سهم ۶درصدی زنان در اهدای خون/"O" همچنان پرمصرف‌ترین گروه خونی

به گزارش خبرنگار پانا، در مردادماه سال ۱۳۵۳ سازمان انتقال خون ایران با هدف سامان بخشیدن به وضع آشفته خون رسانی و به منظور ترویج فرهنگ اهدا، تهیه، تأمین خون و فرآورده های سالم و مطمئن و رایگان برای رفع نیاز بیماران نیازمند، به خصوص مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و لوسمی به وجود آمد. از آن تاریخ به بعد، سالروز تأسیس این سازمان در نهم مرداد ماه، به عنوان روز ملی اهدای خون نام گذاری شده است.

جمع آوری خون از داوطلبانِ اهدای خون، و آماده سازی آن برای نجات بیماران و مصدومان، ایجاد پایگاه در بیمارستان ها و واحدهای سیار و ثابت جهت تهیه خون، ثبت اطلاعات لازم به منظور دعوت برای اهدای خون به هنگام ضرورت و توزیع خون و فرآورده های آن به مراکز درمانی و بیمارستان ها و..... از جمله کارهای سازمان انتقال خون ایران است.

طبق گفته کارشناسان، هر فرد بالغ (بین ۱۷ تا ۶۵ سال) با وزن متوسط پنجاه کیلوگرم، حدود پنج و نیم تا شش لیتر خون دارد و با اهدای ۲۵۰ سی سی تا ۴۵۰ سی سی از خون خود، نه تنها سلامتی خود را به مخاطره نمی اندازد، بلکه ضمن کمک به سلامتی خود، نجات بخش زندگی دیگری نیز خواهد شد.

اهدای خون همچنین می تواند در کشف بیماریهای نهفته در اهدا کنندگان خون کاملاً مؤثر باشد. هر فرد سالم می تواند در هر سال تا چهار بار با فاصله هشت هفته (دو ماه) خون اهدا کند.

مهمترین هدف انتقال خون در ایران تأمین خون و فرآورده های سالم آن با بهترین کیفیت استاندارد مطابق با موازین تعیین شده بین المللی برای بیماران و نیازمندان و همچنین ترویج طب انتقال خون است.

جمع آوری و توزیع خون و فرآورده های آن از طریق مراکز اهدا خون در سراسر کشور است. این سازمان تنها مرکز ارائه دهنده خون و فرآورده های خونی به بیمارستان ها و دیگر مراکز درمانی است.

سهم ۲.۶ میلیون واحدی ایران از میزان اهدای خون

سالانه بیش از دو میلیون واحد خون در ایران اهدا می شود. بر اساس آمار سازمان انتقال خون، میزان اهدای خون در ایران به ازای هر هزار نفر ۲۷ واحد است. ۲.۶ درصد کل مردم ایران خون اهدا می کنند، این یعنی دو برابر کشورهای با درآمد متوسط اهدا خون وجود دارد. به گفته مسئولان این سازمان، این میزان اهدا خون را برای رفع نیاز کشور کافی است.

در حال حاضر ۵۲ درصد اهداکنندگان در کشور، اهداکننده مستمر هستند که سالانه دو بار خون اهدا می‌ کنند. یعنی بیش از یک میلیون واحد خون اهدایی از اهداکنندگان مستمر تهیه می ‌شود. بر اساس مطالعاتی که انجام شده خون و فرآورده‌ های خونی اهدایی از اهداکنندگان مستمر، ۱۰ برابر سالم‌ تر از اهداکنندگان بار اولی است.

میانگین مشارکت زنان ایرانی در زمینه اهدای خون کمتر از شش درصد است و سهم مردان ۹۴ درصد است. این درحالی است‌ که درکشورهای توسعه یافته ۵۰ درصد اهداکنندگان را زنان تشکیل می ‌دهند.

ضریب امنیت بالای فرایند اهدای خون در ایران

بر اساس مطالعات انجام شده، خونی که از اهداکنندگان مستمر دریافت می شود، سالم ‌ترین خون در دنیا محسوب به شمار می رود چرا که این افراد به طور مستمر آزمایش ‌های لازم را انجام می ‌دهند. آموزش‌های لازم را دیده ‌اند و به خودمراقبتی اعتقاد دارند.

در نظام مراقبت از خون، کیفیت فرآیندهای زنجیره انتقال خون بعد از تحویل فرآورده‌ های خونی به بیمارستان ‌ها مورد ارزیابی و پایش قرار گرفته و بر این اساس کیفیت خون در سراسر کشور به سطحی مطلوب می ‌رسد.

