یک روانشناس ارشد بالینی در کرج در گفتوگو با پانا تشریح کرد:
تنبیه بدنی کودکان و عواقب آن؛ چگونه می‌توان فرزند را بدون تنبیه فیزیکی تربیت و تنبیه کرد؟
کرج (پانا) - یک روانشناس ارشد بالینی در کرج بیان کرد تنبیه کودکان احساس تنفر را در آن‌ها شعله‌ور می‌کند و اغلب به دلیل اینکه رفتارهای نامطلوب آن‌ها را افزایش می‌دهد منجر به ازدیاد خشونت و سوءاستفاده‌های جدی جسمی و روانی از کودکان می‌شود. بنابراین اولین تاثیر تنبیه بدنی بر کودکان از بین رفتن اعتماد به نفس در کودک است.
مریم شکوری روانشناس ارشد بالینی در گفتوگو با پانا عنوان کرد : «متاسفانه همچنان والدین و افرادی وجود دارند که طرفدار تنبیه بدنی هستند و آن را کارساز می‌دانند؛ اما مساله مهم این است که اثرات تنبیه بدنی بر کودکان بسیار بیشتر و مخرب‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید در واقع اگر بخواهیم درباره تاثیر تنبیه بدنی بر کودکان صحبت کنیم، باید بگوییم با هر بار انجام آن، حتما منتظر عواقب تنبیه هم بمانید.»
وی اضافه کرد: «باید گفت تنبیه در معنای عام آن یک کار منفی و مخرب نیست و اتفاقا در بسیاری از موارد در روش‌های تربیتی لازم و ضروری است اما تنبیه انواع گوناگون و اشکالاتی خاصی دارد که البته تنبیه بدنی در آن جای نمی‌گیرد.»
شکوری تاثیر تنبیه بدنی بر کودکان و دانش‌آموزان را بسیار مخرب دانست و خاطرنشان کرد: «اگر از تاثیرات مخرب نسبت به آن آگاه باشید، هرگز کودک خود را تنبیه بدنی نمی‌کنید اولین تاثیر تنبیه بدنی بر کودکان از بین رفتن اعتماد به نفس در آن‌ها است کودک پس از آنکه مورد تنبیه بدنی و فیزیکی قرار می‌گیرد، تا مدت‌های طولانی حس اعتماد به خودش را از دست می‌دهد و حس ناامنی و ترس را نسبت به اطرافیان خود تجربه می‌کند.»
این روانشناس محرومیت از استقلال فردی را نیز از تاثیرات مخرب تنبیه فیزیکی دانست و اظهار کرد: «کودکی که مورد تنبیه بدنی قرار می‌گیرد، از استقلال فردی خود محروم می‌شود. در واقع او همیشه تصور می‌کند که باید فرد مطیعی باشد و از خودش هیچ اختیار و استقلالی نداشته باشد.»
وی درباره دیگر پیامدهای منفی تنبیه بدنی کودکان و دانش‌آموزان تشریح کرد: «تنبیه بدنی علاوه بر ترس و نگرانی یک احساس تنهایی فزاینده را به کودک منتقل می‌کند. کودک دائما احساس تنهایی، بی‌پناهی و رهاشدگی دارد که پایدار ماندن این حالت و ادامه یافتن آن، مشکلات بسیار زیادی را در بزرگسالی برای او ایجاد می‌کند. همچنین اغلب کودکانی که تنبیه بدنی را تجربه میکنند، عموما این رفتار و خشونت را از والدین خود می‌آموزند و آن را به عنوان یک رفتار همیشگی و راه‌حلی برای مسائل مختلف به‌کار می‌گیرد. این رفتار پرخاشگرانه را نسبت به هر کسی و خصوصا همسالان خودش اعمال می‌کند و به مرور زمان این رفتارها در او تقویت می‌شود.»
