آراء دیوان عالی کشور باید از اتقان و استواری لازم برخوردار باشد

به گزارش دیوان عالی کشور، جلسه تبیین و بررسی عملیات اجرایی دستورالعمل ارزیابی و اتقان آرای قضایی با حضور حجت الاسلام محمدجعفر منتظری رئیس دیوان عالی کشور، عبدالحمید مرتضوی معاون نظارت دیوان عالی کشور، محمدنقی صوفی مدیرکل نظارت و ارزیابی آرا، حجت الاسلام احمدرضا پورخاقان رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح، نماینده رئیس دیوان عدالت اداری و روسای کل دادگستری استان‌ها به صورت ویدیو کنفرانس و برخط برگزار شد.

منتظری در ابتدای این جلسه تصریح کرد: در آستانه ورود به دهه مبارک فجر هستیم، امیدواریم دهه فجر با پیام‌هایی که همه ساله با خود به همراه دارد؛ روح تازه‌ای به بدنه کشور و به ویژه خدمتگزاران نظام مقدس جمهوری اسلامی بدمد و ان شاالله بتوانیم نقاط قوت را بیفزاییم و نقاط ضعف و کاستی‌ها را کاهش دهیم.

رئیس دیوان عالی کشور ادامه داد: آرایی که در قوه قضاییه صادر می‌شود، محصول زحماتی است که از شخص رئیس قوه قضاییه تا همه کسانی که مدیریت‌های گوناگون دستگاه قضایی را عهده‌دار هستند، آن را متحمل شده‌اند؛ خروجی این زحمات باید به صدور آرا عادلانه متناسب با نظام قضایی اسلامی منتهی شود و این مهمترین هدف دستگاه قضایی است.

وی با اشاره به اهمیت اتقان آرای قضایی تصریح کرد: مقام معظم رهبری در دیدارهای خود و در سنوات مختلف، مکرر نسبت به اتقان آرای قضات تاکید فرمودند و این مهم از مطالبات جدی رئیس قوه قضاییه است که توجه به آن در سند تحول قضایی جدی شمرده شده است.

منتظری با تاکید بر اینکه بحث نظارت دیوان عالی کشور منحصر به پرونده‌های وارده به این مرجع نیست و این نظارت اطلاق دارد، گفت: مهمترین وظیفه دیوان عالی کشور نظارت بر حسن اجرای قانون در محاکم و دادگاه‌ها است و این مهم باید در جهت اتقان آرا ساماندهی شود.

وی ادامه داد: یکی از بهترین راهکارها در ساماندهی نظارت بر آرای محاکم استفاده از فناوری‌های روز است که باید از این فناوری در اجرای وظیفه نظارت بر محاکم نهایت استفاده را داشته باشیم.

رئیس دیوان عالی کشور افزود: نظارت میدانی، موردی و اعزام هیئت‌های نظارتی به استان‌ها از جمله ابزارهای قابل استفاده در بحث نظارت است، اما با استفاده از ابزارهای الکترونیکی می‌توان نظارت بر محاکم را دقیق تر، جامع‌تر و فراگیرتر به انجام رساند.

وی تقویت نظارت سیستمی و الکترونیک بر محاکم را مورد تاکید قرار داد و گفت: از مرکز آمار و فناوری قوه قضاییه انتظار داریم در تقویت ابزارهای الکترونیکی نهایت همکاری را داشته باشند، گام‌های بسیار خوبی در این زمینه برداشته شده، اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم و باید امکانات تعریف و چالش‌ها احصا شود.

منتظری افزود: در دیوان عالی کشور بحث نظارت الکترونیکی را محور کار قرار دادیم و درصددیم شیوه‌های نظارت دیوان عالی کشور بر اجرای صحیح قوانین در محاکم به روز شود.

رئیس دیوان عالی کشور با بیان اینکه بحث اتقان آرا باید در تمام مراحل قضایی از دادسرا تا دادگاه‌های تجدیدنظر مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: شاخص‌ها و مولفه‌های اتقان آرا را همکاران استخراج و تهیه کنند و در این زمینه می‌توان از نظرات نیز بهره جست.

منتظری ادامه داد: در دیوان عالی کشور آرا باید از اتقان و استواری لازم برخوردار باشد؛ به طوری که متن آرا قابل ارائه در سطح مجامع حقوقی و حتی قابل استفاده و بهره برداری آموزشی در دانشگاه‌ها و برای کارآموزان قضایی باشد، لذا باید در استدلال، به کار بردن واژه‌ها و استنادات قانونی و مستندات پرونده دقت لازم به کار گرفته شود.

رئیس دیوان عالی کشور تصریح کرد: در بحث اتقان آرا قضات مستعد و پرکار که دارای آرای برتر، مستدل، متقن و قابل ارائه هستند شناسایی شوند و روسای دادگستری‌ها در بحث تشویق و ارتقا بر این مهم اهتمام لازم را داشته باشند.

