بودجه‌ریزی برنامه‌ای باید جایگزین بودجه‌ریزی هزینه‌ای شود

جلسه بررسی چالش‌های نظام بودجه‌ریزی آموزش و پرورش به همت دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ و با حضور بابک نگاهداری، ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس، روح‌الله متفکر آزاد و شیوا قاسمی‌پور، نمایندگان محترم عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی و معاونین وزارت آموزش و پرورش و روسای دانشگاه‌های فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی و برخی از دستگاه‌ها و سازمان‌های تابعه برگزار شد.

بابک نگاهداری در این جلسه با بیان اهمیت آموزش و پرورش در فرآیند توسعه به‌ویژه در نظام جمهوری اسلامی ایران، گفت: ما معتقد به جایگاه مهم آموزش و پرورش در فرآیند توسعه هستیم و به همین جهت به دنبال آن هستیم تا مشکلات موجود در این حوزه را با تعامل دستگاه‌های مسئول شناسایی و تا حد توان برای رفع آن‌ها بکوشیم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: مکانیسم فعلی بودجه‌ریزی که بر اساس چانه‌زنی است، موجب می‌شود که دستگاه‌هایی که از حیث بودجه‌ای ضعیف هستند، ‌ضعیف‌تر شوند اما مجلس یازدهم به دنبال شکستن این مکانیسم ناصواب است و مرکز پژوهش‌های مجلس نیز به دنبال آن است تا صدای مجموعه‌های ضعیف را شنیده و چالش‌های آنان را حل کند.

نگاهداری همچنین اصلی‌ترین چالش نظام بودجه‌ریزی را نگاه هزینه‌ای دستگاه‌ها در بودجه‌ریزی دانست و خاطرنشان کرد: بایستی بودجه‌ریزی برنامه‌ای را جایگزین بودجه‌ریزی هزینه‌ای کنیم. در حال حاضر سیطره رویکرد بودجه‌ریزی هزینه‌ای موجب شود که اغلب دستگاه‌ها فقط مطالبه افزایش بودجه خود را داشته باشند و کمتر از مسئولان اجرایی درخصوص برنامه‌های نیازمند بودجه بشنویم. پای صحبت هر مسئولی که می‌نشینیم به دنبال آن است که اثبات کند هزینه‌های مجموعه تحت مدیریتش زیاد است و در نتیجه بودجه بیشتری می‌خواهد. این رویکرد موجب می‌شود کشور در هدایت طرح کلانش با مشکل مواجه شود.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین با اشاره به نواقص نظارت و ارزیابی بر بودجه‌های تخصیص یافته بیان داشت: امروز بخش درآمدی کشور با مشکلاتی از جمله تورم، کاهش سرمایه‌گذاری و... مواجه است که موجب می‌شود هزینه‌ها افزایش یابد اما منابع کوچک شود بنابراین بیش از گذشته باید در تخصیص بودجه و اولویت‌بندی برنامه‌ها دقت کرد.

نگاهداری همچنان با تأکید بر لزوم توجه به ظرفیت‌های مردمی گفت: اولاً بایستی به ظرفیت های مردمی بیشتر توجه داشت و از این ظرفیت‌ها در چارچوب اسناد بالادستی آموزش و پرورش بهره برد. از سوی دیگر باید بتوانیم در قالب مسئولیت اجتماعی سهم سایر دستگاه‌ها را در آموزش و پرورش مشخص کنیم.

شیوا قاسمی‌پور، عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی، نیز در این نشست با گلایه از غیرواقعی بودن گزارش‌ها در حوزه آموزش و پرورش بیان داشت: گام اول مشکلات آموزش و پرورش این است که مسئولان امر، فضایی واقعی را از وضعیت کیفیت آموزشی و عدالت آموزشی در کشور ترسیم کنند.

نماینده مردم مریوان و سروآباد در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: پس از آنی که وضعیت فعلی آموزش و پرورش شفاف و واقعی شد، بایستی تمرکز آموزش و پرورش را بر اولویت‌های مهمی گذاشت که بتواند مشکلات حاد فعلی را سامان دهد.

روح‌الله متفکر آزاد عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره بر لزوم توجه دولت به مشکلات آموزش و پرورش گفت: بودجه در قالب لایحه به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌شود. در نتیجه بسیاری از مشکلات بودجه‌ای آموزش و پرورش بایستی ابتدا در دولت حل و فصل شود و انتظار نباشد که مجلس با آن حجم کاری در روزهای بررسی بودجه بخواهد به مشکلات جزئی ورود کند.

نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی همچنان بیان کرد: توجه به برنامه هفتم توسعه نیز امر مهمی است که حتی شاید بایستی بیش از بودجه بدان توجه داشت چرا که بودجه بناست به صورت برش‌هایی سالیانه برنامه‌های در نظر گرفته شده در برنامه توسعه باشد تا بتوان به اهداف در نظر گرفته شده نائل آمد.

گفتنی است در این نشست هر یک از مسئولان بخش‌های مختلف آموزش و پرورش ضمن بیان چالش‌های حوزه کاری خود از پیشنهادات اصلاحی مورد نیاز در قانون بودجه برای حل چالش‌ها سخن گفتند.

شایان ذکر است در این نشست معاون پارلمانی، معاون منابع و نیروی انسانی، معاون آموزش متوسطه، معاونت آموزش ابتدایی، معاون امور پرورشی، مدیر کل بودجه وزارت‌خانه آموزش و پرورش، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، دبیر قرارگاه اجرایی‌سازی سند تحول بنیادین، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی، رئیس سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی، رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و همچنین روئسای دانشگاه‌های فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی حضور داشتند.