سیروس حسن پور: کودکان برای بازی در فیلم‌ها باید رها باشند

سیروس حسن‌پور در ابتدا با اشاره به خاطرات کودکی خود در سینما، گفت: یکی از اتفاقات خوبی که در زندگی من رخ داد این بود که از ۷ سالگی در سینما بودم و همه چیز از یک زمین فوتبال خاکی در غرب تهران شروع شد. یک روز ماشین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای فیلمبرداری و انتخاب بازیگر کودک و نوجوان به زمین فوتبال آمده بود و در آن ماشین بهرام بیضایی به همراه ایرج رامین‌فر بودند که برای ساخت فیلم «عمو سیبیلو» به دنبال بازیگر کودک و نوجوان می‌گشتند . برخلاف مخالفت برادرم و به خاطر شیطنت‌ها و اصرار من، پنهانی سر فیلمبرداری برای تمرین رفتم که در نهایت برای نقش شیپورچی انتخاب شدم و این گونه بود که وارد سینما شدم.

وی افزود: پس از «عمو سیبیلو» برای بازی در فیلم «زنگ تفریح» ساخته عباس کیارستمی انتخاب شدم ؛ در این فیلم رضا بابک دستیار زنده یاد کیارستمی بود. این دو فیلم که هردو مربوط به سینمای کودک بودند، اولین تجربه‌های من در سینما بودند و پس از آن در فیلم‌های «رگبار» و «سفر» ساخته بهرام بیضایی حضور پیدا کردم. فیلم «سفر» برای من تجربه جدیدی بود زیرا به مدت دو هفته به توصیه بیضایی با واروژ کریم مسیحی که دستیار او در این فیلم بود، تمرین کردیم.

وی خاطرنشان کرد: بعد از چند فیلم در مجموعه «سطان صاحبقران» ساخته مرحوم علی حاتمی نیز بازی کردم و در آنجا نقش پسر میرزا رضا کرمانی را داشتم. یادم می‌آید در صحنه‌ای از فیلم میرزا آقاخان نوری که قرار بود از من بپرسد که «پدرت کجا رفته » به آرامی سیلی‌ای در گوش من زد و من اشک از چشمانم جاری شد و دیالوگ‌هایم را گفتم ؛ آن پلان بسیار باورپذیر شد در حالیکه علی حاتمی به عنوان کارگردان چنین چیزی را نخواسته بود اما با این حال با استقبال روبرو شد.

حسن‌پور با اشاره به دوران تحصیل خود ، گفت: در کنکور سال ۶۱ در اولین دوره «مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی» پذیرفته شدم و کار سینما را به صورت آکادمیک و عملی یاد گرفتم و بعد از فارغ‌التحصیلی علی رغم ارتباطات و دوستی که با کارگردان‌هایی مانند کیارستمی، بیضایی و حاتمی داشتم تصمیم گرفتم جذب کار عملی شوم و روی پای خودم بایستم.

کارگردان فیلم «قطار کودکی» افزود: بعد از همکاری در فیلم «سمفونی صحرا»، دستیار دوم ابراهیم حاتمی‌کیا در فیلم «دیده بان» شدم و با اینکه یک فیلم جنگی با فیلمنامه سخت بود اما برایم بسیار لذتبخش بود چرا که همه آنچه در سینما آموخته بودم را تجربه می‌کردم.

حسن‌پور با بیان اینکه در مسیر فیلمسازی عجله نکنید، گفت همیشه بر این نکته تاکید داشته‌ام که یا فیلم نسازیم و اگر کاری را شروع می‌کنیم برایمان فرقی نداشته باشد که کلیپ ، فیلم کوتاه یا سینمایی باشد ؛ باید کار خوب و دلچسبی ارائه بدهیم.

