دوری از برخورد فانتزی با اعتیاد و زنان آسیب دیده

سیدکمیل حسینی استاد دانشگاه و جامعه‌شناس فرهنگی با اشاره به اینکه مستند «هیچ‌کس منتظرت نیست» ساخته محسن اسلام‌زاده از این حیث که پروژه‌ای سازمانی نیست و به سفارش جایی ساخته نشده، جذاب است، اظهار کرد: یکی از جنبه‌های شاخص این مستند تلاش برای نگه داشتن خود در سطح یک کار هنری بود.

وی ادامه داد: در حقیقت این مستند علاوه بر مطالبه‌گری اجتماعی برای سامان دادن به مرکز نگهداری زنان آسیب‌دیده و طرح بحث در یک فضای کلان اجتماعی، زندگی زنی را روایت می‌کرد که از یک وضعیت بسیار سخت خارج شده و توانسته است خودش را احیا کند و به خانواده بازگردد. در حقیقت این دو روایت هم به لحاظ مطالبه اجتماعی یک مدیر مرکز زنان آسیب دیده و هم داستان زندگی شخصی سپیده علیزاده که در این فرآیند توانسته بود زنده و احیا شود، جذاب بود و تلفیق این دو، کار را از سطح یک کار پروژه‌ای بالا برد و ارزشمند کرد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه ریتم مستند می‌توانست تندتر و مدت زمان آن کمتر باشد، تصریح کرد: امکان حذف برخی از سکانس‌ها برای فهم راحت‌تر و بهتر مخاطب و همراهی با مستند وجود دارد. همچنین غیر از برخی از سکانس‌ها، در کل مستند روایت و صحنه‌های تلخی داشت.

حسینی در ادامه با اشاره به اینکه در برخورد با بحران‌های آسیب‌زا چند مرحله باید طی می‌شود که یک قسمت آن قرنطینه کردن کسانی است که آسیب دیده‌اند، اظهار کرد: مراحل بعدی این است کسانی که آسیب دیده‌اند، درمان شوند، پس زمینه‌ای که باعث ایجاد آسیب شده است، از بین برود و کاری انجام شود که دیگر شاهد چنین آسیبی نباشیم.

وی یادآور شد: در فضای واقع هنگام مواجهه با پدیده‌هایی مانند اعتیاد یا مباحث جنسی ممکن است پارادوکس‌هایی به وجود آید. در حقیقت برخی مواقع حمایت بیش از حد و برخورد فانتزی با مقوله اعتیاد و زنان آسیب دیده ممکن است ترویج دهنده آن بستر باشد. در فضای جدید نظری با نگاه و روایتی بعضا روبه‌رو هستیم که قصد ندارم بگویم این مستند سختگیرانه آن را پشتیبانی و نمایندگی می‌کند اما این برخورد فانتزی است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در نگاه نظری معتاد هم می‌تواند مجرم باشد و هم بیمار، مطرح کرد: اینکه فضا به این سمت برده شود که برداشت غیرواقعی از آن صورت بگیرد، بعضا بحث کاهش آسیب را تامین نمی‌کند چراکه به جای کاهش آسیب و درمان، زمینه برای گسترش فضا و راحت‌تر شدن آن در فضای واقعی و کف میدان فراهم می‌شود.

حسینی در پایان خاطرنشان کرد: نکته‌ای که باید در روایت مستند به آن بیشتر دقت شود این است که باید مراقب این باشیم که روایت به جامعه آسیب نزند. این نکته‌ای است که می‌توان روی آن فکر کرد و شاید در برخی از سکانس‌ها و قسمت‌ها می‌توانست پُررنگ‌تر باشد تا آسیب معتاد به جامعه هم دیده شود.

مستند اجتماعی «هیچ‌کس منتظرت نیست» که پخش آن برعهده دفتر پخش رویش موسسه بهمن‌سبز است، از ۲۸ آذر تا ۵ دی ماه هر روز در دو سانس ۱۶ و ۲۰ برای مخاطبان در سینما هویزه مشهد به نمایش درآمد. همچنین از ۱۰ تا ۱۵ دی روی پرده پردیس سینمابهمن شهر تهران است و به زودی دیگر رویدادهای ویژه این اثر در برخی از شهرهای ایران از جمله کرمانشاه برگزار می‌شود.

امیرحسین اشرفی/