۸۰۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی در پارس جنوبی

جواد اوجی، وزیر نفت، دوشنبه شب با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری، درباره توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی گفت: قراردادها مدام دست به دست می‌شد و همه نگاه‌ها این بود که از ظرفیت و توان شرکت‌های خارجی برای توسعه این میدان استفاده کنند. قراردادهایی با شرکت توتال فرانسه، شرکت چینی و شرکت پتروپاس، که زیر مجموعه وزارت نفت است، بسته بودند که با بحث تشدید تحریم‌ها شرکت توتال بدون رفت. بعد از آن هم هیچ اقدامی روی این فاز صورت نگرفت. فقط اطلاعات را بردند.

وزیر نفت درباره ویژگی‌های فاز ۱۱ پارس جنوبی اظهار کرد: در شروع دولت سیزدهم، یکی از بحث‌های کلیدی ما در وزارت نفت توسعه این میدان بود. همه فازهای پارس جنوبی تکمیل شده بود به جز این فاز که بسیار مهم بود؛ زیرا از نظر جغرافیایی در مرز قرار گرفته بود و عمق هریک از آن تقریباً ۴هزار متر است و چهار لایه گازی را در بر می‌گیرد؛ بنابراین چاه‌ها می‌توانند ظرفیت تولید بالایی داشته باشند. به همین دلیل برنامه‌ریزی شده که از این فاز ۵۰ میلیون متر مکعب گاز تولید شود. از بیشتر فازهای پارس جنوبی ۲۵ تا ۲۷ میلیون متر مکعب گاز تولید می‌شود و فقط از بعضی از فازهای آن ۵۰ میلیون متر مکعب گاز تولید می‌شود. این فاز از نظر موقعیت مخزنی هم موقعیت نسبتاً خوبی دارد.

اوجی گفت: با رفتن شرکت‌های خارجی و بلاتکلیف ماندن کار، متخصصان ما در صنعت نفت و گاز ساعت‌ها برای مطالعه و بررسی وقت گذاشتند. دیدیم که در فاز ۱۲ که سه سکوی A و B و C نصب شده، سکوها بهره‌دهی کم و توجیه اقتصادی ضعیفی دارند؛ به همین دلیل قرار شد سکوی فاز ۱۲ C را جابجا کنیم و بگذاریم روی فاز ۱۱ تا هم از نظر زمانی ۳ تا ۴ سال جلو بیفتیم. اگر می‌خواستیم سفارش ساخت این سکو را بدهیم، قطعاً ساخت آن ۴ سال طول می‌کشید؛ زیرا سکوهای پالایشی گاز که روی چاه‌ها قرار می‌گیرند حکم پالایشگاه‌های کوچک را دارند.

وی توضیح داد: کار مهندسی و مطالعات دقیقی انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که با ظرفیتی که داریم می‌توانیم این کار را انجام دهیم و سکو را جابجا کنیم. باید اول چاه‌های فاز ۱۱ حفاری می‌شد، جکت آن نصب می‌شد و سکو را روی این موقعیت قرار می‌دادیم. یکی از بحث‌های مهم لجستیک و جابجایی سکوی ۳۲۰۰ تُنی بود. خوشبختانه در حوزه زیر مجموعه وزارت نفت کشتی اوشنیک را داشتیم که این قابلیت را دارد که هم لوله‌گذاری در دریا و هم جابجایی سازه‌های سنگین دریایی را انجام دهد. از ظرفیت این کشتی برای جابجایی سازه استفاده کردیم.

