کلاس درس سخنگوی شورای نگهبان با اعضای انجمن اسلامی دانش‌آموزان
تهران(پانا) - سخنگوی شورای نگهبان با حضور در جمع دانش‌آموزان انجمن اسلامی سراسر کشور درباره وظایف و ماموریت‌های شورای نگهبان، قانون اساسی و پیش ثبت نام انتخابات مجلس به گفتگو پرداخت.
هادی طحان‌نظیف سخنگوی شورای نگهبان به جمع دانش‌آموزان انجمن اسلامی سراسر کشور که تعدادشان حدود ۴۰۰ نفر بود و در اولین اردوی تربیتی - معرفتی با عنوان «راهی نو» شرکت کرده بودند، رفت تا با آن‌ها درباره شورای نگهبان و قانون اساسی گفتگو کند.
وی پس از صرف شام را با دانش‌آموزان، در برنامه «صندلی داغ» آن‌ها حضور پیدا کرد و پس از بیان توضیحاتی درباره جایگاه و مسسولیت‌های شورای نگهبان، به سوالات صریح دانش‌آموزان پاسخ داد.
طحان‌نظیف ابتدا از حضور در جمع دانش‌آموزان ابراز خرسندی کرد و گفت: به میان شما آمده‌ام تا به سوالاتی که درباره قانون اساسی و شورای نگهبان دارید، پاسخ دهم و این نکته را هم یادآور شوم که شما آینده‌سازان این مملکت هستید و خودتان را برای آینده نزدیکی که پیش رو دارید، آماده کنید.
عضو حقوقدان شورای نگهبان که با بیان اینکه در دوران دانش‌آموزی از اعضای انجمن اسلامی دانش‌آموزان بوده و در آن انجمن مسئولیتی هم داشته است، عنوان کرد: در سال‌های آینده شما قانون‌نویسان، مجریان قانون، دولتمردان، سیاستمداران و قضات کشور هستید. از اکنون خودتان را برای کسب مسئولیت‌های بزرگ آماده کنید و به مسائل کلان و ملی بیاندیشید. دوره دانش‌آموزی که زود خواهد گذشت، فرصتی است تا برای آینده کسب آذوقه کنید.
وی افزود: مشکلات کشور توسط فرزندان این سرزمین که شما نوجوانان و جوانان هستید، حل خواهد شد. قرار نیست کسی از بیرون کشور بیاید و مشکلات ما را حل کند. پدران ما چهل سال قبل با تحقق انقلاب اسلامی تصمیم گرفتند روی پای خودمان بایستیم و خودمان مشکلاتمان را حل کنیم، البته همانطور که در قانون اساسی آمده از تجارب و فنون بشری هم استفاده می‌کنیم.
نخستین ماموریت: بررسی مصوبات مجلس
در ادامه، جلسه با مشارکت دانش‌آموزان و همچون یک کلاس درس پیش رفت. دانش‌آموزان که در گروه‌های مختلفی تقسیم‌بندی شده بودند، از ابتدای صبح آموزش‌هایی درباره قانون اساسی و نقش‌آفرینی سیاسی دیده بودند و آماده بودند تا در نشست با سخنگوی شورای نگهبان آموخته‌هایشان را مرور کنند.
طحان‌نظیف در این بخش با مشارکت دانش‌آموزان به بیان مهمترین وظایف و ماموریت‌های شورای نگهبان پرداخت و گفت: اولین ماموریت شورای نگهبان تطبیق مصوبات مجلس شورای اسلامی (اعم از طرح و لایحه) با موازین شرع و اصول قانون اساسی است. اگر مصوبه‌ای با شرع و قانون اساسی مخالف باشد، به مجلس بازگردانده خواهد شد و در صورت اصلاح، مجدد در شورای نگهبان بررسی خواهد شد.
وی در این بین به تفاوت طرح با لایحه هم اشاره و توضیحات یکی از دانش‌آموزان در این خصوص را اینگونه تکمیل کرد: لایحه از سوی دولت آماده و به مجلس ارسال می‌شود، اما طرح توسط ۱۵ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا بیشتر آماده خواهد شد.
طحان‌نظیف تطبیق مصوبات با شرع و قانون اساسی را بسیار مهم دانست و عنوان کرد: این اتفاق پس از پیروزی انقلاب اسلامی در قانون اساسی آمد و اجرا شد. البته پیش از پیروزی انقلاب هم طبق قانون مشروطه می‌بایست مصوبات مجلس با شرع تطبیق داده می‌شد که به غیر از دوره محدودی، اجرا نشد.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان از اینکه در این گفتگو دانش‌آموزان اولین و مهمترین وظیفه شورای نگهبان را تطبیق مصوبات مجلس شورای اسلامی با شرع و قانون اساسی برشمردند، بسیار ابراز خوشحالی کرد و گفت: متاسفانه شورای نگهبان در افکار عمومی کمتر با این مسئولیت شناخته می‌شود.
