پانا گزارش می‌دهد؛
بررسی پیشنهاد برنامه هفتم توسعه برای ارتقا کمی و کیفی فنی‌وحرفه‌ای‌ها
تهران (پانا) - تأکید برنامه هفتم بر بازنگری بر رشته‌های فنی و حرفه‌ای در نظام آموزشی بسیار مهم و قابل‌توجه است زیرا یکی از مسیرهای تحول در آینده بازار کار ایران به نحوه اجرایی شدن این بند گره خورده است.
در فصل 19 لایحه برنامه هفتم توسعه موضوع ارتقا نظام آموزشی مورد بررسی و تبیین قرارگرفته و ماده‌واحده‌هایی برای سیاست‌گذاری مورد تأکید قرار گرفته است. در یکی از بندهای این فصل به موضوع کیفیت و عدالت آموزشی پرداخته شده است. در ماده 89 این لایحه عنوان شده که رشته‌های فنی و حرفه‌ای باید موردبازنگری قرار گرفته و بر راه‌اندازی هنرستان‌های جوار کارگاهی تأکید شده است. همچنین در بندی دیگر تأکید شده که رشته‌های آموزش فنی و حرفه‌ای و مهارتی باید مبتنی بر آمایش و آینده‌پژوهی باشد.
اعتباربخشی به دوره‌های کارآموزی با ثبت سامانه‌ای کارآموزی دانش آموزان
رضا فلاحتی، کارشناس آموزش و پرورش در گفت‌وگو با پانا با اشاره به سهم رشته‌های فنی و حرفه‌ای از کل متوسطه دوم گفت: «مطابق آنچه معاونت متوسطه آخرین بار آمار داده است، سهم آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی از کل دوره دوم متوسطه 33 درصد است و این عدد زیادی نیست زیرا در برنامه ششم توسعه این سهم باید به 50 درصد می‌رسید.»
این کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به حلقه مفقوده ارتباطی میان آموزش‌های هنرستانی و صنعت گفت: «با راه‌اندازی یک سامانه متمرکزی که کارآموزی دانش آموزان هنرستانی و فنی و حرفه‌ای را مستند ثبت کند می‌توان به دوره‌های طرح کاد اعتبار داد. از سوی دیگر کارفرمایان نیز به همکاری با آموزش و پرورش آمده و این دوره‌ها را جدی‌تر برای مهارت آموزان جدی‌تر برگزار می‌کنند.»
با تغییر رویکردهای مهارتی به جای اعطای مدرک باید به‌سمت مهارت‌پروری رفت
سعید خزایی، عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه و مدرس دوره‌های آینده‌پژوهی در دانشگاه تهران در گفت‌وگو با پانا با اشاره به اینکه دو رویکرد در حوزه مسائل فنی و حرفه‌ای و آینده‌پژوهی وجود دارد، گفت: «اول اینکه این مهارت‌ها باید با نگاه آینده‌پژوهانه دیده شود، یعنی ببینیم در آینده چه مهارت‌هایی نیاز است. دنیا در این زمینه کارهای بزرگی انجام داده است مانند ریچارد ای اسلاتر که در این زمینه کار کرده و من هم تحقیقات زیادی داشته‌ام. دیگر اینکه محتوای این مهارت‌ها باید رنگ و بوی آینده‌پژوهی داشته باشد تا برای یک جامعه مزیت رقابتی ایجاد کند.»
خزایی با اشاره به اینکه تعریف شغل در دنیا تغییر کرده است، اظهار کرد: «درواقع دنیا به این سمت می‌رود که با نگاه آینده‌پژوهانه به مهارت‌پروری نگاه کند و کارهای زیادی در این زمینه انجام شده است. زیرا تصمیمات ما برای آینده است و باید نگاه آینده‌پژوهانه به آن داشته باشیم. مخصوصاً در این شرایط که تعریف شغل در دنیا تغییر کرده است.»
خزایی گفت: «در بازنگری رشته‌های فنی و حرفه‌ای باید توجه شود که نیاز بازار به چه مشاغلی بیشتر است. مشاغل منسوخ از رشته‌های آموزش و پرورش حذف شده و رشته‌های جدیدی متناسب با استانداردهای دنیا تعریف شود. بازنگری در رشته‌های هنرستانی و فنی و حرفه‌ای نباید مبتنی بر حدس و گمان باشد بلکه باید بر اساس علوم روز و فناوری‌های تازه دنیا و فناوری‌های نانو باشد زیرا در‌آینده ما برخی از مشاغل را نخواهیم داشت. بر این مبنا براساس یک برنامه بلندمدت باید برنامه‌ریزی شود. در همه جای دنیا گزارش‌های تحقیقاتی دارند که چه مشاغلی از بین می‌روند. چه مشاغلی در آینده بازار کار به وجود می‌آیند. ناگفته نماند که باید همه این رشته‌های جدید براساس تحولاتی که در کشور داریم، بومی‌سازی شود.»