اوجی گفت: الحمدلله امروز شاهد بودید که به دست متخصصان ایرانی صفر تا صد این کار انجام شد. امروز هم تولید نزدیک به ۷ میلیون متر مکعب گاز را از این فاز آغاز کردیم که ظرف دو سه هفته آینده به ۱۰ میلیون و سپس به ۱۲ میلیون متر مکعب خواهد رسید. قبل از زمستان تولید گاز از این فاز به ۱۵ میلیون متر مکعب خواهد رسید. فاز ۱۱ پارس جنوبی قابلیت تولید ۵۰ میلیون متر مکعب گاز و حتی بیشتر را دارد. با برنامه‌ریزی همکارانمان در شرکت ملی نفت و استفاده از ظرفیت دکل‌های دریایی و با حفاری چاه‌های فاز ۱۱، در کمتر از یک سال آینده ۵۰ میلیون متر مکعب گاز وارد شبکه گاز سراسری کشور می‌کنیم به اضافه اینکه روزانه ۵۰ هزار بشکه میعانات گازی از این فاز تولید می‌شود.

اوجی درخصوص دلیل «راهبردی» نامیدن این فاز گفت: این فاز ظرفیت مخزنی بسیار مهمی دارد و در نقطه صفر مرزی است و هرچه دیرتر بهره‌برداری از آن را آغاز کنیم، سیال یا گاز به سمت کشور همسایه حرکت می‌کند. اگر افت فشار در سمت ما زیاد شود گاز به سمت دیگر فرار می‌کند. اگر دیرتر درباره این مسئله تصمیم می‌گرفتیم استحصال گاز کمتری شامل حال ما می‌شد. با ابتکار خوبی که انجام دادیم ۳ تا ۴ سال کار را جلو انداختیم. هر لحظه برداشت نکردن از میدان مشترک به معنی برداشت کردن بیشتر طرف همسایه است؛ آن هم با کمپانی‌های قدرتمندی که کشور همسایه به کار گرفته است مثل شل و توتال و بی پی؛ ضمن اینکه بحث ناترازی در کشور را داریم. هنگامی که این فاز به ظرفیت کامل برسد یعنی وقتی روزی ۵۰ میلیون متر مکعب گاز و ۵۰ هزار بشکه میعانات گازی از آن بهره‌برداری شود سالانه ۵ میلیارد دلار عایدی نصیب کشور می‌شود.

وزیر نفت افزود: همین گازی که امروز شروع به بهره‌برداری شد نزدیک به ۷ میلیون متر مکعب است. در استان چهارمحال و بختیاری که یکی از استان‌های سرد کشور است مجموع مصرف خانگی و تجاری و صنایع و نیروگاه آن در روز بیش از ۴ یا چهار و نیم میلیون متر مکعب نمی‌شود یعنی همین امروز دو برابر مصرف یکی از استان‌ها تولید گاز داشتیم. هنگامی که به تولید ۱۵ میلیون متر مکعب گاز برسیم می‌توانیم نیاز ۴ یا ۵ استان کشور را از فاز ۱۱ تأمین کنیم که در زمستان هم بسیار مهم است و بحث ناترازی را رفع می‌کند.

اوجی در خصوص اقدامات دولت سیزدهم غیر از توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی گفت:
خوشبختانه در این دولت بیش از ۱۰ اقدام مهم در حوزه پارس جنوبی انجام داده‌ایم. سال گذشته پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی را افتتاح کردیم که آن هم نزدیک به ۱۰ سالی بود که به کندی پیش می‌رفت و از پروژه‌های نیمه‌تمام و بلاتکلیف بود که به بهره‌برداری رسید و ظرفیت پالایش گاز کشور را ۵۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش داد. خط لوله فاز فاز ۱۶ پارس جنوبی هم نیاز به تعمیرات داشت و به همین خاطر میزان برداشت از فاز ۱۶ کامل صورت نمی‌گرفت که همکارانمان در شرکت نفت و گاز و شرکت پتروپارس این خط لوله را تعمیر کردند و یک خط جدید در کنار آن احداث کردند که امسال ۲۸ میلیون متر مکعب را از این خط برداشت خواهیم کرد. همچنین در حال تعمیر فاز ۱۳ پارس جنوبی هستیم که چند سال پیش به خاطر برخورد یک کشتی با آن دچار مشکل شده بود و ان‌شاءالله در زمستان امسال به بهره‌برداری برسد.

