"بطحایی" فردی علاقمند به تحول و تقویت جایگاه معلمان است

به گزارش پانا، «مرتضی حاجی» وزیر آموزش و پرورش دولت اصلاحات، گزینه‌ دکترروحانی برای تصدی وزارت آموزش و پروش را فردی مناسب و علاقمند به تحول و تقویت جایگاه معلمان دانست و درباره‌ برخی تخریب‌ها علیه او از جمله صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان توضیحاتی ارایه کرد. متن کامل این گفت و گو در پی می‌آید:

میزان اختیار هیات امنای صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان در تصمیمات هیات مدیره چقدر است؟

مرتضی حاجی: اعضای هیات امنا به صورت فردی اختیاری ندارند، ولی مجموع آنها تعیین کننده‌ی خط مشی صندوق است که مشخص کننده‌ی هزینه‌های سالانه‌ی صندوق است، عزل و نصب اعضای هیات مدیره‌ی صندوق و در واقع از طرف مالکین صندوق در آنجا اعمال رای می‌کند. بنابراین مجموع هیات امنا صاحب اختیار است ولی اعضا به عنوان فرد فقط در جلسات می‌توانند اظهارنظر کنند. لذا اعضای هیات امنا به تنهایی هیچ اختیاری ندارند.

آیا مجموعه‌ی هیات امنا می‌توانند در تصمیمات جزیی مثلا در مورد یک شرکت خاص و یا در مورد نقل و انتقالات در بانک‌ها و شرکت‌های زیر مجموعه‌ی صندوق ذخیره دخالت کنند؟

مرتضی حاجی: نه! طبق اساسنامه، هر کدام از ارکان شرکت‌ها اختیاراتی دارند، اعضای هیات مدیره، مدیران عامل، و … هر کدام اختیاری دارند. مجمع عمومی و یا هیات امنا که در اینجا بحث آن است، این هم اختیاری دارد. البته اختیار هیات امنا وسیع‌تر است چون اختیار انتخاب اعضای هیات مدیره را دارد ولی وقتی که هیات مدیره را انتخاب کرد دیگر در کار هیات مدیره دخالتی ندارد مگر در جلسات رسیدگی به عملکرد سال مالی قبلی و تدوین و تصویب بودجه‌ سال بعد. در این حد دخالت دارد. البته باید توجه داشت که یک هیات امنا وقتی که هیات مدیره‌ی صندوق را تعیین می‌کند، خود هیات مدیره برای زیر مجموعه، یعنی شرکت‌های زیرمجموعه‌ی صندوق، نقش هیات عمومی را دارد. بنابراین منطقا هیات امنا نباید به شرکت‌های زیرمجموعه‌ی صندوق ورود پیدا کند، مگر این که مساله‌ای را ناشی از قصور یا تقصیر هیات مدیره‌ی صندوق (که مجمع آنهاست) ببینند، آن وقت برای رسیدگی به اعضای هیات مدیره، می‌تواند به عنوان برخی از مصادیق عملکردی، برای تصمیم گیری راجع به هیات مدیره ورود پیدا کند.

گفته می شود در دوره‌ی بطحایی، وی در همین گزارش‌های سالیانه‌ای که اشاره کردید متوجه یکسری ناهمخوانی در تراز مالی می شود و در جلسه‌ی هیات امنا مطرح و بر اساس گزارش وی، آقای فانی هیاتی را برای بررسی این ناهمخوانی مالی در تراز تعیین می‌کند، که از جمله خود شما، آقای بطحایی و آقای مظفر هم بوده‌اید. این هیات بررسی راه به جایی برد؟

مرتضی حاجی: گزارش‌های عملکرد را بازرسین قانونی که منتخب مجمع عمومی - یا در اینجا، هیات امنا - است بر عهده دارد. بازرس و حسابرس در حکم چشم و گوش هیات امنا یا مجمع عمومی هستند. گزارش آنها مبنای تصمیم گیری هیات امنا قرار می‌گیرد. در گزارش بازرس قانونی، یک مواردی بود که نیاز به بررسی بیشتر داشت، چون در بعضی از ارقام و بعضی از عملکردهای زیرمجموعه احساس می‌شد که اشکالی وجود دارد ولی کم و کیف اشکال هم مشخص نبود. هیات امنا یک گروهی را تعیین کرد که مسوول آن گروه هم من بودم و آقای بطحایی که معاون توسعه‌ی مدیریت و عضو هیات امنا هم بود، آقای مظفر و بعضی افراد دیگر بودند؛ تا بررسی کنند که این ناهمخوانی‌ها به چه دلیل اتفاق افتاده است. در آنجا تصمیماتی برای رفع نواقص گرفته شد، از جمله گزارشی برای رییس هیات امنا تهیه شد که «نیاز است در مدیریت صندوق تجدیدنظری انجام شود». آنجا مرجع قضایی نبود که به جزییات ورود کند، اما تشخیص این بود که حداقل یک مقدار بی احتیاطی آنجا اتفاق افتاده است. این گزارش به وزیر وقت که رییس هیات امنا بود داده شد، درخواست شد که جلسه‌ی هیات امنا برای تصمیم گیری تشکیل شود، این جلسه البته کمی با تاخیر تشکیل شد.

