پانا از تقویت چشمگیر توجه دانش‌آموزان و مدارس به موضوعات زیست‌محیطی گزارش می‌دهد
اندیشه سبز دانش‌آموزان در دولت سیزدهم
تهران (پانا) - توجه دانش‌آموزان، معلمان و مدارس کشور به حفظ محیط زیست و ایفای مسئولیت اجتماعی در زمینه‌های زیست‌محیطی در یک سال گذشته ارتقا یافته و به یکی از دغدغه‌های جدی نظام تعلیم و تربیت تبدیل شده است.
مهدی جابری / بسیاری از کشورهای جهان ارائه آموزش‌های موثر و تربیتی در زمینه مسائل زیست‌محیطی را از سنین پایه در دستور کار قرار می‌دهند تا به مرور زمان شاهد رشد نسلی باشند که به محیط زیست احترام می‌گذارد؛ چراکه احترام گذاشتن واقعی به محیط زیست و باور داشتن آن، جلوی بروز و ظهور بسیاری از معضلات پیچیده همچون کم‌آبی، خشکسالی، کم‌بارشی، خشک شدن دریاچه‌ها، تهدید رودخانه‌ها، آلودگی زمین، آلودگی هوا و در یک کلام تخریب محیط زیست را می‌گیرد.
بر این اساس می‌توان گفت حفاظت دقیق، اصولی و موثر از محیط زیست یک فرآیند طولانی و زمان‌بر است چراکه شکل‌گیری باور و اعتقاد در انسان‌ها برای احترام به طبیعت مستلزم فرهنگ‌سازی و ارائه آموزش‌های بنیادی است و بخش قابل توجهی از این مهم در سنین پایه و دوران تحصیل دانش‌آموزان محقق می‌شود.
فرزندان ما از همین سنین باید بیاموزند که در مسیر توسعه، ساخت و ساز و فعالیت‌های عمرانی، مهندسی، ترافیکی، شهرسازی و... باید به طور همزمان به محیط زیست احترام بگذارند. آنها به مرور باید بیاموزند که (برای مثال) به جای تخریب طبیعت و قطع درختان برای ساخت و ساز، می‌توانند از زیبایی و چهره سبز طبیعت برای دمیدن آرامش به سازه‌های خود بهره بگیرند. آنها باید یاد بگیرند که برای مقابله با کم‌آبی، خشکسالی و کم‌بارشی، چاره‌ای جز باور داشتن قدرت طبیعت ندارند و در این مسیر باید قوانین سختگیرانه وضع کنند که راه فرار یا ایجاد رانت و رابطه علیه محیط زیست نداشته باشد.
دانش‌آموزان ما باید در مسیری متفاوت از ما تربیت شوند تا بتوانند در مقابل روند تخریب محیط زیست بایستند، بقایای طبیعت را حفظ کنند و به مرور، دنیای سبز خود را بسازند.
همین موضوعات کلیدی و محوری است که در حدود یکسال گذشته، مدیران دولتی بویژه مقامات وزارت آموزش و پرورش و سازمان حفاظت محیط زیست را برای ارتقای سواد زیست‌محیطی دانش‌آموزان و تقویت آموزش موضوعات مرتبط با آن در مدارس و یا از طریق برنامه‌های جانبی و خارج از مدرسه مصمم ساخته است.
پیوست زیست‌محیطی؛ فراموش‌شده در کتب درسی
دوکلیدواژه مهم و تقریبا فراموش شده در زمینه آموزش موضوعات زیست‌محیطی به دانش‌آموزان، «مسئولیت اجتماعی» و «پیوست زیست محیطی کتب درسی» است.
آخرین روزهای شهریورماه امسال بود که وزیر آموزش و پرورش در آیین امضای تفاهمنامه همکاری با سازمان حفاظت محیط زیست، دست روی نکاتی گذاشت که تا امروز و در مقام عمل، کمتر به آن توجه شده بود.
یوسف نوری با تاکید بر اینکه هر کتاب درسی یک پیوست محیط زیستی داشته باشد، گفت: ایده‌های دانش‌آموزان باید در مدرسه در قالب یک تشکیلات شکوفا شود تا بتوانند این ایده‌ها را در جامعه نشر دهند... براساس آموزه‌های دینی ما، موضوع قابل طرح این است که طبیعت برای انسان آفریده شده و همواره در قرآن کریم نیز روی این مبحث تاکید شده که انسان در قبال آن مسئول است. مباحث دیگری هم در روایات مختلف درباره حفظ نظافت آمده است، نظافتی که فقط فردی نیست بلکه نظافت محیط را هم مهم می‌داند و آن را دربرمی‌گیرد.
وی افزود: وزارت آموزش و پرورش با ۱۶ میلیون دانش‌آموز، یک میلیون معلم رسمی و پیمانی، معلمان غیررسمی و نزدیک به ۴ میلیون دانش‌آموز پیش از دبستان، مهرماه امسال را آغاز می‌کند که با در نظر گرفتن خانواده‌ها و اولیا، جمعیتی حدود ۵۰ میلیون نفر را در برخواهد گرفت... در این رابطه البته لازم است علاقه‌مندی دانش‌آموزان به محیط زیست هم مشخص شود تا در راه شکوفاشدن آنها قدم برداریم.