وزیر نفت ادامه داد: از اقدامات این دولت در میدان گازی پارس جنوبی بحث شیرین‌سازی فازهای ۲ و ۳ میعانات گازی بود. میعانات گازی از نظر قیمتی معادل قیمت نفت خام است. اگر این میعانات شیرین باشد به مراتب ارزش آن بیشتر است. خوشبختانه شیرین‌سازی میعانات گازی را شروع کرده‌ایم و فاز ۲ و ۳ به بهره‌برداری رسیده است. همچنین سیکل نیروگاه حرارتی را داشتیم. تقریباً در همه این فازها و پالایشگاه‌ها در منطقه پارس جنوبی تأمین برق را خودمان توسط نیروگاه‌هایی که احداث شده انجام می‌دهیم و همه‌ساله حدود ۷۰۰ تا ۱۰۰ مگاوات هم به شبکه برق سراسری کمک می‌کنیم.

اوجی در خصوص رفع مشکل ناترازی گاز در زمستان گفت: در پایان برنامه ششم مقرر شده بود به ظرفیت تولید گاز یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب برسیم. متأسفانه این اتفاق نیفتاد؛ چون در دوره قبل این سرمایه‌گذاری‌ها انجام نشده بود و توسعه میادین از جمله پارس جنوبی و بلال صورت نگرفته بود؛ بنابراین به آن عدد یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب نرسیدیم و عدد ما حول و حوش ۸۳۰ تا ۸۴۰ میلیون متر مکعب گاز شیرین است و در نتیجه این ناترازی به خصوص در فصل زمستان شاید تا نزدیک عدد ۲۳۰ تا ۲۴۰ میلیون متر مکعب می‌رسید.

وی گفت: در سال ۱۴۰۰ با توسعه فازهای جدید و میادین گازی و تکمیل فازهای پارس جنوبی و توسعه میادین مشترک مثل بلال و کیش و میادین نفت مناطق مرکزی، بحث ناترازی را کمتر می‌کنیم.

وی در مورد زمان صفر کردن ناترازی گفت: خوشبختانه در این دولت تمامی میادین مشترک را تعیین تکلیف کردیم و برنامه زمانبندی داده شده و قرارداد بسته شده است. در در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ حداقل فاز ۱ میدان کیش را می‌توانیم داشته باشیم. بحث میدان بلال را داریم که با عراق مشترک است وتوسعه میدان بلال را هم شروع کرده‌ایم و چاه اول آن را هم حفاری کرده‌ایم. با توسعه میادین به مرور میزان ناترازی از بابت عرضه و تولید رفع می‌شود و بحث دیگر آن هم بهینه‌سازی مصرف است که مردم باید در آن زمینه همکاری کنند. اوجی درباره بحث ذخیره‌سازی گفت:بحث ذخیره‌سازی گاز در ۷، ۸ سال گذشته مغفول مانده بود و اتفاق خاصی رخ نداده بود. اگر ذخیره‌سازی هم انجام شده بود مربوط به سال ۱۳۸۸ تا ۹۰ بود ولی بعد از آن متاسفانه در حوزه ذخیره‌سازی اتفاق خاصی نیفتاده بود. ما به طور جدی بحث ذخیره‌سازی را شروع کردیم؛ به‌خصوص در شوریجه در حوزه میدان خانگیران، سمت شمال شرق کشور که سال گذشته در سفر استانی دکتر رئیسی عملیات اجرایی آن شروع شد. همچنین فاز ۲ میدان سراجه که سمت قم است و دومین میدان ذخیره‌سازی است. از زمان شروع دولت بحث ذخیره‌سازی گاز را که به رفع مشکل ناترازی کمک می‌کند به صورت جدی دنبال کرده‌ایم.