در مورد گزینه‌ی وزارت آموزش و پرورش؛ نظر شما در مورد نوع برخورد وزارت آموزش و پرورش در زمان آقای فانی و معاونت توسعه و پشتیبانی وقت، نسبت به مسایل پیش آمده در صندوق چطور بود؟

مرتضی حاجی: آقای بطحایی در آنجا که من شاهد بودم، برخوردش جدی بود و به صورت کارشناسی و بر اساس اعداد و ارقام مشخص، بدون ملاحظه و رودربایستی، سوال و ابهام‌ها را مطرح می‌کرد، توضیح می‌شنید و اگر قانع نبود دوباره مطرح می‌کرد و توضیح می‌خواست. اهتمام جدی داشت که مسایل شفاف و روشن باشد. بنابراین ایشان خیلی کارشناسی و جدی پیگیر مسایل صندوق بود، نه این که موضع اغماض و احیانا کوتاهی داشته باشد.

همزمان با معرفی بطحایی از سوی رییس جمهور به عنوان گزینه‌ی پیشنهادی آموزش و پرورش، یکسری بداخلاقی‌ها برای تخریب او شکل گرفته است. به عنوان مثال شایعاتی مرتب منتشر می شود مبنی بر اینکه هیات امنا سود صندوق را بین خودشان تقسیم کرده‌اند و یا به اعضای هیات امنا خودروهای لوکس و یا سکه از طرف هیات مدیره تعلق گرفته. نظرتان درباره این شایعات چیست؟

مرتضی حاجی: کسی که برای وزارت مطرح می‌شود طبیعی است که مخالف و موافق داشته باشد، نباید دلخور شد، باید با حوصله به منتقدان جواب داد. این که هیات امنا چیزی از سود صندوق دریافت کرده باشد، چنین چیزی نیست، آقای مظفر هم آنجاست از او هم به عنوان شاهد می‌توان پرسید، چیزی به عنوان این که از سود صندوق به هیات امنا برسد مطرح نیست، اما این که طبیعتا طبق تعرفه‌هایی که وجود دارد، برای جلساتی که تشکیل می‌شود حق حضور پرداخت می‌شود، خب این که در حد متعارف است و برای بعضی از جلسات هیات امنا حق‌الزحمه‌ای پرداخت شده است. البته در مقایسه با موارد مشابه و بنگاه‌های اقتصادی دیگر، بیشتر نیست و قطعا کمتر هم هست. همان زمان شایعاتی مطرح شد که یک سری خودروی خارجی می‌خواهند بین فرهنگیان توزیع کنند که دولت با مشکلات جدی مواجه شد و به جای آن خودروهای داخلی داده شد. تا جایی هم که من می‌دانم به هیچ کدام از اعضای هیات امنا و مدیران آموزش و پرورش چیزی تعلق نگرفت، ضمن این که اگر هم گرفته باشد، خودروی مجانی که نبوده، ماشین را فروخته‌اند، به قیمتی که به همه می‌فروخته‌اند. ولی تا جایی که من مطمئنم، به هیات امنا داده نشده، همان وقت هم در مورد آقای بطحایی تکذیب شد ولی ما عادت نداریم که تکذیب‌ها را جدی بگیریم. اگر یک دروغی را کسی مطرح کرد، بیشتر جدی می‌گیریم! ولی در مورد بطحایی همان زمان تکذیب شد. لذا مطمئنم که این خبر از اساس درست نیست.

با توجه به کاستی‌های آموزش و پرورش و ضرورت ورود اندیشه‌های تحول‌گرا و جدید، ارزیابی شما در مورد گزینه‌ی پیشنهادی دکتر روحانی چیست؟

اگر دنبال سوپرمن نباشیم که نمی‌توانیم هم باشیم و به محدودیت هایی که برای انتخاب مدیران وجود دارد توجه کنیم، آقای بطحایی از مدیرانی است که از بدنه‌ی آموزش و پرورش رشد کرده و مراحل مدیریت و کارشناسی را خوب گذرانده است. زمانی که من در آموزش و پرورش بودم ایشان معاون دبیر شورای عالی آموزش و پرورش بود، نقظه نظرات خوبی داشت، به لحاظ نواندیشی و تهیه‌ی پیشنهادهایی که با نگاه‌های سنتی در آموزش و پرورش متفاوت باشد، مطالب قابل استفاده‌ای را مطرح می‌کرد. من در آن زمان از مواضع ایشان راضی بودم. حرف شما هم درست است، مسایل آموزش و پرورش با روش سنتی موجود که دولت یک بودجه‌ای بدهد و خرج شود، حل نمی‌شود. نه دولت به اندازه‌ای که بتواند رضایت ایجاد کند بودجه دارد، نه این که این روش، روش مناسبی است. نیاز به یک تحول اساسی داریم. فکر می‌کنم محور تحول، نیروی انسانی آن است. اگر بخواهیم کیفیت بهبود پیدا کند باید معلمان راضی باشند، اگر می‌خواهیم بچه‌هایمان خلاق، نوآور، مسوولیت پذیر و … که در سند تحول هم آمده، همه به نیروی انسانی برمی‌گردد، حتما باید نگاه تحولگرا باید به دنبال ارتقای توانمندی مدیران و معلمان باشد، کانون اصلی تعلیم و تربیت، مدرسه است. نباید سطح مدرسه را پایین آورد. مدیر مدرسه یک شخصیت معتبر علمی فرهنگی است. این اعتبار را باید قایل شد. معلم یک نیروی انسان‌ساز است. شعارها را باید عملی کرد.