وی افزود: در مدیریت جدید دیوان عالی کشور گام‌های خوبی در زمینه اتقان آرا برداشته شده است و آسیب شناسی و شناسایی علل نقض آرا در شعب دادگاه‌ها در دستور کار قرار گرفته است.

رئیس دیوان عالی کشور با تاکید بر اینکه بحث اتقان آرا به حقوق مردم بازمی‌گردد، گفت: روسای دادگستری‌ها با تشکیل جلسات توجیهی، علمی و حقوقی و برگزاری دوره‌های آموزشی بحث اتقان آرا را در اولویت قرار دهند؛ ما هیچ یک مستغنی از دانش قضایی نیستیم و باید دانش قضایی با برگزاری این جلسات تخصصی به روز شود چرا که یکی از مولفه‌های موثر در بحث اتقان آرا به روز بودن دانش قضایی است.

منتظری با اشاره به تشکیل کارگروه‌های تخصصی چهارگانه حقوقی، خانواده، مواد مخدر و کیفری در دیوان عالی کشور خاطرنشان کرد: ان شاءالله خروجی این جلسات برای دستگاه قضایی و عموم جامعه مفید به فایده باشد؛ استفاده از نظرات، پیشنهادات و تجربیات همکاران قضایی در رفع اشکالات و مدیریت کلان دیوان عالی کشور مثمرثمر خواهد بود.

در ادامه این جلسه حجت الاسلام والمسلمین احمدرضا پورخاقان رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح ضمن قدردانی از تشکیل این جلسه اظهار داشت: در عین حفظ محرمانگی آرا سازمان قضایی نیروهای مسلح موضوع اتقان آراء را در دستور کار قرار دادیم و در نتیجه زحمات همکاران قریب ۷۰ درصد از آرا سازمان در سال ۱۴۰۱ در دیوان عالی کشور تایید شد.

وی ادامه داد: از قضات دیوان عالی کشور تشکر می‌کنم که در دوره مدیریت جدید ما را همراهی نمودند و امیدواریم کارگروه پنجمی با موضوع رسیدگی به پروند ه‌های دادگاه‌های نظامی با محوریت سازمان قضایی در دیوان عالی کشور تشکیل شود و نماینده ویژه ما در آن کارگروه حضور داشته باشند تا شاهد اثربخشی بیشتر در زمینه اتقان آراء قضایی باشیم.

مرتضوی در این جلسه با اشاره به اقدامات معاونت نظارت دیوان عالی کشور در اجرایی کردن دستورالعمل ارزیابی اتقان آرای قضایی گفت: بازرسی دوره‌ای هیئت‌های بازرسی از محاکم، برگزاری دوره آموزشی و نشست‌های قضایی در برخی استان ها، برنامه ریزی جهت رفع اطاله دادسی، ریشه یابی علل نقض آرا و ارائه برنامه عملیاتی توسط روسای دادگستری‌ها و ... از جمله اقدامات مهم صورت گرفته پیرامون اجرایی کردن دستورالعمل ارزیابی اتقان آرا است.

وی ادامه داد: رایزنی‌هایی با معاون مالی قوه قضاییه و معاونت منابع انسانی قوه قضاییه به منظور تمهید بودجه لازم در جهت اجرایی شدن اتقان آرای قضایی و برگزاری دوره‌های آموزشی انجام شده است تا علل نقض آرا در محاکم شناسایی و در این زمینه آسیب شناسی صورت گیرد.

محمدنقی صوفی مدیرکل نظارت و ارزیابی آرا در این جلسه عنوان کرد: قضات در بحث اتقان آرا از اعمال سلیقه شخصی پرهیز کنند و بر اساس دستورالعمل ارزیابی عمل کنند، چنانچه اشکالات و ابهاماتی در دستورالعمل ملاحظه شد، ان شاالله با هم فکری و در آینده‌ای نزدیک، این موارد مرتفع خواهد شد.

وی ادامه داد: در بحث اتقان آرا تشکیل جلسات توجیهی مکرر با کارگروه‌های تخصصی در دستور کار قرار گیرد.

جلسه تشریح، تبیین و بررسی عملیات اجرایی دستورالعمل ارزیابی و اتقان آرای قضایی و رفع برخی از ابهامات موجود با موضوع مواد ۹ الی ۱۴ دستورالعمل ارزیابی اتقان آرای قضایی به صورت ویدیو کنفرانس برگزار شد و روسای دادگستری‌ها و نمایندگان آن‌ها در کارگروه‌های تخصصی سوالات و ابهامات خود را پیرامون اتقان آرای قضایی و سامانه تناد مطرح کردند.