معجزه آقای دکتر!

دکتر احمدشاه فرهت برای مردم مشهد نامی آشنا است. او پس از حمله شوروی به افغانستان در اعتصابات دانشجویی شرکت می کند و در نهایت درس و تحصیل را وامی گذارد و به ایران می آید. فرهت روزگار سختی را پشت سر می گذارد اما با تلاش و پشتکار در ایران به ادامه تحصیل می پردازد و دیری نمی گذرد که به عنوان یک پزشک فوق تخصص در رشته اطفال مشغول به کار می‌شود.

امیر اطهر سهیلی در مستند «روایت فرهت» تلاش کرده است گوشه ای از زندگی این طبیب حاذق را به تصویر بکشد. این مستند محصول خانه مستند سازمان اوج است که در جشنواره سینما حقیقت حضور دارد.

کارگردان، داستان را از نقطه ای شروع می کند که دکتر احمدشاه فرهت در مطب خود مشغول معاینه کودکان است. او اشاره ای کوتاه به گذشته خود می کند و از روزهایی می گوید که از کشور افغانستان به ایران آمد و علاقه اش در پزشکی را پی گرفت. فیلمساز به فعالیت سیاسی فرهت در کشور خود اشاره نمی کند و خیلی زود از مصائب حضور او در ایران و سختی هایی که برای ادامه تحصیل پیش رو داشته است، می گذرد. آن چه در مستند برجسته شده ، روایت موقعیت کنونی دکتر فرهت است.

مستندساز برای رسیدن به این هدف، دکتر را در کلاس درس، مطب و میان خانواده، همراهی می کند و در عین حال پای صحبت اطرافیان می نشیند. از جمله فصل های جالب مستند جایی است که مخاطب با دانشجویی آشنا می شود که در کودکی مرگ او را تهدید کرده و دکتر او را نجات داده است. صحبت های این دانشجوی رشته پزشکی و قرار گرفتن او با استادش در یک قاب، از جمله تمهیداتی است که مستند «روایت فرهت» را همراهی برانگیز می کند. در همین بخش به دو دانشجوی دیگر اشاره می شود که در کودکی بیمار آقای دکتر بوده اند.

مستند با صحبت های فرهت ، دانشجویان و نیز مردم مشهد، آرام آرام تصویری روشن از جایگاه و شخصیت این دکتر مهاجر را شکل می دهد. دوربین مستند، در مطب هم حضور دارد و این جا است که رویی دیگر از فرهت عیان می شود. او شوخ طبع است و مهربان؛ مثلا از یک مراجعه کننده می پرسد :«اجازه هست معاینه ات کنم؟» این پرسش یک تعارف معمول نیست بلکه کلامی روان شناسانه است که اثری وصف ناپذیر روی بیمار دارد. یا در جای دیگر وقتی گریه طفلی قطع نمی شود، می گوید:« مثل خواهر شوهرهای مشهدی غر می زند!» این جمله که آکنده با لحنی شوخ طبعانه است، مادر و همراه کودک را به خنده وا می دارد. مستندساز با گنجاندن این جمله ها، دنبال آن است تا ثابت کند چرا فرهت پزشکی محبوب در مشهد است.

در خلال فیلم، روایت هایی از دکتر، خانواده و دیگران می شنویم که نشان دهنده تخصص او در طبابت است تا جایی که برخی گفته اند فرهت سحر و جادو می کند!

وجه مهم دیگر مستند، به جهان بینی فرهت برمی گردد. او در همه این سال ها تلاش کرده با تخصص و نیز نیک رفتاری، ذهنیت منفی نسبت به مردم کشورش را از بین ببرد.

دیگر فراز درس آموز مستند آن جا است که فرهت با خانواده در یک رستوران دور هم جمع شده اند و پای خاطره بازی به میان می آید. او با همسرش شوخی می کند و دوربین همزمان یک خانواده شاد و خوشبخت را نشان می‌دهد.

مستند «روایت فرهت» چند مساله دیگر را هم برجسته می کند؛ از جمله انعکاس گله های پسر دکتر که می گوید پدرش برغم مقالات ، کتب و تخصص در زمینه اطفال هنوز گرفتار تبعیض است و روی تابلوی مطب او، عنوان استادیار حک شده. فرهت لبخندی پدرانه می زند و جمله ای کلیدی بر زبان می آورد: «تلاش می کنیم تبعیض ها را کم کنیم؛ نه با خشونت، بلکه آرامش.»

مخاطب با تماشای مستند، آشنایی خوبی نسبت به دکتر احمدشاه فرهت بدست می آورد اما همچنان این عطش را دارد که از او بیشتر بداند. مثلا فصل کودکی و نوجوانی او در افغانستان، سختی ها و تلاش او برای ادامه تحصیل در ایران، کوشش برای اثبات خود و ... مسائلی است که می توانست به پربار شدن «روایت فرهت» کمک کند.

با این حال سازنده سراغ برشی از زندگی دکتر رفته که حاوی نکات جالب و مهم زیادی است که به چند مورد آن را اشاره کردیم و حیف است جمله پایانی دکتر فرهت را از یاد ببریم. او از فامیل خود می گوید که هر کدام تابیعات یک کشور را دارند و در ادامه می گوید:« جایی خوب است که آدم احساس آرامش کند؛ زندگی به پول نیست؛ به این است که خوشحال باشی.»

در سال های اخیر، رسانه ها تلاش کرده اند، دکتر فرهت را به جامعه معرفی کنند. او در مشهد چهره ای شاخص است اما هنوز خیلی ها با او آشنایی ندارند. از این منظر اهمیت کاری که امیر اطهر سهیلی کرده، قابل تحسین است.

این فیلمساز مشهدی پیش تر فیلم «زنانی که با گرگ‌ها دویده اند» و تله فیلم‌های «یک خیانت منصفانه»، «سمفونی کاغذ‌های خط خطی»، «طرقه» و «سوم شخص مفرد» را کارگردانی کرده و به همراه مسعود زارعیان کارگردانی فصل دوم مستند «شما که غریبه نیستید» درباره چهره‌های مشهور ایرانی را بر عهده داشته است.