نقش ارتباط پزشک با بیمار در کاهش مشکلات روانی پس از جراحی

به گزارش خبرگزاری پانا، دکتر پرویز دریایی با اشاره به آثار روانی و اجتماعی عوارض بعد از جراحی در بیماران و خانواده‌های آنها، گفت: آثار روانی و اجتماعی جراحی در بیمار و همراهان وی به نوع بیماری، روش درمان و جراحی بستگی دارد. برای مثال جراحی به دو دسته جراحی‌های کم خطر و پرخطر تقسیم می‌شود که نوع و شدت عوارض در هر یک از جراحی‌ها بسیار متفاوت است و پیش بینی و مطرح کردن این عوارض احتمالی قبل از جراحی نیازمند تجربه پزشک است.

وی افزود: برخی از عوارض جراحی‌ها قابل پیش بینی و برخی دیگر در حین جراحی و بر حسب شرایط بیمار رخ می دهد. برای مثال در یک جراحی ساده مانند «ختنه» که جزو جراحی های کم خطر محسوب می‌شود احتمال بروز عفونت و خونریزی وجود دارد، اما انجام آن نیاز به بررسی قبل از عمل توسط پزشک دارد؛ زیرا ممکن است کودک زمینه ابتلا به بیماری هموفیلی را داشته باشد و طی جراحی دچار خونریزی بسیار شدید شود. بنابراین عوارض اجتناب ناپذیر کم خطر و پرخطرجراحی باید برای پزشکان حائز اهمیت باشد تا آثار سوء و نگران کننده برای خانواده‌ها ایجاد نشود.

دبیرعلمی انجمن جراحان عمومی تصریح کرد: برای مثال یک پزشک باید قبل از انجام ختنه برای یک نوزاد هشدارهایی را به خانواده‌ اطلاع دهد تا در حین بروز عوارض احتمالی آنها دچار استرس و نگرانی نشوند. قبل از ختنه والدین باید بدانند یک روز کامل(۲۴ ساعت) مراقب فرزند خود باشند تا دچار خونریزی و عفونت نشود و اگر بعد از این مدت کودک دچار خونریزی شد، ارتباطی به جراحی ندارد بلکه متوجه مراقبت نکردن خانواده یا تحرک بیش از حد نوزاد است.

دریایی در ادامه گفت: اما در جراحی‌های پرخطر که پزشک با یک بیمار مبتلا به بیماری‌های خاص مواجه است، پیش بینی نوع عارضه و مطرح کردن آن نیاز به توانایی پزشک دارد که البته در کشور ما به دلایل وجود مسائل اخلاقی و احساسی مطرح کردن عوارض جراحی‌های پرخطر برای بیمار و همراه آن از سوی پزشک با مشکلاتی همراه است.

وی افزود: برای مثال زمانی که پزشک تشخیص سرطان برای بیماری را می‌دهد باید به گونه‌ای مطرح سازد که بیمار و همراه آن دچار مشکلات روحی و روانی نشوند، زیرا بیمار با شنیدن کلمه «سرطان» قبل از اینکه دچار مرگ جسمی شود به مرگ روحی مبتلا می‌شود. بنابراین پزشک باید یا خود یا به کمک همراه بیمار مسائل ناشی از بیماری و عوارض جراحی را برای بیمار ترسیم کند.

دبیرعلمی انجمن جراحان عمومی، اظهار کرد: اما در برخی بیماری های خاص مانند غده پاروکید (غده بزاقی فک) که بیمار دچار مشکل ظاهری می شود، ترسیم عوارض جراحی برای وی کمی قابل درک ترخواهد بود.

دریایی با بیان اینکه نوع برقراری ارتباط پزشک با بیمار در جراحی‌های پرخطر نسبت به جراحی‌های کم خطر و انتخابی بسیار متفاوت است، گفت: در جراحی‌های انتخابی بیمار قبل از مراجعه اطلاعاتی را کسب و سپس برای انجام آن به مراکز درمان مراجعه می‌کند. در نتیجه بیمار خود را برای شنیدن هر گونه عارضه‌ای آماده کرده است اما در جراحی‌های پرخطر به خصوص زمانی که بیمار از نوع بیماری خود اطلاعی ندارد، مطرح کردن نوع بیماری و روش درمان می‌تواند آثار مخرب روحی و روانی برای بیمار و همراه آن داشته باشد.

بنابر اعلام روابط عمومی انجمن علمی جراحان عمومی ایران، وی با تاکید براینکه برقراری ارتباط پزشک با بیمار در جراحی‌های پرخطر دارای پیچیدگی های خاصی است، عنوان کرد: برای مثال زمانی که در یک سانحه تصادف تمام اعضای خانواده فوت می‌کنند و تنها فرزند آنها جان سالم به در می‌برد و به مرکز درمانی منتقل می‌شود، مطرح کردن اتفاقی که رخ داده برای پزشک بسیار سخت است که در این زمان شاید نیاز باشد برای برقراری ارتباط و حفظ روحیه بیمار از قاضی یا حاکم شهر کمک گرفته شود. بنابراین یک پزشک باید تمام راه‌های برقراری ارتباط با بیمار را به خوبی بشناسد.

دبیرعلمی انجمن جراحان عمومی در پایان خاطرنشان کرد: عوارض ناشی از جراحی همیشه برای بیمار دردناک است؛ به گونه‌ای که گاهی نیاز است فرد برای رفع عوارض، جراحی مجدد انجام دهد. بنابراین یک فرد علاوه بر درد بیماری دچار مشکلات روحی و روانی می‌شود که برای به حداقل رساندن این مشکلات باید پزشکان راه‌های برقراری ارتباط با بیمار و همکاری با همراهان را به خوبی بدانند و بیماران نیز با مشاهده اولین علائم بیماری به پزشک مراجعه کنند تا دیگر نیاز به جراحی وجود نداشته باشد.

یازدهمین کنگره سالانه انجمن علمی جراحان عمومی ایران با رویکرد نگرشی بر عوارض جراحی ۲۵ تا ۲۷ فروردین ۹۵ در سالن همایش‌های برج میلاد برگزار می‌شود.