گمان می‌کنم که اگر یک نگاه تحولگرا را اعمال کنیم، از این اسامی که در این چند وقت مطرح شده‌اند، آقای بطحایی جزو مناسب‌ترین‌هاست، هم به لحاظ این که جرات و جسارت تحولگرایی داشته باشد، هم به لحاظ شناختی که باید مبنای تصمیم گیری درست باشد، قطعا آقای بطحایی از نیروهای خوب و شایسته برای این کار است. البته دولت هم باید برای این تحولگرایی همراهی کند. بسیاری کارهای انجام نشده در آموزش پرورش هست که می‌شود انجام داد تا بار سنگین آموزش و پرورش بر دوش دولت را حتی کاهش داد. چه در جذب و چه نگهداشت نیروی انسانی، ظرفیت‌هایی برای انجام هست که فکر می‌کنم آقای بطحایی آشنایی به این موارد دارد و اهل این تحول هم هست. البته تصمیم گیری در کشور ما با چالش‌هایی مواجه است و تحول گرایی موانعی دارد که خب باید آنها را پشت سر گذاشت و منتقدان را مجاب کرد. اما پیداست که ممکن است همه‌ی انتقادات هم کارشناسانه نباشد.

آقای بطحایی این سعه‌ی صدر را دارد و انشالله کادری را بتواند به کار بگیرد که با او این همراهی را داشته باشند و بتواند زمینه‌ی اقدامات تحولی را در آموزش و پرورش به وجود بیاورند.

آن چیزی که در سند تحول آموزش پرورش آمده، عبارت‌های خیلی خوب و جذابی است که برای عمل به آن هم ریسک پذیری و هم جرات و جسارت می‌خواهد. فکر می‌کنم باید این حمایت از آقای بطحایی بشود که این اقدامات عملی شود. در اوایلی که آقای دکتر فانی معرفی شده بود، جلساتی هم برای مشورت گذاشته بود که آقای بطحایی هم در آن جلسات حضور داشت؛ نظرات خوبی را در آن زمان ابراز می‌کرد؛ حالا فرصت خوبی است که آن نظرات را در صحنه‌ی عمل پیاده کند. آن ساختار اداری را می‌توان متحول کرد، ادارات را می‌شود چابک‌تر کرد، بسیاری از ساختمان‌ها را می‌شود آزاد کرد، بهره‌وری در مدرسه را می‌شود افزایش داد، و خیلی کارهای دیگر.

با توجه به ضرورت همدلی و وفاق برای تشکیل دولت دوازدهم، چه پیامی برای معلمان و تشکل‌ها در این مقطع دارید؟

مرتضی حاجی: به عنوان کسی که به آموزش و پرورش علاقه دارم، معلم و مدیر هم بودم، گمانم این است که گزینه‌ای که آقای رییس جمهور به آن رسیده، گزینه‌ی مناسبی است. در صورتی که انشالله با رای بالا در مجلس انتخاب شود، می‌تواند با قدرت بیشتری هم به برکت پشتیبانی خدای متعال و حمایت نمایندگان و رییس جمهور، قدم‌های خوبی را بردارد و کارهای مثبتی انجام بدهد. اگر می‌خواهیم کشور ساخته شود، معلمان باید کشور را بسازند. سازندگان کشور، امروز روی صندلی‌های مدارس نشسته‌اند و در اختیار معلمان هستند. معلمان هستند که اینها را می‌سازند، باید به معلم رسید. آقای بطحایی نیرویی است که این دغدغه را دارد و بیش از هر چیز نیاز به حمایت جدی دارد، هم حمایت کارشناسان، هم تشکل‌های فرهنگیان، هم سازمان‌های سیاسی که در مورد آموزش و پرورش نظر دارند و هم نمایندگان و هم به ویژه فراکسیون فرهنگیان مجلس. انشالله این حمایت بشود و ایشان بتواند منشاء تحول در آموزش و پرورش باشد. گزینه‌ای که انتخاب شده، گزینه‌ی مناسبی است. خودم هم برای ایشان دعا می‌کنم و اگر کاری از من بربیاید در کنارشان خواهم بود.