اوجی در خصوص فشارافزایی چاه‌های نفت و گاز گفت: برای موضوع فشار افزایی هم در چند سال گذشته هیچ برنامه‌ای وجود نداشت. هنگامی که برداشت از یک میدان گازی یا میدان نفتی شروع می‌شود پس از مدتی افت فشار و سپس افت تولید پیدا می‌شود و نیاز است برای حفظ و نگهداشت تولید برنامه‌ریزی صورت بگیرد. در میادین نفتی باید تزریق آب صورت بگیرد و فشار مخزن افزایش یابد و افت فشار کمتر شود و تولید را حفظ کنیم. در میادین گازی هم باید با کمپرسورهایی که طراحی می‌شود فشار گازی که به سطح چاه می‌رسد تقویت شود و افزایش یابد و به سمت پالایشگاه هدایت شود. فشارافزایی بر روی میدان پارس جنوبی مغفول مانده بود و بلاتکلیف بود و خوشبختانه ما درباره آن مطالعه به صورت جدی انجام دادیم. مطالعات پایه و مهندسی آن رو به اتمام است و با شرکت‌های توانمند داخلی هم وارد مذاکره شده‌ایم که ان‌شاءلله در قالب یک کنسرسیوم با استفاده از توان و ظرفیت داخل با احداث چهار هاب، که هر هاب ۳ یا ۴ سکو خواهد داشت، عملیات اجرایی بحث فشارافزایی هم تا پایان امسال شروع می‌شود و به مرور هر یک از هاب‌ها به مرحله بهره‌برداری می‌رسد.

۷۰ درصد تولید گاز کشور در میدان پارس جنوبی

اوجی درباره اهمیت فشارافزایی میدان پارس جنوبی توضیح داد: ما از میدانی صحبت می‌کنیم که روزانه ۷۰۰ میلیون متر مکعب گاز یعنی ۷۰ درصد تولید گاز کشور از آن صورت می‌گیرد و نزدیک ۵۰ درصد خوراک پالایشگاه‌های نفتی ما که تولید بنزین می‌کنند از میعانات گازی میدان پارس جنوبی است. میعانات گازی این میدان روزی تقریباً ۷۰۰ یا ۷۵۰ بشکه است و بنابراین باید تولید این میدان برای سالیان متمادی حفظ شود. فشار افزایی بر روی میادین گازی در دریا برای اولین بار در این دولت صورت می‌گیرد. فشار افزایی را هم با ظرفیت پیمانکاران داخلی انجام خواهیم داد.

اوجی در خصوص صرفه‌جویی ارزی به دلیل استفاده از توان متخصصان داخلی گفت: قراردادی که توتال برای توسعه این میدان بسته بود۴.۸ میلیارد دلار بود. با ابتکار متخصصان صنعت نفت و جابجایی سکوی پارس جنوبی نزدیک ۸۰۰ میلیون دلار صرفه‌جویی در همین مرحله صورت گرفته به اضافه اینکه ۴ سال زودتر پروژه را انجام داده‌ایم.

اوجی در خصوص جذب سرمایه برای تکمیل زنجیره در صنعت نفت گفت: نظام در منطقه عسلویه تاکنون ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است؛ هم در بخش بالادست توسعه فازهای پارس جنوبی و هم در بخش پایین‌دست که بحث پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها مطرح است.

وی افزود: احداث پترو پالایشگاه‌ها را به طور جدی شروع کرده‌ایم. در بحث سوخت مایع هم ناترازی داریم زیرا در سال‌های گذشته اعتقادی به ساخت پالایشگاه نفت نداشتند و از همین ده پالایشگاه موجود استفاده می‌کردند. دو کار بزرگ را شروع کردیم: یکی کیفی‌سازی و ارتقای کیفیت سوخت پالایشگاه‌ها و دیگری هم افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها که این اقدام در پالایشگاه اصفهان صورت گرفته است و تولید ۱۵ میلیون لیتر گازوئیل یورو ۵ به مرحله بهره‌برداری رسیده است.