طحان‌نظیف تاکید کرد: تطبیق مصوبات مجلس با قانون اساسی در بسیاری از کشورها انجام می‌گیرد و تنها مربوط به نظام جمهوری اسلامی ایران نیست. در کشور فرانسه، شورای قانون اساسی و در کشور آلمان، دادگاه عالی فدرال این کار را انجام می‌دهد. البته تطبیق مصوبات با شرع تنها در نظام ما انجام می‌گیرد.
وی سپس به این سوال که چرا مصوبات مجلس نباید مخالف قانون اساسی باشد؟ هم اینگونه پاسخ داد: قانون اساسی سند بالادستی و قانون مادر کشور است. مهمترین اصول حکمرانی، حقوق ملت و محدوده وظایف و اختیارات دستگاه‌ها در آن قانون آمده و نباید از سوی قوانین و مقررات مورد خدشه قرار گیرد. مهمترین ارزش‌های یک ملت در قانون اساسی آمده و باید همواره مورد احترام باشد.
دومین ماموریت: نظارت بر انتخابات
در ادامه دانش‌آموزان شرکت‌کننده در اردوی «راهی نو» با کمک سخنگوی شورای نگهبان با دومین وظیفه و ماموریت این شورا که نظارت بر انتخابات‌های ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و مراجعه به آرای عمومی مردم (همه‌پرسی) است، آشنا شدند.
طحان‌نظیف در این رابطه گفت: شورای نگهبان بر فرآیند انتخابات، از ابتدا تا انتها و در تمامی مراحل اعم از ثبت‌نام، بررسی صلاحیت‌ها، تبلیغات و رای‌گیری نظارت دارد و این نظارت نیز یک نظارت موثر (استصوابی) است و ضمانت اجرا دارد.
وی برای فهم بهتر نظارت استصوابی و چرایی آن برای دانش‌آموزان مثال‌هایی در حوزه‌های مختلف همچون فوتبال و ساخت یک بنا که بیشتر دانش‌آموزان با آن آشنا هستند، مطرح کرد و بیان داشت: هر جا مجری انتخابات حضور داشته باشد، ناظر نیز حضور خواهد داشت و بر فرآیند انتخابات نظارت خواهد کرد.
تفسیر قانون اساسی و پاسخ به استعلامات دیوان عدالت اداری
تفسیر قانون اساسی، سومین وظیفه و ماموریت شورای نگهبان است که در جلسه یا بهتر است بگوییم کلاس درس طحان‌نظیف با دانش‌آموزان مورد بررسی قرار گرفت. وی عنوان کرد: اگر مجریان در فهم قانون اساسی اختلاف داشته باشند و نظر شورای نگهبان را بخواهند، شورا تفسیر خود را ارائه می‌کند.
سخنگوی شورای نگهبان خبر داد که این شورا از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بیش از صد تفسیر از اصول قانون اساسی ارائه داده است.
در مورد چهارمین وظیفه و ماموریت شورای نگهبان که کمتر شناخته شده است، دانش‌آموزان علی‌رغم راهنمایی طحان‌نظیف نتوانستند پاسخ درستی ارائه بدهند و سخنگوی شورای نگهبان برای اینکه وظیفه چهارم به خوبی شناخته شود، همچون یک معلم مقدمه‌ای بیان کرد: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که هر کدام از شهروندان می‌توانند به جایی مراجعه کنند و بگویند که از نظر من مصوبه هیات وزیران خلاف شرع یا خلاف قانون (اساسی و عادی) است. آنجا اسمش «دیوان عدالت اداری» است و این ادعا را بررسی می‌کند.
وی سپس چهارمین ماموریت شورای نگهبان را بررسی ادعاهای افراد در مورد خلاف شرع بودن مصوبات از مصوبات شوراهای شهر گرفته تا هیات وزیران توسط اعضای محترم فقهای شورای نگهبان اعلام کرد و گفت: دیوان عدالت اداری ادعاهایی که در مورد شرع باشد را برای بررسی به فقهای شورای نگهبان ارجاع می‌دهد. فقها به استعلامات آن دیوان پاسخ خواهند داد.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان اظهار داشت: موارد متعددی بوده که فقهای شورای نگهبان ادعاهای شهروندان را تصدیق و مصوبه را خلاف شرع اعلام کردند که به ابطال آن مصوبه انجامیده است.