وی با بیان اینکه مسیر رشد در سینما برایم شیرین و دلچسب بود، بیان داشت: تلویزیون و سینما برایم تفاوتی نداشت و بعد از مدتی احساس کردم کارها برایم تکراری شده و خودم می‌توانم سر فیلمبرداری بروم و پلان بگیرم. درخلال تصمیم برای ساخت فیلم اول دو کار درجه یک برای دستیاری پیشنهاد شد اما به دلیل تصمیمی که گرفته بودم آنها را قبول نکردم. در دوران دستیاری با کارگردانی کار کردم که همه می‌گفتند تجربه تو از او بیشتر است اما برایم مهم نبود و با عشق به او کمک کردم. معتقدم در سینما و تلویزیون اگر فیلم کوتاهی که ساخته‌اید دیده شود، همان کار تبدیل به پلی برای کارهای بعدی شما خواهد شد. با توجه به اینکه از کودکی در فیلم کودک بازی کرده بودم احساس کردم به این نوع سینما علاقه‌مندم و همان زمان فیلمنامه ۱۳ قسمتی «لک‌لک‌ها بر بام» به من پیشنهاد شد. این رمان کودکانه و و دلنشین را خوانده بودم و بسیار خوشحال بودم و خدا شکر می‌کردم که چنین فرصت فوق‌العاده‌ای در اختیار من قرار گرفته است.

کارگردان فیلم «رضایتنامه» با تاکید بر اینکه هر فیلمی ساخته داستان آن را دوست داشته است، گفت: در فیلمسازی فیلمی که می‌سازید را باید دوست داشته باشید. به عنوان مثال، خود من از قصه «رضایتنامه» در مجموعه داستان تنور که نوشته هوشنگ مرادی کرمانی بود، خوشم آمد. بسیاری از همکاران، داستان «رضایتنامه» را سخت‌ترین قصه این مجموعه رمان می‌دانستند اما با این حال تصمیم گرفتم فیلم آن را بسازم.

حسن پور با بیان اینکه اولین فیلم کوتاهش «کلاس اول» با فیلمنامه مجید مجیدی بود، خاطرنشان کرد: آن فیلم به خاطر حضور یک گربه و پیرزن نابازیگر کار بسیار سختی بود اما خوشبختانه بسیار مورد توجه قرار گرفت. در مورد گویش محلی و ارتباط با مردم شهرستان ها تجربه ای دارم و آن اینکه اگر روزی خواستید فیلمی در شهرستان بسازید سراغ شهری بروید که با گویش آن آشنایی دارید زیرا در این صورت شانس موفقیت شما در آن فیلم به واسطه ایجاد ارتباط صمیمی با بازیگران و اعتماد همه اهالی بیشتر خواهد شد.

حسن پور درباره نحوه بازی گرفتن از کودکان در فیلم، گفت: برای بازی گرفتن از کودکان و نوجوان یک الگوی واحد وجود ندارد و فرایند مختلفی دارد تا بتوانید بازی‌های مختلفی بگیرید. گاهی باید موقعیت را ایجاد کنیم و گاهی بر اساس نیاز فی‌البداهه پیش برویم. برای پیدا کردن بازیگر کودک پیشنهاد من این است که تمام مدارس و جاهایی که فکر می کنید بچه‌هایی نزدیکتر به کارکتر مورد نظرتان را پیدا می‌کنید، بگردید تا چهره مورد نظر را پیدا کنید.

حسن‌پور درباره شکل و نحوه فیلمبرداری در سینمای کودک نیز بیان داشت: از نظر تکنیکی و فنی باید بیشتر سعی کنید نماهای باز بگیرید دلیل این کار هم آن است که در این جنس کار و سینمای کودک نمای باز بیشتر به دل مخاطب می‌نشیند و به بازیگر کودک نزدیکتر می‌شوید ضمن اینکه با استفاده از لنز واید این اجازه را به کودک می‌دهیم که در صحنه های اولیه خودش باشد و احساس راحتی کند. کودک باید برای بازی رها باشد و نباید به کودکان که معمولا نابازیگر هستند درباره جزئیات بازیگری چیزی بگوییم تا رئالیتی دلنشین فیلم حفظ شود.

در این کارگاه که بیش از سه ساعت به طول انجامید فیلم «غاز مهاجر» ساخته سیروس حسن‌پور نمایش داده شد و این کارگردان به توضیحاتی درباره آن پرداخت.