امیرعبداللهیان: جنگ در قفقاز جنوبی پایان یافته است

حسین امیرعبداللهیان عصر دوشنبه در نشست وزرای خارجه قالب ۳+۳ در تهران گفت: امروز این جا هستیم که سهمی و نقشی در ترویج فضای صلح و همکاری در قفقاز جنوبی و ساختن راههای تقویت همگرایی منطقه ای و شکوفایی آن ایفا کنیم. ما از مذاکرات صلح بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان حمایت می‌کنیم و شناسایی متقابل تمامیت ارضی توسط دو کشور را گامی سازنده برای رسیدن به توافق صلح ارزیابی می‌کنیم.

وزیر امور خارجه افزود: همین طور اقدام ارمنستان در تصریح به شناسایی قره باغ در ترکیب جمهوری آذربایجان، اعاده حاکمیت آذربایجان بر این منطقه، همچنین تاکید جمهوری آذربایجان بر تامین امنیت و حقوق ساکنان آن را پیشرفت‌هایی مهم در مذاکرات صلح می‌دانیم. در عین حال همه می دانیم که صلح پایدار الزاماتی دارد که در غیاب آنها، توافق صلح می تواند آسیب پذیر باشد.

امیرعبداللهیان در ادامه به برخی از الزامات صلح پایدار اشاره کرد و افزود: نخست، احترام متقابل دولت‌ها به حاکمیت ملی، استقلال سیاسی و تمامیت ارضی یکدیگر. به ویژه باید از دستورکارها و بکارگیری مفاهیمی که متضمن ادعای ارضی علیه دیگری است یا با حاکمیت آن مغایرت دارد، اجتناب شود. اینکه جمهوری اسلامی ایران بر مخالفت قطعی با هرگونه تغییر در مرزهای شناخته شده بین المللی یا تغییر در ژئوپولتیک منطقه اصرار می‌ورزد، به خاطر تهدیداتی است که این گونه تغییرات می‌تواند متوجه صلح و ثبات و امنیت منطقه کند.

وزیر امور خارجه در تشریح الزام دوم گفت: معتقدیم راه صلح، راه گفتگو و مذاکره است. استفاده از زور یا تهدید به توسل به زور نمی‌تواند به صلح پایدار بینجامد. همچنین سومین الزام زبان صلح است. زبان صلح، زبان احترام، همزیستی و مدارا و بردباری است.

امیرعبداللهیان، الزام چهارم را فضای مذاکره دانست و خاطرنشان کرد: مذاکره برای صلح، نیازمند فضایی متوازن و عاری از فشار و اجبار است.

وی، صلح را وظیفه دولت‌ها دانست و گفت: صلح واقعی و پایدار حاصل نمی‌شود مگر زمانی که ملت‌ها به صلح برسند و ملت‌ها به صلح نمی‌رسند مگر آنکه صلح، در ذهن و زبان و روح و روان ملت‌ها حاکم باشد.

وزیر امور خارجه تاکید کرد: ما از هر ابتکاری که نقشی سازنده در ترویج فضای گفتگو و رسیدن به صلح ایفا کند، استقبال می کنیم. معتقدیم نباید قفقاز به صحنه رقابت و میدان زورآزمایی قدرت‌ها تبدیل شود. قفقاز اگر به هر دلیلی یا به هر طریقی به میدان تسویه حساب قدرت‌ها تبدیل شود، از صلح و ثبات دور خواهد شد. امنیت منطقه ای را باید در سازوکارهای منطقه ای جستجو کرد. حضور و نفوذ قدرت های بیگانه، معمای امنیت در منطقه را پیچیده تر و صلح در منطقه را به تاخیر می‌اندازد. مشارکت کشورهای منطقه برای تسهیل روند توافق صلح بین جمهوری جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان در این راستا حائز اهمیت است.

امیرعبداللهیان تاکید کرد: سازوکارهای فرا منطقه ای نزدیک سی سال، ملت‌های این منطقه را از صلح و منافع آن محروم کردند. اکنون زمان آن است که دولت‌های منطقه تجربه جدیدی را آغاز و از ظرفیت‌های منطقه ای در راستای تامین منافع مردمان خود استفاده کنند و از مزایای صلح برخوردار شوند.

وی افزود: در پرتو صلح و ثبات، زمینه همکاری های اقتصادی فراهم می شود. یکی از حوزه‌های مهم همکاری، حمل و نقل و ارتباطات است. قفقاز کنونی شرایط لازم برای ایجاد شبکه های حمل و نقل جاده ای و ریلی را پیدا کرده است. تحقق کریدورهای حمل و نقل شمال- جنوب و شرق- غرب در چنین فضایی مفهوم پیدا می کند. پیشنهاد ما آن است که نقشه راه جامع حمل و نقلی منطقه مبتنی بر منافع همه کشورهای منطقه تدوین شود و در همین راستا نشست وزرای حمل و نقل هم برگزار شود. جمهوری اسلامی ایران آماده است از این نشست میزبانی کند.

وزیر امور خارجه حوزه دوم را انرژی دانست و گفت: اتصال شبکه‌های برق کشورهای منطقه و سنکرون سازی آن، همچنین ایجاد شبکه انتقال و تامین انرژی در بین کشورهای منطقه به منظور استفاده از ظرفیت‌های یکدیگر می تواند در دستور کار قرار گیرد. می‌توانیم این الگو را باز هم بسط دهیم و همکاری‌های منطقه ای را به سایر حوزه‌ها مثل گمرک و تجارت، کشاورزی، دانش و فناوری، ارتباطات فرهنگی و مراودات مردمی گسترش دهیم و منطقه را به سمت همگرایی بیشتر و ارتقای سطح رفاه، پیشرفت و توسعه و شکوفایی سوق دهیم. در این میان ایجاد سازوکارهایی که مراودات مردمی بین کشورهای منطقه را تسهیل کند، اهمیت ویژه ای در بسط فضای صلح و همگرایی در منطقه دارد.

امیرعبداللهیان ادامه داد: ما به نمایندگی از مردمان خود با هدف صلح، همکاری و پیشرفت، امروز دور هم جمع شده ایم. ما وظیفه خطیری نه تنها در قبال نسل های حاضر بلکه در خصوص آینده داریم. با چنین دیدگاهی این نشست برگزار می شود و امیدوارم از نتایج این نشست مردمان منطقه بهره مند شوند.

دومین نشست «۳+۳» وزرای خارجه کشورهای روسیه، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان، به میزبانی وزیر امور خارجه ایران، در تهران برگزار شد و به بررسی مسائل منطقه قفقاز جنوبی و تلاش برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای (سیاسی، اقتصادی، امنیتی، ترانزیتی، انرژی و ...) پرداختند.

از مهمترین اهداف شکل گیری این گروه منطقه ای، حل مشکلات منطقه با حضور کشورهای منطقه و بدون دخالت کشورهای فرامنطقه‌ای و غربی است و بر این اساس، یکی از محورهای نشست فردا، گفت‌وگوهای صلح بین آذربایجان و ارمنستان خواهد بود.