بررسی صلاحیت‌ها طبق قانون و مدارک
دانش‌آموزان در بخش پایانی این نشست باید آنچه درباره گفتگوی صریح با مسئولان آموخته بودند، به اجرا می‌گذاشتند و سوالات خود را صریح و مستقیم و بی‌واسطه می‌پرسیدند. برخی از پرسش‌ها شفاهی و برخی کتبی بودند تا دانش‌آموزان هم خوب بنویسند و هم خوب بیان کنند. هر پرسشی هم که بهتر بود با تشویق بیشتر حضار مواجه می‌شد و به نوعی از دانش‌آموزان، امتیاز دریافت می‌کرد.
نخستین سوال این بود که آیا شورای نگهبان نسبت به تخلفات در انتخابات پیش‌رو آگاه است؟ آیا کاری در این خصوص انجام می‌دهد؟ که طحان‌نظیف پاسخ داد: فرآیند «پیش ثبت‌نام» در انتخابات مجلس شورای اسلامی برای نخستین بار اجرا و در روزهای گذشته به پایان رسید. هنوز ثبت‌نام نهایی انجام نشده و مشخص نیست چه کسانی داوطلب و نامزد هستند.
وی افزود: البته اگر کسی مرتکب تخلفی شود، در بررسی‌ها مورد توجه قرار خواهد گرفت. فرآیند انتخابات پیچیده است؛ به طور مثال ما در دوره‌های گذشته گزارشی مبنی بر خرید و فروش رای توسط یک نامزد دریافت کردیم که پس از بررسی متوجه شدیم، رقیب به نام او این کار را انجام داده است.
سخنگوی شورای نگهبان تاکید کرد: هر جا که محرز شود تخلفی صورت گرفته بدان توجه کرده و خواهیم کرد.
پرسش دیگر درباره عدم احراز صلاحیت برخی افراد بود و طحان‌نظیف پاسخ داد: مبنای ما قانون است و در هر دوره‌ای صلاحیت افراد را بررسی می‌کنیم. ممکن است یک فرد در گذشته تایید شده باشد، اما اکنون به دلیل اعمال و رفتاری که انجام داده، تایید نشود. عکس آن نیز ممکن است مثلا فردی در گذشته حکم قضایی داشته و سپس حکم برائت دریافت کرده است.
سخنگوی شورای نگهبان به سوالی درباره تحقق کامل عدالت در انتخابات هم پاسخ داد و گفت: بنای ما بر این بوده تا براساس قانون عمل کنیم؛ اسیر زیاده‌خواهی‌ها نشویم و البته حقی از افراد را هم تضییع نکنیم. در قانون انتخابات شرایط و موانعی برای داوطلبان ذکر شده است و ما نمی‌توانیم سلیقه‌ای عمل کنیم. بنای شورای نگهبان این بوده که بدون مصلحت‌اندیشی و براساس مستنداتی که دارد به بررسی صلاحیت‌ها بپردازد.
سوال دیگر درباره اعتراض به یک قانون بود و سخنگوی شورای نگهبان عنوان کرد: هر مصوبه‌ای برای تبدیل به قانون شدن باید فرآیندی را طی کند. اگر اعتراضی نسبت به کلیات و جزئیات یک قانون وجود دارد، برای اصلاح و تغییر باید همان مسیر را طی کرد. اگر اعتراض به این صورت انجام نشود، سنگ روی سنگ بند نخواهد شد و به مردم آسیب وارد می‌شود.
وی افزود: قانون‌گذاران نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی هستند. اگر اعتراضی نسبت به یک قانون وجود دارد، باید همان مسیر را طی کرد تا قوانین اصلاح شود و تغییر یابد.
یکی از پرسش‌ها هم در خصوص چرایی عدم اعلام عمومی دلایل ردصلاحیت‌ها بود که طحان‌نظیف گفت: بسیاری از افراد این سوال را می‌پرسند واقعیت این است که ما دلایل ردصلاحیت افراد را به خودشان اعلام می‌کنیم اما درباره انتشار عمومی باید مجوز قانونی داشته باشیم. اگر قانون اصلاح شود، آن را اجرا می‌کنیم؛ چراکه در بسیاری از این موارد ما نیز مورد سوال هستیم.
دانش‌آموزان در مدت زمان یک ساعت که برای جلسه مشخص شده بود، سوالات فراوانی پرسیدند و در لابلای آن‌ها پیشنهادات و انتقادات خود را هم مطرح کردند. اما علی‌رغم اینکه وقت جلسه به پایان رسیده بود، سوالات دانش‌آموزان تمام نشده بود و آن‌ها نیز همچون دانشجویان دور طحان‌نظیف حلقه زدند و تا لحظه خداحافظی صریح‌تر از سوالات نشست، سوال پرسیدند و پاسخ شنیدند. عده‌ای نیز در این بین با سخنگوی شورای نگهبان عکس یادگاری گرفتند.
ارسال دیدگاه