ذهن کودک باید برای فکر کردن و تحلیل پرورش داده شود

طاهره خردور نویسنده و کارشناس سازمان پژوهش و برنامه ریزی که در نشست دفتر انتشارات و تکنولوژی این سازمان با ناشران کتاب های آموزشی در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران حضور داشت در گفت و گویی با خبرنگار پانا درخصوص برخی مشکلات موجود در این کتاب ها اظهار داشت: در تولید کتاب های پیش دبستانی، بسیاری از ناشران به علت عدم آگاهی از "راهنمای برنامه و فعالیت‌های آموزشی و پرورشی دوره پیش دبستان" که دفتر تالیف کتاب های درسی بعنوان معیار و مرجع برای تولید کتاب های پیش دبستانی منتشر کرده، بیشتر به کپی کاری روی می آورند.

وی افزود: علاوه بر این راهنما یک معیار دیگر برای ناشران این است که به کتاب های مقطع پیش دبستانی انتشارات مدرسه توجه کنند تا ببینند برای مقبول شدن کتاب چه متدهایی باید مورد استفاده قرار گیرد. در کتابنامه رشد هم توضیحاتی در این خصوص آماده است.

داور کتاب های پیش دبستانی و دبستانی دفتر انتشارات درخصوص برخی مشخصات شکلی کتاب ها که باید مورد توجه قرار گیرد گفت: ما در زمینه تصویر، ویرایش و فونت هم مصوبه ای داریم. مثلا فونت کتاب های کمک درسی کلاس اول باید با کلاس های بعدی متفاوت باشد.

وی افزود: یکی دیگر از اشکالاتی که منجر به رد شدن کتاب ها می شود این است که مطالب کتاب بچه ها را به حفظ کردن تشویق می کنند و پاسخ ها در انتهای کتاب آمده است. درحالی که کتاب ها نباید ذهن کودک را به حفظ کردن مطلب سوق دهند بلکه ذهن کودک باید برای فکر کردن و تحلیل پرورش داده شود. گاهی جمله ها ایهام دارند و کودک قادر به درکشان نیست. یا اینکه سوال ها پیچیده و سوال در سوال واضح و صحیح نیستند چون این کتاب ها ویراستار ندارند؛ اگر هم دارند ویراستار موردنظر تخصصی در ویرایش کتاب های درسی ندارد. در واقع شیوه نامه ای برای ویرایش کتاب های درسی موجود است که بسیاری ناشران زحمت کار کردن بر اساس آن را به خود نمی دهند.

خردور درخصوص تصاویر کتاب ها گفت: گاه تصویر تار است و قابل تشخیص نیست یا با مفهومی که مطرح می کند همخوانی ندارد. مثلا در کتاب آموزشی نمی شود تصویر کارتونی بکشیم یا تصویر را آنقدر طنز کنیم که مثلا نوک کلاغ تبدیل به پوزه شود. تصویر باید واضح، گویا و روشن باشد و آگاهانه انتخاب شده باشد.

وی ادامه داد: عیب دیگر کتاب ها فشردگی مطلب در صفحه است. گاه فونت مطلب آنقدر ریز یا نامناسب است که کودک مقطع ابتدایی نمی تواند آن را بخواند. متن باید متناسب با دایره لغات کودک باشد و افزودن لغات تازه باید متناسب با گروه سنی باشد.

گفتنی است دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی سازمان پژوهش و برنامه ریزی که هرسال در ایام نمایشگاه کتاب تهران برنامه های ویژه ای برای ناشران و مولفان کتاب های آموزشی تدارک می بیند، امسال با برگزاری نشست‌هایی با ناشران به پرسش‌های آنها درخصوص بایدها و نبایدهای کتاب‌های آموزشی از منظر آموزش و پرورش پاسخ می دهد.

این نشست ها تا آخرین روز بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در غرفه دفتر انتشارات و تکنولوژی آموزشی سازمان پژوهش واقع در سالن ۷A راهرو ۱۰۳A غرفه ۱۴۲ از ساعت ۱۰-۱۲ و ۱۴-۱۶ با حضور کارشناسان سازمان و نمایندگان ناشران تشکیل می شود.