آب دریاچه ارومیه به‌زودی رهاسازی می‌شود

علی سلاجقه در همایش سیزدهمین دوره جایزه ملی محیط زیست با اشاره به کاهش بارش‌ها در کشور گفت: بارش‌های سالانه در کشور ما، به دلیل تغییرات اقلیمی از ۴۱۳ میلیارد مترمکعب به ۴۰۰ میلیارد متر مکعب رسیده که از این مقدار، ۲۷۰ میلیارد مترمکعب تبخیر می‌شود. اگر وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو با راهکارهای علمی درست بتوانند تنها یک درصد از تبخیر بارش را کاهش دهند، به اندازه ۱۵ سد امیر کبیر کرج آب ذخیره می‌کنیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: مسئله محیط زیست یک معادله است. متغیر وابسته این معادله، محیط زیست است که مجموعه‌ای از عملکرد انسان‌ها و نحوه برخورد آنان با طبیعت به صور مختلف بر این معادله تاثیر می‌گذارد. در واقع از یک سو ظرفیت طبیعت و از سوی دیگر انسان‌ها دو طرف این معادله را تشکیل داده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر با توجه به شرایط حاکم روی زمین این معادله تبدیل به نامعادله‌ای شده است که فعالیت‌های انسانی آن را از حالت تعادل خارج کرده‌ است، گفت: این فعالیت‌ها موازنه محیط زیست را به هم زده‌اند که از جمله آن می‌توان به ایجاد پسماند، تغییر اقلیم، گرم شدن کره زمین، کاهش تنوع زیستی گیاهی و جانوری و اثرات سوئی که بر روی روح و روان انسان گذاشته‌ است، اشاره کرد.

سلاجقه ادامه داد: قانون بقای انرژی بیان می‌کند که دو طرف معادله باید با یکدیگر یکسان باشند اما در اینجا هدر رفت انرژی به وجود آمده که به دلیل طرف دوم معادله یعنی رفتار انسان‌ها است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست معضل پسماندها را یکی از تهدیدات محیط زیستی متوجه دنیا دانست و گفت: در جهان ۱.۳ میلیارد تن زباله در سال به عبارتی روزانه ۳.۵ میلیون تن زباله و در کشور ما نیز سالانه ۱۸ میلیون تن زباله تولید می‌شود که این آمار نگران کننده است.

وی ادامه داد: از بین رفتن بیش از ۷۵ درصد از تالاب‌های جهان در ۵۰ سال اخیر، کاهش تنوع زیستی گیاهی و جانوری، هدر رفت منابع آب و ..‌. همگی مصداق‌هایی از شرایط ناگوار محیط زیست جهان هستند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به آب شدن یخچال‌های عظیم به عنوان یکی دیگر از چالش‌های محیط زیست جهان اظهار کرد: گرمایش جهانی آب شدن یخچال‌های عظیم را را رقم زده و سرعت آن به نحوی است که شاید چند سال آینده کشوری به نام مالدیو دیگر در خشکی‌های زمین وجود نداشته باشد و کاملاً زیر آب فرو رود و آن‌ها باید برای حفظ هویت خود به دنبال نقطه دیگری از زمین برای سکونت خود باشند.

وی افزود: احتمال اینکه کشور سریلانکا در اقیانوس هند و در جنوب شبه جزیره هند نیز تا چند سال آینده به‌طور کامل زیر آب برود، وجود دارد.

سلاجقه ادامه داد: گرمایش جهانی در کشور ما نیز به‌صورت افزایش متوسط ۱.۵ درجه سانتیگرادی دما نمود پیدا کرده است که در برخی از نقاط مقدار آن به ۲.۷ درجه سانتیگراد هم می‌رسد. علاوه بر این فجایع طبیعی، انسان نیز به عنوان یک شتاب دهنده به افزایش سرعت تاثیرگذاری این پدیده‌ها تبدیل شده است.

وی در ادامه با اشاره بر تاکید رئیس جمهوری بر اینکه هر توسعه‌ای فرع بر محیط زیست است و مسئله محیط زیست در دولت سیزدهم جدی‌تر از همیشه دنبال می‌شود، گفت: خوشبختانه با وجود دانش بومی بسیار قوی در ایران همچنین با رهبری و مدیریت انسان‌های آگاه، علیرغم تمام فراز و فرودهایی که متوجه محیط زیست است، توانسته‌ایم بر بسیاری از مشکلات پیروز شویم.