وزیر آموزش‌وپرورش همچنین سی‌ام شهریورماه در گفت‌وگو با پانا اظهار داشت: «درس شناخت انسان و محیط‌زیست، مسئولیت اجتماعی دانش‌آموزان را نسبت به محیط‌زیست ارتقا می‌بخشد.»
از سوی دیگر مدیرکل دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به تفاهمنامه بین وزارت آموزش و پرورش و سازمان حفاظت محیط زیست کشور گفت امیدواریم تا پایان سال تحصیلی حداقل یک‌سوم مدارس کشور، مدرسه دوستدار محیط زیست شوند.
آموزش‌وپرورش حامی اصلی محیط زیست
دغدغه‌های اصیل، سازنده و موثر سازمان حفاظت محیط زیست برای ارتقای احترام به طبیعت و فرهنگ‌سازی در مسیر حفظ محیط زیست را نمی‌توان کتمان کرد؛ مروری بر اظهارات مقامات این سازمان در چندماه گذشته نشان می‌دهد که آنها خود را برای تربیت بهتر نسل جدید در کنار نظام تعلیم و تربیت می‌دانند و در این مسیر از همه ظرفیت‌های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی خود بهره می‌گیرند تا چرخه و زنجیره احترام به محیط زیست با قدرت و اطمینان تکمیل شود.
علی سلاجقه معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در همان آیین امضای تفاهمنامه میان سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه آموزش‌وپرورش می‌تواند حامی اصلی محیط زیست باشد، گفت: سواد محیط‌زیستی وقتی می‌تواند انتقال یابد که محیط زیست سالمی داشته باشیم و برای رسیدن به آن بهتر است هر کتابی پیوست محیط زیستی داشته باشد.
وی اظهار کرد: وقتی به دانش بومی و فرهنگ خود نگاه می‌کنیم، می‌بینیم همواره به حفظ محیط‌زیست تاکید شده است، بنابراین افزایش سواد محیط‌زیستی مسأله مهمی است که می‌توان با کمک ظرفیت آموزش و پرورش به آن دست پیدا کرد.
سلاجقه خطاب به وزیر آموزش‌وپرورش گفت: اعتقاد داریم فرزندان ما از دوران پیش دبستانی رشد می‌کنند و می‌طلبد مسایل محیط‌زیستی از این دوران به فرزندان آموزش داده شود.
وی البته با اشاره به تلاش‌های گذشته تصریح کرد: تاکنون تفاهم‌نامه‌های زیادی میان سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت آموزش و پرورش منعقد شده است اما مسأله مهم در دولت مردمی، عملیاتی شدن بندهای تفاهمنامه است که ما برای اجرا شدن این تفاهمنامه تاکید داریم... معتقدیم آموزش‌های گذشته تا امروز کافی نیست و جای کار فراوان نیاز دارد. باید با برنامه‌ریزی دقیق‌تری پیش رفت تا منجر به افزایش سواد محیط‌زیستی در جامعه شود. ضمن اینکه امروز جای اخلاق محیط زیست نیز خالی است و می‌طلبد آموزش و پرورش در این زمینه برنامه‌ریزی داشته باشد.
بر این اساس، مشخص است که خالی بودن جای اخلاق در موضوعات محیط زیستی، کافی نبودن آموزش‌های زیست‌محیطی به دانش‌آموزان تا امروز و نیز تلاش عملیاتی و خارج از شعار برای ارتقای سواد زیست‌محیطی دانش‌آموزان از جمله مهمترین نکاتی است که رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست بر آن تاکید دارد.
برخی سرفصل‌های برنامه‌های آموزشی
مروری بر اظهارات مقامات آموزش و پرورش و سازمان حفاظت از محیط زیست در سال‌جاری نشان می‌دهد که آنها نه‌تنها بارها بر ضرورت ارتقای سواد زیست‌محیطی دانش‌آموزان تاکید داشته‌اند بلکه برنامه‌های عملیاتی ارائه کرده‌اند و برای اجرای این برنامه‌ها گام‌های واقعی برداشته‌اند که از جمله آنها می‌توان به برنامه‌ریزی برای آشنایی دانش‌آموزان با اثرات تغییر اقلیم در کشور، افزایش هوش محیط‌زیستی دانش‌آموزان همگام با آموزش در مدارس، تولید محتوای آموزشی برای مربیان مهدهای کودک و والدین کودکان پیش‌دبستانی را نهادینه کردن محیط‌زیست در این کودکان، اجرای طرح «یک‌ساعت با محیط‌بان در مدارس» در حاشیه مناطق حفاظت‌شده، اجرای طرح محیط یار با مشارکت دانش‌آموزان برای حفظ محیط زیست، راه‌اندازی خانه‌های محیط زیست در کشور با اولویت حضور دانش‌آموزان و... اشاره داشت.
ارسال دیدگاه