پرداخت پول نقد به ایران از سوی آمریکا اقدامی کم سابقه بود

به گزارش خبرگزاری پانا به نقل از آسوشیتد پرس، به گفته کارشناسان حقوقی و مورخان روابط دیپلماتیک، پرداخت ۴۰۰ میلیون دلار پول نقد از سوی آمریکا به ایران برای حل یک پرونده قدیمی فروش تسلیحات احتمالا در تاریخ روابط خارجی آمریکا اقدامی کم سابقه است. این مسئله سوالات بیشتری را در خصوص همزمانی این پرداخت و آزادی ۴ زندانی امریکایی مطرح می سازد.

این پول دقیقا در همان روزی به ایران ارسال شد که تهران با آزادی ۴ زندانی امریکایی موافقت کرد. دولت اوباما ادعا کرده که این دو اتفاق ارتباطی با هم نداشته اند، اما کاخ سفید اخیرا اذعان کرده که از این پول به عنوان اهرم فشاری برای آزادی زندانیان نیز استفاده کرده اند.

جاش ارنست، مسئول بخش مطبوعات کاخ سفید این هفته درباره این پرداخت گفت: «واقعا هیچ چیز مشخصا غیرمعمولی در مورد مکانیزم مورد استفاده در این پرداخت وجود نداشته است.»

اما مورخان روابط دیپلماتیک و وکلای متخصص در زمینه داوری بین المللی هیچ نمونه مشابهی در تاریخ روابط خارجی آمریکا نیافته اند.

دفتر تاریخ وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به این درخواست که یک نمونه مشابه از استفاده آمریکا از پول نقد برای حل یک اختلاف بین المللی ارائه شود، نتوانسته مثال مشابهی را ارائه نماید.

اذعان به این مسئله که آزادی زندانیان و پرداخت این پول به یکدیگر مرتبط بوده اند و شیوه غیرمعمول این پرداخت به صورت نقدی، موجب شده تا جمهوری خواهان این پول را به عنوان باج برای آزادی زندانیان تلقی کنند. باراک اوباما گفته، دلیل پرداخت این پول به صورت نقدی این بود که ایران و آمریکا روابط بانکی ندارند و نمی شد پول را در قالب چک یا به صورت الکترونیکی منتقل کرد.

۴۰۰ میلیون دلار مذکور، بدهی ای بود که آمریکا بابت معامله تسلیحاتی منعقده در دهه ۱۹۷۰ با ایران داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و ماجرای گروگان گیری، آمریکا تسلیحات مذکور را به ایران تحویل نداد. ایران هم خواهان استرداد اصل رقم معامله و سود آن شده بود. ۷ ماه قبل، دو طرف بر سر پرداخت ۱.۷ میلیارد دلار برای بستن پرونده این اختلاف توافق کردند.

آلن هنریکسون، استاد تاریخ دیپلماسی در مدرسه حقوق و دیپلماسی فلچر در دانشگاه تافتس تنها توانسته یک سابقه مشابه بیابد که به سال ۱۸۴۸ و پیمان گوادلوپ هیدالگو برمی گردد که به جنگ بین آمریکا و مکزیک پایان داد.

وی گفت، بر اساس این پیمان، آمریکا ۱۵ میلیون دلار به مکزیک پول داد که معادل ۴۸۲ میلیون دلار کنونی است. این پول بابت جبران خسارت مکزیک بابت از دست دادن زمین هایی بود که شامل کل ایالت کالیفرنیا و بخش هایی از ۷ ایالت کنونی دیگر آمریکاست.

در سال ۱۹۹۶ نیز بیل کلینتون، رئیس جمهوری اسبق امریکا به توافقی با ایران دست یافت که بر اساس آن بابت سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران، با ۲۹۰ مسافر، به این کشور غرامت پرداخت شود. رقم این توافق ۱۳۱.۸ میلیون دلار بود، اما این رقم به صورت نقدی پرداخت نشد. ۶۱ میلیون دلار آن در حسابی نزد یک بانک سوئیسی سپرده گذاری شد که مشترکا متعلق به فدرال رزرو نیویورک و بانک مرکزی ایران بود. این پول به خانواده های قربانیان پرداخت شد نه دولت ایران. مابقی پول عمدتا برای تسویه بدهی های ایران به خواهان های آمریکایی در پرونده های داوری دیگر اختصاص یافت.