سلاجقه ادامه داد: این نقل قول رئیس جمهوری موجب ایجاد اختلاف نظر و چالش‌های علمی در برخی اقتصاددان‌ها و اساتید محیط زیست شده است. این سوال ایجاد شده که چگونه می‌توان وقتی فقر وجود دارد و اقتصاد نابسامان است، محیط زیست را حفظ کرد؟ نقش سازمان حفاظت محیط زیست ایجاد همین تعادل است و سازمان به هیچ وجه به دنبال رویکرد یکجانبه حفاظت نیست و علیرغم اینکه حفاظت را در دستور کار دارد اما مانع از توسعه نمی‌شود.

وی با تاکید بر اینکه انسان و طبیعت دو طرف معادله محیط زیست را تشکیل می‌دهند، ادامه داد: درحال حاضر به اشکال مختلف نتایج این ناترازی معادله را در محیط زیست می‌بینیم.

سلاجقه افزود: با توجه به اختلافی که در برخی مواقع میان اقتصاددان‌ها و اساتید محیط زیست به وجود می‌آید، به این نتیجه می‌رسیم که انسان هم به عنوان اشرف مخلوقات مسیر تکامل خود را طی کند و هم زیرساخت‌های حیات بتوانند به نفع مطلوب خدمت‌رسانی و ارتقا پیدا کنند. بحث مشارکت و مردم‌پایه کردن محیط زیست که در اصل ۵۰ قانون اساسی نیز به این تکلیف اشاره شده است، به عنوان یک دستور کار اساسی در دولت دنبال می‌شود.

راه‌اندازی بیش از ۲۰۰۰ خانه محیط زیست در کشور

وی با اشاره به مردم‌پایه کردن محیط زیست گفت: در این راستا بیش از ۲۰۰۰ خانه محیط زیست ایجاد کردیم چرا که ما اعتقاد داریم اگر مردم نباشند، هیچ مشکلی حل نخواهد شد و هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. این خانه‌ها بستری برای تبادل نظر با علاقه‌مندان به محیط زیست است و شعار سال قبل محیط زیست «محیط زیست مردم‌پایه، هوشمند و فناورانه» بود. اگر در جهت مردم پایه بودن محیط زیست کشور بتوانیم گام‌های خوبی برداریم، در بسیاری از هزینه‌ها در کشور صرفه‌جویی می‌شود.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: گام‌های مناسبی در زمینه‌های مختلف مدیریت پسماند، پساب و مسائل آلاینده‌ها برداشته شده است.

وی درباره رهاسازی آب دریاچه ارومیه اظهار کرد: ما منتظریم که به‌زودی و شاید در همین هفته یا هفته آینده رهاسازی آب دریاچه ارومیه با حضور شخص رئیس جمهوری و یا معاون اول انجام شود.

سلاجقه با بیان اینکه برای ساماندهی پسماند، پساب و آلاینده‌ها گام‌های خیلی خوبی در کشور برداشته شده است، گفت: در مسئله پسماندها اقدامات بزرگی در کشور انجام شده که تشکیل ستاد ملی پسماند کشور و مکلف کردن دستگاه‌ها به اجرای وظایفشان، سامان دادن به آنچه که در سراوان اتفاق افتاده و سایر نقاط از نمونه‌های آن است. برای ساماندهی پسماند سراوان ۵۰ درصد کارها انجام شده است و ما مرتباً در ستاد ملی پسماند، مسائل و گزارش‌های شهرداران و استانداران را پیگیری می‌کنیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ما مشکل پسماند را از ریشه حل می‌کنیم. اگر مسئله تفکیک پسماند در مبدا از بنیاد و مبدأ به‌درستی انجام شود، خیلی از مسائل پسماند کشور ریشه‌کن می‌شود.

وی تاکید کرد: در بحث پساپ‌ها در کشور کارهای خیلی خوبی انجام شده است. همانطور که مکلف کرده‌ایم هیچ طرح عمرانی کلنگ نمی‌خورد، مگر اینکه مجوز محیط زیستی داشته باشد، هیچ تاسیسات و صنعتی هم شکل نمی‌گیرد مگر اینکه در ابتدا تصفیه‌خانه آن ایجاد شده باشد. در این قسمت کشورمان در دو سال اخیر دستاوردهای خیلی خوبی داشته است.

معاون رئیس جمهوری ادامه داد: در بُعد تنوع زیستی در کشور گام‌های خیلی خوبی برداشته شده است. ملاقات با کشورهای دنیا و انتقال تجربیات در این زمینه به‌خوبی انجام می‌شود و دیروز نیز گفت‌وگوی تلفنی با وزیر محیط زیست کشور روسیه داشتم.

سلاجقه در ادامه گفت: دیدگاه و بینش ما درخصوص تنوع زیستی این است که باید از سمت حفاظت صرف به سمت حفاظت مشارکتی برویم‌. مناطق حفاظت شده ما تنها مناطق حصارکشی شده‌ای که انسان به آن دسترسی شده نداشته باشد، نیستند. درست است که باید تنوع زیستی‌مان را حفظ کنیم و ارتقا بدهیم اما حفاظت مشارکتی باید در مبنای کار قرار بگیرد. ما این موضوع را در قالب یک لایحه به دولت دادیم و امیدواریم که مصوب شود.