خزایی درباره مکانیزم اجرایی‌شدن چنین طرح‌هایی گفت: «اگر قرار باشد در وزاتخانه‌ای نهاد جدیدی برای رویکردهای آینده‌پژوهی تعریف شود قاعدتاً کار بلندمدتی است ضمن اینکه عموماً چنین دیدی نیست که افراد متخصص آنجا مشغول به کار شوند. برای این مهم می‌توان یک پروژه کوتاه‌مدت تعریف کرد.»
این مدرس دوره‌های آینده‌پژوهی اظهار کرد: «پروژه را آن بخشی که موظف به ایجاد تحول در برنامه‌ریزی آموزشی است مطرح کرده و در بلندمدت به دنبال این باشد که تبدیل به یک بسته سازمانی کند و بعد به نزدیک‌ترین بخش آن وزارتخانه واگذار کند.آنچه مهم است این است که چنین طرح‌های باری به هر جهت تعریف نشود، زیرا وقتی کاری روتین شود دیگر کسی پاسخی نمی‌خواهد. ابتدا باید گزارشی به وزیر و معاونین داد که با توجه به تغییر رویکردهای مهارتی حرکت آموزش و پرورش به جای اعطای مدرک باید به سمت مهارت پروری برود. هر دانش‌آموزی باید مدارک مهارتی داشته باشد و در اینصورت صاحب بخش خصوصی به سراغ دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای می‌آید زیرا این افراد دنبال تخصص هستند و نه مدرک. پس اول باید سندی تهیه شود که چه مشاغلی باید موردتوجه قرار بگیرند و برای این مهم باید تحقیق و پژوهش شود حالا با پرسشنامه یا پنل خبرگان و یا استفاده از آرای اندیشمندان برون‌سازمانی و درنهایت آموزش و پرورش به جمع‌بندی برسد که در کنار رشته‌هایی که اکنون دارد چه رشته‌هایی را باید اضافه یا کم کند.»
بازار کار چگونه به توانمندی فارغ‌التحصیلان مدارس فنی و حرفه‌ای اعتماد کند؟
الهام یوسفی، کارشناس حوزه اقتصاد آموزش و پرورش در گفت‌وگو با پانا با اشاره به اهمیت راه‌اندازی هنرستان‌های جوارکارگاهی عنوان کرد: «محتوای آموزشی هنرستان‌های جوارکارگاهی به‌گونه‌ای است که دانش‌آموزان علاوه بر یادگیری تئوری، آموزش‌های عملی و کاربردی را نیز تجربه می‌کنند. این آموزش‌ها در حوزه‌های مختلفی مانند برق، خودروسازی، چوب و مبلمان سازی، هنرهای تجسمی و غیره است که نه‌تنها برای تقویت مهارت‌های عملی دانش آموزان بلکه برای تقویت توانایی‌های کار گروهی، رهبری و مدیریت زمان نیز مفید هستند.»
این کارشناس با اشاره به تأثیرات مثبت هنرستان‌های جوار کارگاهی در ایجاد فرصت‌های شغل یابی برای دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل در بازار کار، گفت: «اگر این طرح با برنامه‌ریزی اجرایی شود دانش‌آموزان بعد از فارغ‌التحصیلی متناسب با تخصصی که آموزش دیده‌اند به‌راحتی جذب بازار کار می‌شوند. آن‌ها با ترکیب دانش تئوری و مهارت‌های عملی ، به‌راحتی می‌توانند در صنایع و حوزه‌های مختلف مشغول به کار شوند.»
یوسفی افزود: «این دانش آموزان به‌عنوان نیروی انسانی ماهر و کارآزموده در بازار کار معرفی می‌شوند و با حضور فعال در بازار کار و سازگاری با نیازهای آن، باعث ایجاد اعتماد کارفرمایان و ایجاد شانس‌های شغلی برای دانش آموزان دوره‌های بعدی می‌شوند. دانش آموزان هنرستان‌های جوار کارگاهی با توانایی‌های عملی و فنی خود، قادر به ایجاد و راه‌اندازی کسب‌وکارهای خود در حوزه‌هایی مانند طراحی و ساخت محصولات دست‌ساز، خدمات تعمیر و نگهداری و غیره هستند. این کسب‌وکارها علاوه بر ایجاد شغل برای دانش‌آموزان، موجب رشد اقتصادی نیز می‌شود. بنابراین راه‌اندازی هنرستان‌های جوار کارگاهی می‌تواند مؤثر بر آموزش صحیح دانش‌آموزان باشد و اثرات مثبت فراوانی در بازار کار ایجاد کند.»
ارسال دیدگاه