ارائه 7 خدمت از سوی سازمان بهزیستی به دانش‌آموزان تحت پوشش

آسیه اسحاقی - تاسیس دستگاه‌های حمایتی برای یاری رساندن به اقشار ضعیف و دارای مشکل بوده و فلسفه اولیه شکل‌گیری نهاد‌های این چنینی مثل سازمان بهزیستی کشور به‌عنوان دستگاه حمایتی کمک به بهبود وضعیت جامعه تحت پوشش خود بوده است که جامعه هدف بهزیستی اقشار مختلفی از عموم مردم کشور مثل سالمندان، افراد دارای معلولیت، زنان سرپرست خانوار، کودکان کار و خیابان، کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، افراد آسیب دیده و در معرض آسیب موادمخدر هستند و هر ساله در تعیین بودجه این سازمان با توجه به جامعه هدف تحت پوشش تصمیم‌گیری می‌شود.

هفت میلیون نفر از جمعیت ایران از گروه‌های مخاطب سازمان بهزیستی به شمار می‌روند و این سازمان با ۵۳ وظیفه و ۱۵۰ کد خدمت به هشت درصد جمعیت ایران خدمت ارائه می‌دهد، خدماتی که در دولت سیزدهم شتاب، گستردگی و کیفیت بهتری یافته است. یکی از مهم‌ترین جوامع هدف سازمان بهزیستی دانش‌آموزان هستند که خدمات مختلفی از سوی بهزیستی به این دسته از مددجویان ارائه می‌شود که این خدمات در دولت سیزدهم افزایش یافته است و بخشی از بودجه این سازمان به مددجویان دانش‌‌آموز اختصاص می‌یابد.

در این گزارش مهمترین اهداف و برنامه‌های اجرایی سازمان بهزیستی کشور در سال 1402 تاکنون برای حمایت از دانش‌آموزان مرور شده است که در ادامه می‌خوانید:

حمایت بهزیستی از 93 هزار فرزند زن سرپرست‌ خانوار

طبق آمار اکنون 93 هزار و 500 فرزندِ زن سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند که بخشی از این کودکان در سنین تحصیل قرار دارند و از خدمات بهزیستی بهره‌مند می‌شوند.

حمایت تحصیلی و آموزشی بهزیستی از فرزندان زنان سرپرست خانوار

یکی از مهم‌ترین خدماتی که از سوی سازمان بهزیستی به مددجویان ارائه می‌شود، اعطای کمک هزینه تحصیلی است که به تمام دانش آموزان دارای معلولیت کمک هزینه تحصیلی تعلق می‌گیرد و هر ساله طبق روال در شهریورماه به آنها پرداخت می‌شود. از طرفی در کنار کمک هزینه تحصیلی تامین تجهیزات آموزشی از قبیل لوازم‌التحریر نیز به عنوان مسئولیت اجتماعی بهزیستی ارائه می‌شود.

نرجس خاتون اسعدی خلیلی، مدیرکل امور خانواده و بانوان بهزیستی کشور همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید در تشریح حمایت‌های بهزیستی از دانش‌آموزان و دانشجویان بانوان سرپرست خانوار، گفت: با توجه به اینکه مسیر رشد تحصیلی فرزندان خانوارهای تحت پوشش بعضاً با سختی و مشقت بیشتری در مقایسه با سایر خانوارهای جامعه مواجه می‌باشد؛ لذا دفتر امور خانواده و بانوان بهزیستی کشور به منظور تقویت بنیه علمی، تشویق و ترغیب دانش‌آموزان و دانشجویان به ادامه تحصیل، از ۹۳ هزار و ۵۲۹ دانش‌آموز کشور در مقاطع مختلف در قالب پرداخت کمک هزینه تحصیلی حمایت می‌کند.

به گفته مدیرکل امور خانواده و بانوان بهزیستی کشور سال جاری بیش از ۱۸۰ میلیارد ریال کمک‌هزینه تحصیلی به دانش‌آموزان تحت پوشش پرداخت شده است و همچنین ۵۰ درصد از کل مبلغ شهریه، بانوان سرپرست خانوار تحت پوشش یا فرزندان دانشجوی آنان پرداخت شد.

این مقام مسئول از تجلیل ۱۰۰ نفر دانش‌آموز تحت پوشش دارای رتبه زیر ۱۰۰۰ در کنکور سراسری در سال‌ ۱۴۰۱ خبر داد و افزود: ارائه آموزش‌های لازم در دوران بلوغ و نوجوانی برای دانش‌آموزان مقاطع مختلف در راستای ارتقاء مهارت‌های زندگی و همچنین اجرای برنامه‌های آگاه‌سازی از قبیل پیشگیری از معلولیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی برای دانش‌آموزان با همکاری دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان از دیگر اقدامات این حوزه است.

