شرایط دریافت حق اولاد در قانون کار و خدمات کشوری

به گزارش میزان، دو قانون تامین اجتماعی و مدیریت خدمات کشوری، مزایای مختلفی را برای مشمولین خود، یعنی کارگران و کارمندان، فراهم کرده که برخی از این مزایا، مانند حق مرخصی، میان این دو گروه، مشترک بوده و برخی دیگر، مانند پاداش پایان خدمت، صرفا اختصاص به یک گروه (کارمندان) دارد.

یکی از مزایای مشترک میان این دو گروه، حق اولاد بوده که با توجه به اینکه شرایط دریافت و میزان آن، برای کارگران و کارمندان و همچنین، بازنشستگان تامین اجتماعی و کشوری و لشکری، متفاوت می‌باشد، لازم است تا مورد بررسی قرار گیرد.

حق اولاد، به تمام کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی و همچنین، کارمندان و بازنشستگان قانون مدیریت خدمات کشوری، تعلق نگرفته، بلکه برای برقراری آن، لازم است تا کارمند یا کارگر، مورد نظر، دارای شرایطی باشد.

شرایط دریافت حق اولاد کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، در قانون کار، بیان نشده و قانون تامین اجتماعی، در ماده ۸۶ خود، به توضیح این شرایط، پرداخته است. مطابق این ماده، شرایط دریافت حق اولاد کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، در سال ۱۴۰۱، عبارتند از:

۱- سابقه پرداخت حق بیمه کارگر، حداقل، ۷۲۰ روز کاری باشد. ۲- سن فرزندان، کمتر از ۱۸ سال بوده و در صورتی که بیش از این سن باشند، لازم است تا صرفا، به تحصیل، اشتغال داشته (تا پایان مدت تحصیل) و یا به تشخیص کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی، به دلیل بیماری یا نقص عضو، قادر به کار کردن نباشند.

لازم به ذکر است که تا قبل از اصلاحات سال هزار و سیصد و نود و چهار، مطابق بند ۱ ماده ۸۶، یکی از شرایط دریافت حق اولاد کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، این شرط بوده که حق عائله‌مندی، صرفا تا دو فرزند اول، به فرد تعلق می‌گرفت. اما، پس از تغییر سیاست‌های جمعیتی کشور در سال هزار و سیصد و نود و چهار، این شرط، به موجب ابلاغیه تامین اجتماعی، حذف گردیده و بنابراین، کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی، با هر تعداد فرزند، به تعداد فرزندان، حق اولاد دریافت می‌کنند.

برای بررسی شرایط دریافت حق اولاد در قانون مدیریت خدمات کشوری، باید به ماده ۶۸ این قانون و بند ۴ آن، مراجعه نمود. مطابق این ماده، برای اینکه حق اولاد و حق عائله مندی به کارمندان و بازنشستگان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، تعلق بگیرد، لازم است تا شرایط زیر، وجود داشته باشد:

۱- حق اولاد و حق عائله مندی، به کارمندان مرد شاغل، بازنشسته و وظیفه بگیر مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، تعلق می‌گیرد. ۲- تعلق این حق به زنان کارمند، مشروط بر این مساله است که یا دارای همسر نبوده یا همسر آنها معلول یا از کارافتاده باشد و یا زن مشمول، خود به تنهایی عهده دار مخارج فرزندان باشد.

۳- کمک هزینه حق اولاد، تا حداکثر سه فرزند، به مشمولین پرداخت می‌گردد. ۴- دریافت حق اولاد، بابت فرزندان پسر، تا حداکثر ۲۵ سالگی فرزند، به شرط ادامه تحصیل و شاغل نبودن و برای فرزندان دختر، تا زمانی که ازدواج نکرده‌اند، مجاز است.

