ملودی‌های اقوام، موسیقی دستگاهی را از تکرار نجات می‌دهد
احمد صدری محقق و مدرس موسیقی استفاده از ملودی‌های موسیقی اقوام را راهی برای رهایی از تکرار در موسیقی ردیف دستگاهی ایران دانسته و می‌گوید: با استفاده از این ملودی‌ها می‌توان قطعه‌های جدید موسیقی خلق کرد که در اذهان مردم ماندگار شود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی پانا، احمد صدری محقق و مدرس موسیقی، با بیان اینکه موسیقی از مقتضیات فرهنگ بوده و یکی از وجوه ظهور و بروز فرهنگ است گفت: موسیقی یکی از مظاهر فرهنگ است که تابع تام و تمامی از نوع زندگی و باورها وجهان بینی فرهنگی انسان‌ها در تمام نقاط دنیاست. موسیقی محملی است برای ظهور و بروز باورها و اعتقادات و آن چیزهایی که در زندگی برایمان اهمیت دارد. ظهور این باورها در موسیقی کشورمان به صور مختلف تعین یافته مثلا در موسیقی اقوام مختلف ایران یکی از موضوعات که به فراوانی وجود دارد نعت و مولودی خوانی پیامبراکرم(ص) است.
وی ادامه داد: در ایران به جهت حضور تشیع و همجواری با حرم امام رضا علیه‌السلام، ذکر این امام در موسیقی‌های مناطق مختلف ایران رواج دارد. چاووش خوانان با صوت خوش در بدرقه زائران با لحنی خوش می خواندند :
ما به نزد حضرت شاه خراسان می رویم با سر و جان در بر سلطان ایمان می رویم
قبله هفتم، امام هشتمین باشد رضا ما به نزد آن شهنشاه غریبان می رویم
هرکه دارد آرزو بر گوبیا با کاروان ما به نزد آن امام انس و هم جان می رویم
آن امامی که مراد عالَمی سازد روا در حضور او به امید فراوان می رویم
خاک ایوان طلا را سرمه ی چشمان کنیم سر ز پا نشناخته در نزد جانان می رویم
هر که را عشق امام دین بُوَد برگو بیا گو بیا با ما که ما با عهد و پیمان می رویم
عضو اتاق فکر اولین جشنواره آواها و نواهای رضوی با تاکید بر اینکه آواهای مذهبی از موسیقی اقوام ایرانی قابل تفکیک نیست گفت: در میان موسیقی اقوام مختلف ایران ملودی مذهبی با شادیانه دو امر مجزا از یکدیگر باشند مثلاً در مازندران با لحن امیری و کتولی مرثیه و نوحه سرایی می‌کنند با همین لحن و کمی تغییر در ریتم و تمپو برای مراسم آیینی و مذهبی بهره می‌گیرند.
صدری افزود: یکی از نکات جالب توجه دیگر این است که بین موسیقی اقوام مختلف ایران و موسیقی ردیف دستگاهی پیوند ژنتیک و ارگانیک وجود دارد. برای مثال لحن های دشتستانی، بیدگانی و... که لحن خاص مناطق جنوبی کشورمان است با تغییرات اندکی در موسیقی ردیف دستگاهی قرار می‌گیرد.
وی در توضیح نحوه برگزاری جشنواره آواها و نواهای رضوی گفت: در جشنواره آواها و نواهای رضوی دوگونه موسیقی نواحی ایران و موسیقی ردیف - دستگاهی در بخش مسابقه حضور دارند اجرای صحنه ای دارند و گونه های دیگر موسیقی اجرا صحنه ای ندارند.
این پژوهشگر موسیقی نواحی در مورد پژوهش‌های انجام شده در حوزه آوراها و نواهای رضوی اظهار داشت: پژوهش‌های پراکنده‌ای در این زمینه انجام شده ولی عموما مشکل تحقیق در کشور این است که این پژوهش‌ها پیوسته و به دنبال هم انجام نمی‌شود و سلسله تحقیق‌های جزئی و مستدام که به نتیجه برسد وجود ندارد.
تا جایی که بنده مطلعم به سفارش موسسه آفرینش‌های آستان قدس رضوی توسط یکی از پژوهشگران موسیقی نواحی ایران در این زمینه اقداماتی به منظور ثبت و ضبط شده است. چند فیلم مستند در خصوص نقاره نوازی در آستان حضرت امام رضا به همراه پژوهش‌هایی جامع تولید شده است، همچنین چند پایان نامه کارشناسی با یان عنوان تالیف شده است، که متاسفانه این پژوهش ها در یک بانک اطلاعاتی متمرکزنشده است که امیدواریم به همت بنیاد بین المللی امام رضا این امر متحقق شود.
وی همچنین در مورد از بین رفتن گنجینه‌های فرهنگی ایران در حوزه آواها و نواهای رضوی تصریح کرد: این موضوع صرفا در مورد آواها و نواهای رضوی مطرح نیست بلکه در موسیقی نواحی ایران نیز مطرح است از آنجا که یکی از موارد کاربرد موسیقی نواهای رضوی به صورت بخشی از یک کل است باید عرض کنم که به طور کلی درخصوص موسیقی نواحی ایران اعتقادی ندارم که این موسیقی و آواها و نواها در حال از بین رفتن است.
وی تاکید کرد: این نواها در موسیقی اقوام یک حقیقت هستند که از بین نمی‌روند گاهی در ظهورند و گاهی دربطون. آن هنگام که ما آن را نمی بینیم، نباید بیانگاریم که از بین رفته و مرده است بلکه از نظر ما غایب است، کما اینکه بارها این جمله را شنیده اید؛ این آخرین نوازنده محلی است در حالیکه با یک پژوهش میدانی می بینیم چند نوازنده خوب جوان این ساز را می نوازند.
امروز هنرمندان خوانندگان و نوازندگان جوانی داریم که بسیار بهتر از قدما این موسیقی را درک می‌کنند، چرا که قدما در ضمیر ناخوادآگاه و غیر ارادی به صورت تقلیدی نغمه‌ها را تکرار می کردند ولی نوازندگان جوان محلی معاصر به صورت خودآگاه و ارادی آگاهانه این موسیقی را برای فعالیت خود انتخاب می‌کنند. در نهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران ، جوانان هنرمندی حضور داشتند که عمدتا دارای تحصیلات عالیه آکادمیک و در زمینه موسیقی بومی خود صاحب تالیف و به لحاظ اجرایی چه در تکنیک اجرایی ساز و روایت محتوی موسیقایی اصیل فوق العاده قوی ظاهر شدند. این جوانان نیاز به حمایت دارند این حمایت صرفا مالی نیست مجلایی برای ظهور و بروز و عرضه آثار خود دارند.
این موسیقی‌دان تاکید کرد که جشنواره آواها و نواهای رضوی ظرفیت بالقوه‌ای برای ایجاد زمینه پژوهش‌های مستدام و نتیجه بخش در حوزه آواها و نواهای رضوی دارد و باید دید از این ظرفیت چقدر بهره گرفته می‌شود.
ارسال دیدگاه