طبق گفته پورفتح الله مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور مطالعه ‌ای در ایران انجام شده که نشان می دهد ظرف سه سال گذشته ۷۵ درصد موارد مثبت هپاتیت B، C و HIV در اهداکنندگان بار اول بوده است و به ندرت چنین موارد مثبتی را در اهداکنندگان مستمر مشاهده شده است.

البته سازمان انتقال خون، سال ‌هاست آزمایش‌ های چهارگانه مرتبط با سلامت خون را با استانداردهای بسیار بالا روی همه نمونه‌ ها انجام می ‌دهد که این آزمایش‌ ها شامل هپاتیت B، هپاتیت C و HIV سفلیس می شود.

آزمایش و غربالگری اهداکنندگان بار اولی

در واقع آزمایش و غربالگری اهداکنندگان بار اولی یکی از روش‌ های پیشرو برای تأمین و تضمین هر چه بهتر سلامت فرآورده ‌های خونی است که در این فرآیند از اهداکنندگان بار اول، نمونه خونی بدون اهدای خون کامل، گرفته می‌ شود و در صورتی که نتیجه آزمایش‌ های انجام شده بر روی نمونه فرد،‌ مطلوب تشخیص داده شود، او برای اهدای خون به مراکز انتقال خون دعوت خواهد شد. به گفته پورفتح الله اگر اهدای خون به سمت اهدای مستمر حرکت کند، ضریب سلامت خون ۱۰ برابر افزایش می‌ یابد.

مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور همچنین اعلام کرده که خون های دریافتی به طور مستمر پایش می شود و به هیچ عنوان انتقال سه بیماری مهم ایدز، هپاتیت B و هپاتیت C از طریق خون ‌های منتقل شده در سازمان انتقال خون کشور صورت نمی گیرد.

به گفته پورفتح الله، آمار ۲۷ اهدای خون به ازای هر ۱۰۰۰ نفر در ایران نشان می ‌دهد این میزان اهدا برای جمعیت ما مناسب است. به خصوص که با مدیریت مصرف خون بخشی از نیاز به خون کاهش می ‌یابد و باید میزان فعلی اهدای خون حفظ شود و به جای توسعه آن کیفیت خون و فراورده‌ های خونی ارتقا یابد.

گروه "O" همچنان پرمصرف‌ترین گروه خونی

بر اساس آمارهای موجود بيمارستان‌های تهران از جمله امام خمينی(ره)، ميلاد، شريعتی و قلب شهيد رجايی پرمصرف ‌ترين مراکز درمانی کشور هستند. از نظر فراوانی گروه‌های خونی AB منفی کمترين فراوانی را دارد و گروه خونی O مثبت نيز پرمصرف‌ ترين گروه خونی است.

سازمان انتقال خون کشور تلاش می کند فرهنگ اهدای خون مستمر را در بین اهداکنندگان خون در سراسر کشور گسترش دهد. از طرفی در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد داروهای مشتق از پلاسما، از پلاسمای ایرانی گرفته می‌شود اما باید با ترویج اهدای پلاسما در کشور این میزان را به ۱۰۰ درصد رساند.

به گفته پورفتح الله، تنها پلاسما تحت نظارت سازمان انتقال خون و سازمان غذا و دارو از کشور خارج کرده و داروهای به دست آمده از آن وارد می شود و به هیچ عنوان صادرات و واردات خون انجام نمی شود. در همین راستا و به منظور ترویج فرهنگ اهدای پلاسما، مراکز جامع خون‌گیری در کشور در حال راه‌اندازی است. در این مراکز در کنار اهدای خون کامل، افراد می‌ توانند اهدای پلاسما و پلاکت داشته باشند.

تلاش برای تبدیل پلاسمای ایرانی به دارو

همچنین مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه سازمان انتقال خون ایران در زمینه تامین داروهای مشتق از پلاسما با پلاسمای ایرانی، موفقیت خوبی داشته تأکید کرد که در حال حاضر یک ظرفیت ۴۰۰ هزار لیتری پلاسما، با استفاده از پلاسمای ایرانی برای تبدیل به داروهای مشتق از پلاسما، به همت اهداکنندگان در کشور فراهم شده است.

این در حالی است که شبکه ملی خون ‌رسانی برای اولین بار در کشور و در قالب طرح تحول نظام سلامت راه اندازی شده است. در این شبکه تمامی مراکز انتقال خون کشور در ۳۱ استان، در تأمین نیاز فرآورده‌ های خونی یکدیگر، باهم مشارکت می ‌کنند. در این راستا سازمان انتقال خون ایران هم با پایش روزانه تولید و درخواست فرآورده‌ های خونی در کشور،‌ در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به رفع نیاز استان‌ هایی که در این زمینه با کمبود مواجه شوند، اقدام می ‌کند تا علاوه بر خودکفایی در فراورده های خونی، تعداد اهداکنندگان مستمر افزایش یابد.