وی ادامه داد: ما اعتقاد داریم که دیدگاه‌های مدیریتی در محیط زیست باید حتماً منطبق با شرایط دنیا تغییر کند. ما به محیط زیست دانش بنیان اعتقاد داریم و محیط زیستی می‌تواند در دنیا موفق باشد که علم‌پایه و مبتنی بر دانش باشد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به نقش محیط زیست در در برنامه هفتم توسعه توضیح داد: در برنامه هفتم با همه فراز و فرودهایی که وجود دارد، کارهای خوبی انجام شده و خوشبختانه مجلس رویکرد خوبی را در پیش گرفته است. امیدواریم با تلاش‌های انجام شد بتوانیم در برنامه هفتم محیط زیست را به جایگاه شایسته خودش ارتقا دهیم.

سلاجقه با اشاره به اهمیت کار سازمان حفاظت محیط زیست اظهارکرد: در دستگاه‌های دیگر از جمله وزارتخانه‌های صمت، نیرو، جهاد کشاورزی و ... متغیرها کاملاً مشخص است اما تجمیع همه متغیرها در محیط زیست است و محیط زیست باید طبق آن معادله که پیشتر به آن اشاره شد، همه مسائل را سامان دهد.

وی با اشاره به اهمیت دیپلماسی محیط زیست تصریح کرد: در بحث دیپلماسی بین‌المللی، گفتمان جمهوری اسلامی ایران در همه سطوح بین‌المللی گفتمانی پیشرو و مبتنی بر علم، واقعیات و گره‌گشاست که بسیار مورد استقبال جوامع جهانی قرار است. امیدواریم بتوانیم در این زمینه از همه ظرفیت‌های جهانی استفاده کنیم و منطبق با توانی که کشور، نظام و اندیشه‌های پیشرو دینی دارد، گام‌های اساسی را برداریم و کلیدواژه‌هایی را به جهان بدهیم که در مجامع بین‌المللی مورد استفاده قرار بگیرد.

سلاجقه تصریح کرد: امیدوارم خانواده محیط زیست با تمام بی‌مهری‌هایی که گاهی با آن مواجه می‌شود بتواند تکالیف خود را انجام دهد.

نورلله مرادی، معاون آموزش سازمان محیط زیست در این همایش اظهار کرد: آخرین دوره جایزه ملی محیط زیست در سال ۱۳۹۶ برگزار شده بود. پس از استقرار دولت سیزدهم و حسب دستور رییس سازمان حفاظت محیط زیست، بنده به عنوان دبیر جایزه ملی به همراهی همکارانم در سازمان جایزه را احیا کردیم و در آذر ماه سال گذشته فراخوان آن در رسانه‌ها منتشر و با استقبال خوبی مواجه شد.

معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: در این دوره نسبت به آخرین دوره، تعداد آثار ۳۵ درصد ارتقا پیدا کرده و ۳۹۳ موسسه و شرکت و سازمان مردم نهاد در این دوره شرکت کردند که ۲۱ درصد افزایش داشته است.

مرادی تاکید کرد: یکی از وظایف سازمان محیط زیست تقدیر و قدردانی از بزرگان و فعالانی است که در این حوزه فعالیت و به حفط محیط زیست کمک می‌کنند. هیاتی از دانشمندان تحت عنوان کمیته جایزه ملی محیط زیست شکل گرفت و در ۱۶ جلسه ۳۹۳ اثر بررسی شد که ۶۲ اثر را در شش گروه انتخاب و این آثار به مرحله نهایی راه پیدا کردند.

وی ادامه داد: پس از آن، از بزرگان حوزه محیط زیست دعوت کردیم تا داوران جایزه ملی باشند و جلسات متعددی برگزار شد و پس از داوری و نظارت در مجموع ۳۶ نفر به عنوان نفرات برگزیده در گروه‌های ششگانه انتخاب شدند.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: امیدوارم این دوره فرصتی را فراهم کرده باشد که به ارتقای دانش و بینش همه مردم نسبت به محیط زیست منجر شود. جایزه‌ها شکل می‌گیرند تا فرصت برای آگاه‌سازی، فرهنگ‌سازی و الگودهی فراهم کنند.

مرادی ادامه داد: به نظرم این دوره از جایزه محیط زیست با همکاری دستگاه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد، فعالان محیط زیست و.... توانست شرایطی را فراهم کند که آنچه در دولت سیزدهم طراحی شده یعنی ارتقای دانش و افزایش سواد محیط زیست محقق شود.