وی درباره احداث پترو پالایشگاه‌ها گفت: با پتروپالایشگاه‌ها از خام‌فروشی جلوگیری می‌کنیم (چه در حوزه گاز و چه در حوزه نفت) و ارزش افزوده ایجاد می‌کنیم که هم اقدامی در جهت اقتصاد مقاومتی است و هم تحریم ناپذیر است. در صورتی که نفت خام تبدیل به فرآورده شود در دنیا خواستار زیاد دارد و ما هیچ مشکلی برای فروش فراورده‌های نفتی نداریم. در حال ارتقای کمی و کیفی پالایشگاه‌های فعلی هم هستیم تا به مرور بتوانیم ناترازی را در بخش سوخت مایع از بین ببریم.

وزیر نفت درباره طرح‌های نیمه تمام وزارت نفت در شروع دولت سیزدهم گفت: از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ موفق شدیم ۳۴ پروژه نیمه‌تمام را به بهره‌برداری برسانیم (به ارزش ۱۲ میلیارد دلار) از جمله پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی، فاز دوم پالایشگاه نفت آبادان با ظرفیت ۲۱۰ هزار بشکه همچنین جمع آوری گازهای مشعل در منطقه هویزه که از بزرگ‌ترین پروژه‌های نیمه‌تمام بود و خوشبختانه به بهره‌برداری رسید.

اوجی در خصوص ورود وزارت نفت به بحث فراسرزمینی توضیح داد: در ساخت پالایشگاه‌های نفت و گاز و احداث پتروشیمی‌ها و بحث توسعه میادین در دریا و خشکی حفاری چاه‌های افقی خودکفا شده‌ایم و امروز این توانمندی را داریم که سراغ پالایشگاه‌های فراسرزمینی برویم. نزدیک ۳۰ کشور در لیست تحریم‌های آمریکا هستند که جمهوری اسلامی ایران در صدر آن‌ها قرار دارد. در همه بخش‌های وزارت نفت خودکفا هستیم به همین خاطر خیلی از کشورهایی که تحریم آمریکا سراغ آن‌ها آمده است در بحث افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها، پالایشگاه‌سازی و اورهال کردن و حتی توسعه میادین به سراغ ایران می‌آیند. با بعضی از این کشورها هم قراردادهای بسیار خوبی منعقد شده است.

وی گفت: امروز در سراسر صنعت نفت حتی یک کارشناس خارجی هم نداریم. سال گذشته حدود ۲ میلیون و هشتصد هزار قطعه توسط سازندگان داخلی تولید و به کشورهای خارجی صادر شد.

وی در خصوص خبرهای خوب وزارت نفت در هفته دولت به موارد زیر اشاره کرد: بحث فروش ۸۷ میلیون تن میعانات گازی روی آب، افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه وزارت نفت از ۱۲ هزار میلیارد دلار در سال گذشته به ۱۵ میلیارد دلار در سال جاری، افزایش نفت به ۳ میلیون و سیصد هزار بشکه در روز و تا پایان شهریور ماه به ۳ میلیون و چهارصد هزار بشکه در روز، تولید گاز فراتر از یک میلیارد متر مکعب و تولید محصولات پتروشیمی بیش از ۹۵ میلیون تن در سال.

وی در خصوص طرح‌های ویژه هفته دولت گفت: بزرگ‌ترین این طرح‌ها به جز فاز ۱۱ پارس جنوبی، احداث خطوط انتقال گاز به خصوص در منطقه استان سیستان و بلوچستان و بحث تولید کاتالیست‌ها است که قبلا وارد کننده آن بودیم و تولید آن توسط شرکت‌های دانش بنیان اتفاق افتاد؛ همچنین ۱۳۰ هزار تن افزایش تولید نفت از میادین مشترک نفتی و میادین مستقل و اضافه شدن ۱۳۰ هزار بشکه نفت به تولید نفت کشور.