اجرای پویش «همه حاضر» برای حمایت از دانش‌آموزان محروم

یکی از طرح‌های دیگری که در آستانه سال تحصیلی امسال از سوی بهزیستی انجام شد، پویشی به نام «همه حاضر» برای کمک به دانش‌آموزان کم برخوردار بود تا نوشت‌افزار دانش‌آموزان نیازمند تامین شود.

اجرای طرح مشارکت اجتماعی نوجوانان ایران «مانا»

طرح مشارکت اجتماعی نوجوانان ایران «مانا» و طرح‌های حوزه توسعه پیشگیری بر افزایش شاخص‌های زندگی سالم و کاهش آسیب‌های اجتماعی اثرگذار هستند. این طرح در سال 1402 در دستور کار سازمان بهزیستی قرار گرفت. ارتقای توانمندی‌های نوجوانان، افزایش شناخت نسبت به مسائل و آسیب‌های اجتماعیِ نوجوانان، اصلاح نگرش در جهت جمع‌گرایی و کارگروهی، افزایش مهارت‌های کارگروهی و مشارکتی، ایجاد و توسعه ظرفیت‌های مشارکت نوجوانان، ایجاد ظرفیت برای تمرین و انجام فعالیت‌های مشارکتی در محله‌ها و موسسات غیردولتی، ایجاد سازوکار تشویقی برای حمایت از طرح‌های جمعی نوجوانان در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، ایجاد و توسعه شبکه روابط مشارکتی نوجوانان برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اهداف این طرح است.

غربالگری شنوایی و بینایی مددجویان

طبق تفاهم‌نامه بین وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی، وزارت ورزش و جوانان و ستاد اجرایی فرمان امام غربالگری بیماری‌های اسکلتی و عضلانی اجرا می‌شود که در اجرای آن، کودکان بعد از شناسایی اطلاعات اصلاحی را از طریق نیروهای آموزش دیده دریافت می‌کنند و بعد در دوره هایی مورد رصد قرار می‌گیرند. در واقع برنامه غربالگری شنوایی و بینایی دانش‌آموزان تحت پوشش نیز یکی از برنامه‌های دیگری است که در دستور کار سازمان بهزیستی قرار دارد. افروز صفاری‌فرد، معاون پیشگیری از معلولیت‌های مرکز پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در این‌باره گفت: بحث آموزش پیشگیری از معلولیت‌ها به دانش‌آموزان و افراد تحت پوشش سازمان و همچنین پیشگیری از معلولیت‌های دوران سالمندی از مهم‌ترین برنامه‌های آموزشی سازمان بهزیستی در سال ۱۴۰۲ هستند. در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۴۲ هزار مورد مشاوره ژنتیک انجام دادیم و علاوه بر مشاوره‌ها، درصد قابل توجه از هزینه آزمایشات ژنتیک را به افراد پرداخت می‌کنیم.

اجرای طرح خودمراقبتی ویژه دانش‌آموزان

امروزه یکی از موضوعات مهم در زمینه شاخص بیماری‌ها که سال‌های زندگی با کیفیت را مورد بررسی قرار می‌دهد و هزینه‌هایی را بر دوش دولت‌ها و خانواده‌ها از بابت درمان و مداخلات به خود اختصاص می‌دهد، موضوع خودمراقبتی و افزایش توانمندسازی فردی و خانوادگی است که هدف بسیاری از برنامه‌های پیشگیری در دنیا است و مطالعات و شواهد متعددی وجود دارد که موثر بودن مراقبت از خود را در حیطه‌های مختلف سلامت نشان می‌دهد. سازمان بهزیستی متولی سلامت اجتماعی است و در این زمینه برنامه‌های متعددی در حوزه های پیشگیری مشاوره و مداخلات بهنگام دارد بنابراین یکی از برنامه‌های بهزیستی که در سال‌های متوالی اجرا شده و نتایج اثربخش آن در گروه‌های بهره‌مند از آموزش باعث ارتقای برنامه و افزایش پوشش در سال‌جاری شد، طرح خودمراقبتی ویژه نوجوانان سراسر کشور است. آرزو ذکایی فر، معاون پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور درباره اجرای طرح خودمراقبتی ویژه نوجوانان در سال جاری گفت: این برنامه با کمک ۹۴۰ تسهیلگر اجتماعی ویژه حوزه نوجوانان ۱۳ تا ۱۸ سال در محلات سراسر کشور اجرا می‌شود. این برنامه با تاکید بر مناطق حاشیه و کم برخوردار که دسترسی به خدمات سلامت یا تقاضا به لحاظ موضوعات اقتصادی فرهنگی و اجتماعی با مشکلاتی مواجه است، اجرا می‌شود.

