ذکر است ،شورای انقلاب مجدانه به بررسی نحوه تعیین ساختار سیاسی بعد از انقلاب اسلامی پرداخت و مباحثی از جمله ها نحوه تعیین ساختار سیاسی ، تشکیل دولت ، تشکیل مجلس و ایجاد مجلس موسسان قانون اساسی از جمله بحث های مهم شورای انقلاب اسلامی در راستای جایگزینی دولت و حکومتی اسلامی بود وشورای انقلاب در طی دوسال ، نزدیک به دو هزار لایحه راتصویب نمود .

/خبرنگار:سمیه محمدی/