میزان و نحوه محاسبه حق اولاد کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۱

درصد حق اولاد و عائله مندی کارگران و بازنشستگان تامین اجتماعی و کارمندان و بازنشستگان مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری، هر ساله از سوی دولت، اعلام گردیده و بنابراین، این افراد می‌توانند با استفاده از فرمول محاسبه حق اولاد و هم چنین، دریافتی حقوق خود در آن سال، میزان کمک هزینه حق عائله‌مندی خود را محاسبه کنند. از آنجا که این رقم، برای سال ۱۴۰۱ نیز مبلغ مشخصی بوده، در ادامه نحوه محاسبه حق اولاد کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۱ را توضیح خواهیم داد.

مطابق بند ۴ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری، حق عائله‌مندی، معادل ۸۰۰ امتیاز و حق اولاد، برای هر فرزند، تا فرزند سوم، ۲۰۰ امتیاز بوده که با توجه به رقم سال ۱۴۰۱، به ترتیب، معادل ۷۰ و ۱۴ درصد ضریب سالانه حداقل حقوق بوده که در ادامه، فرمول محاسبه آن را ملاحظه می‌کنید:

حق اولاد برای یک فرزند = ۱۴٪ × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا

حق عائله‌مندی= ۷۰٪ × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا

میزان و نحوه محاسبه حق اولاد کارگران در سال ۱۴۰۱

برای توضیح میزان و نحوه محاسبه حق اولاد کارگران در سال ۱۴۰۱، باید به ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی، مراجعه نمود که مطابق این ماده، این مبلغ، معادل ۳ برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر بوده و قانون محاسبه آن، به صورت زیر است:

۱ × حداقل دستمزد روزانه × ۳ = حق اولاد برای یک فرزند

برای روشن شدن مساله و محاسبه حق اولاد کارگران تامین اجتماعی، در سال ۱۴۰۱، به این مثال توجه نمایید: حداقل مزد روزانه کارگر، در سال ۱۴۰۱، مبلغ ۱۳۹۳۲۵۰ ریال، معادل ۱۳۹ هزار و ۳۲۵ تومان می‌باشد. حال اگر کارگری، دارای یک فرزند باشند، این رقم را در عدد ۳ ضرب کرده که در این صورت، حق اولاد وی، مبلغ ۴۱۷۹۷۵۰ ریال، معادل ۴۱۷ هزار و ۹۷۵ تومان خواهد بود.

حق اولاد، صرفا به دوران اشتغال کارگران مشمول قانون تامین اجتماعی، تعلق نداشته و یکی از مزایای دوران بازنشستگی این مشمولین نیز حق عائله مندی آنها می‌باشد. به همین دلیل، در ادامه به بررسی مساله حق اولاد بازنشستگان تامین اجتماعی، در سال ۱۴۰۱ می‌پردازیم.

پرداخت حق عائله‌مندی، در دوران اشتغال کارگران، بر عهده کارفرما بوده و در صورت عدم پرداخت، حق شکایت کارگر از کارفرما، محفوظ می‌باشد. اما، در دوران بازنشستگی، دولت، توسط صندوق تامین اجتماعی، متکفل پرداخت حق اولاد است.

مبلغ حق اولاد بازنشستگان تامین اجتماعی، در سال ۱۴۰۱، همچون سال‌های گذشته، توسط این سازمان، اعلام گردید که با توجه به افزایش حقوق بازنشستگان، این مبلغ، ۱۰۵۶۱۹۵ ریال، معادل ۱۰۵ هزار و ۶۱۹ تومان، برای هر فرزند است.

افزایش حق عائله‌مندی و اولاد کارمندان دولت در سال ۱۴۰۱

در اجرای ماده ۱۶ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب هزار و چهارصد، حق عائله مندی و حق اولاد کارمندان مشمول ماده ۲۹ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه و سایر بخش‌های دولتی و همچنین، بازنشستگان، وظیفه بگیران و مستمری بگیران صندوق‌های بازنشستگی کشوری، لشکری و سایر صندوق‌های بازنشستگی وابسته به دولت، به ترتیب به میزان ۵۰ و ۱۰۰ درصد، افزایش می‌یابد.