سند تحول بنیادین، فرصتی برای مصون‌سازی و کاهش آسیب‌های اجتماعی

منیره توکلی در گفت‌وگو با پانا همزمان با سومین روز هفته مبارزه با اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در مدارس که با عنوان فراگیرسازی برنامه‌های پیشگیری با استفاده از ظرفیت مدرسه، خانواده و محله نام دارد، اظهار کرد: «مدرسه به‌عنوان مرکز فعالیت‌های پیشگیری اولیه از اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود و نهادی تربیتی است اما معتقدم مقابله با آسیب‌های اجتماعی، هنگامی می‌تواند اثربخش باشد که تبدیل به یک نهضت فرهنگی شود و نظام مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان نیز به‌طور کامل استقرار یابد.»

این جامعه‌شناس افزود: «در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به همه ساحت‌های وجودی و تربیتی دانش‌آموزان، از جمله پیشگیری و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی توجه و تأکید شده است، گفت: «برای حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روحی و روانی دانش‌آموزان که به عنوان مهم‌ترین سرمایه‌های کشور به‌شمار می‌روند، باید پیشگیری از اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی باید مورد توجه قرار بگیرد.»

وی با بیان اینکه مدرسه فرصتی برای فعالیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی است، تاکید کرد: «ترویج و فرهنگ‌سازی پیشگیری از اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی، ارتقای مهارت‌های خود مراقبتی دانش آموزان و ترویج آن در مدارس، جریان‌سازی فرهنگی و اجتماعی برای جلب مشارکت در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نیازمند برنامه‌ریزی است که در این زمینه کمبود برنامه و طرح وجود ندارد و فقط باید برنامه‌ها عملیاتی شوند.»

توکلی همچنین درخصوص نقش خانواده در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نیز گفت: «نقش‌ خانواده در این زمینه بر کسی پوشیده نیست و می‌توان ریشه تمام نابهنجاری‌ها را در خانواده جستجو کرد و معتقدیم جامعه‌ای می‌تواند ادعای سلامت کند که از خانواده‌های سالمی برخوردار باشد. البته در موضوع آسیب‌های اجتماعی باید به برابری‌های اجتماعی، اقتصادی، مالی، رفاه خانواده، ارتباط عاطفی بین اعضای خانواده، نوع نگاه تربیتی والدین به فرزندان مورد توجه قرار بگیرد و اگر این زمینه‌ها در خانواده‌ها وجود داشته باشد، به‌طور قطع از بروز آسیب اجتماعی در یک فرد پیشگیری می‌کند و برعکس آن نیز اگر زمینه‌های ارتباط سالم، روابط موثر انسانی بین اعضای خانواده وجود نداشته باشد زمینه مساعدی است برای اینکه فرد در مسیر آسیب‌های اجتماعی قرار بگیرد.»

وی با اشاره به راهکارهای کلی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی گفت: «همانطور که گفته شد اولین بستر بروز آسیب در نظام خانواده است، اما اینکه آموزش خانواده به چه صورت باشد، بسترهای آن در سیستم آموزش و پرورش شکل می‌گیرد که در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نقش دارند و در مجموع پیشگیری بهترین راهکار برای کاهش آسیب‌های اجتماعی است که آموزش نیز مهم‌ترین ابزار پیشگیری است. بنابراین نهاد تعلیم و تربیت می‌تواند از ظرفیت سند تحول بنیادین در این مسیر استفاده کند تا به خانواده و جامعه با هدف پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و آموزش مهارت‌های زندگی کمک کند.»