به گفته وی، امسال بالغ بر ۳۲ هزار نفر از نوجوانان، برنامه‌های مهارت‌آموزی و توان‌افزایی فردی، اجتماعی و روانی در حوزه خودمراقبتی را با تاکید بر پیشگیری از آسیب‌های‌ اجتماعی‌ در ۱۲۳۰ محله در ۳۷۰ شهرستان کشور فرا می‌گیرند.

خدمات سازمان بهزیستی به دانش‌آموزان استثنایی

کمبود نیروی توانبخشی و تمرینات توانپزشکی، نداشتن سرویس مدرسه، کمبود وسایل و تجهیزات توانبخشی و عدم اختصاص بیمه مناسب به این کودکان از جمله مشکلات و دغدغه آنان است. دانش‌آموزان استثنایی یکی از مهم‌ترین جوامع هدف سازمان بهزیستی هستند که خدمات متنوعی به این دسته از دانش‌آموزان ارائه می‌شود و در واقع بخش اعظمی از خدمات بهزیستی به مددجویان دانش‌آموز به آن‌دسته از دانش‌آموزانی تعلق می‌گیرد که استثنایی هستند؛ در این مسیر سازمان بهزیستی علاوه بر وظایف و تعهداتی که دارد؛ به جهت در اختیار داشتن مجموعه‌ها و نیروی مناسب توانبخشی می‌تواند سهم بیشتری در بهبود وضع زیستی این دسته از دانش‌آموزان داشته باشد. فاطمه عباسی معاون توانبخشی سازمان بهزیستی، درخصوص اقدامات سازمان بهزیستی برای توانبخشی دانش آموزان استثنایی با اشاره به اینکه توانبخشی دانش آموزان ذیل اقدامات سازمان آموزش و پرورش استثنایی است، به پانا گفت: «مراکز روزانه‌ای داریم که آموزش خدمات توان‌پزشکی را برای افرادی که در منزل نگهداری می‌شوند ارائه می‌دهند. ۱۲۹۴مرکز روزانه وجود دارد که در یازده نوع مرکز بر اساس نوع اختلالات همچون اختلالات جسمی حرکتی و بر اساس نوع معلولیت حدود ۱۴۳ کارگاه آموزشی حمایتی و مراکز پشتیبانی داریم که به کودکان زیر یازده سال خدمات خود را ارائه می‌دهند.»

وی، تأمین وسایل و تجهیزات توانبخشی را کمک دیگر بهزیستی به دانش‌آموزان استثنایی عنوان کرد و افزود: «حمایت‌های بهزیستی ارائه کمک هزینه خرید وسایل توانبخشی به دانش آموزانی است که نیازمند این وسایل هستند تا اگر کمیسیون ICF نوع معلولیت و شدت آن و تجهیزاتی را که نیاز دارند تأیید کند به آنها خدمات ارائه می‌شود.»

به گفته عباسی، تعداد دانش‌آموزان دارای معلولیت شنوایی بهره‌مند از کمک هزینه تحصیلی ۱۸ هزار و ۵۰۰ نفر (با سرانه سالانه ۷۰۰ هزارتومان) است.

توزیع حدود ۱۸ هزار سمعک در سراسر کشور

از آنجا که سمعک یک وسیله کمکی ضروری برای افراد با اختلال شنوایی است و نبود وجود چنین وسیله‌ای می تواند برای این افراد مشکلاتی همچون فقدان ارتباط و مشارکت اجتماعی، افـت تحصیلی افراد ناشنوا و کم شنوا به ویژه دانش‌آموزان ایجاد کند. بنابراین سازمان بهزیستی تهیه و توزیع این کالای توانبخشی را در دستور کار دارد و هر ساله با تامین اعتبار این بخش، به مددجویان خدمات مربوطه را ارائه می‌دهد. آن‌طور که معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی گفته است در سال گذشته بیش از 17 هزار سمعک با پیگیری‌های سازمان بهزیستی در بین متقاضیان توزیع شده و امسال نیز این فرایند در حال انجام است.

اجرای طرح بهبود دسترسی کودکان دارای معلولیت در مناطق روستایی

چند وقتی است که بهزیستی طرح بهبود دسترسی کودکان دارای معلولیت در مناطق روستایی را با کمک و ظرفیت تسهیلگران برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه خود در غالب (تسهیلگران آموزشی) برای بهره‌مندی کودکان دارای معلولیت در مناطق روستایی با نیازهای خاص تحصیلی و توانبخشی در دستور کار خود گذاشته تا هیچ فرد دارای معلولیت از تحصیل یا نیاز توانبخشی باز نماند.