شکوری عدم یادگیری روش‌های حل مسئله و مهارت‌های اجتماعی را از دیگر تاثیرات مخرب تنبیه فیزیکی کودک دانست و بیان کرد: «حل مسئله یک توانایی بسیار مهم در کودک است که باید آن را در سال‌های ابتدایی زندگی خود بیاموزد و این توانایی و مهارت را در خود تقویت کند. با انجام تنبیه بدنی این توانایی در کودک شکل نمی‌گیرد یا بسیار ضعیف می‌شود در نتیجه کودک می‌آموزد که هر مشکلی را با خشونت، پرخاش و کتک‌کاری حل کند همین مسئله قادر است در بزرگسالی از کودک فرد بزهکاری را بسازد که مدام درگیری ایجاد می‌کند و مسائل را بدون منطق و با دعوا پیش می‌برد. همینطور کودکی که با تنبیه روبه‌رو است مهارت‌های اجتماعی و روابط میان فردی را یاد نمی‌گیرد. به همین دلیل در برقراری ارتباط با افراد دیگر بسیار ناقص عمل می‌کند.»
وی همچنین یادآوری کرد: «در بسیاری از موارد تنبیه بدنی به بروز آسیب‌های جسمی، ضربه، خونریزی، شکستگی و در موارد شدیدتر به مرگ منجر می‌شود. بنابراین تنبیه بدنی یکی از بدترین انواع تنبیه است که علاوه بر ایجاد آسیب روانی در کودک جسم و جان او را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
این روانشناس در ادامه راهکار‌هایی به‌عنوان جایگزینی برای تنبیه فیزیکی جهت تربیت هرچه بهتر و موثر فرزندان پیشنهاد کرد و گفت: «حال ممکن است از خود بپرسید پس چگونه می‌توان فرزند را بدون تنبیه فیزیکی تربیت و تنبیه کرد؟ ساده‌ترین و موثرترین راه برای تغییر رفتار کودک این است که به او بفهمانید که شما آن رفتار را تایید نمی‌کنید. اعتراض خود را به وضوح بیان کنید و دلیل آن را توضیح دهید. وقتی فرزند شما ناامیدی یا عدم تایید شما را مشاهده می‌کند، ممکن است رفتار ناپسندش را تغییر دهد زیرا فرزند شما به تایید شما نیاز دارد.»
وی صحبت با کودکان و دانش‌آموزان در مورد اشتباهات و خطاهایشان را امری پر اهمیت دانست و خاطرنشان کرد: «وقتی مشکلی پیش می‌آید اولین و بهترین پاسخ معمولا این است که بنشینید و در مورد آن صحبت کنید. اغلب تعامل موثر با کودک، برای تغییر رفتار یا اطمینان از عدم تکرار برخی رفتارهای نادرست مورد نیاز است با صحبت کردن به فرزندانتان بگویید که این رفتار نادرست برای آن‌ها چه پیامد‌هایی دارد. کودکان گاهی برای درک نتیجه رفتارشان و پیامدهای بعدی به کمک شما نیاز دارند.»
شکوری همچنین نادیده گرفتن خطاهای کودکان در برخی مواقع خاص را موثر و مفید توصیف کرد و تصریح کرد: «زمانی که رفتار بد کودک شما زیاد آزاردهنده نیست، گاهی اوقات بهترین واکنش نادیده گرفتن آن است. مطمئناً هیچ‌گاه نباید از چیزهای خطرناک و مضر برای سلامت کودک غافل شوید. به عنوان یک پدر یا مادر باید بدانید چه چیزی و چه زمانی آن را نادیده بگیرید بچه‌ها اغلب رفتارهای آزاردهنده را امتحان میکنند و هر چه بیشتر مورد توجه قرار بگیرند، این رفتارها را بدتر میکنند. نادیده گرفتن هزینه کمتری دارد و اغلب موثر است. دلیل اینکه چرا کودکان اینگونه رفتار میکنند این است که فرزند شما، جلب توجه منفی را بیشتر از عدم توجه دوست دارد.»
وی اضافه کرد: «زمانی که کودک به رفتار اشتباه خود اصرار می‌کند و هیچکدام از روش‌های پیشین در ترک رفتار او کارساز نیست، والدین می‌توانند کودک را از طریق قهر غیرمستقیم تنبیه کنند این قهر نباید بیش از دو یا سه ساعت طول بکشد. در این مدت والدین باید به کودک این فضا را بدهند که درباره رفتار و عملکرد خود فکر کنند.»
این روانشناس در ادامه بیان کرد: «زمانی که رفتارهای نادرست با تکرار زیاد از سوی کودک همچنان ادامه پیدا کند، والدین باید از تنبیه اخطار دادن استفاده کنند. در این تنبیه والدین باید به‌صورت مستقیم به کودک اخطار داده و او را درباره محروم شدن از مسائلی که دوست دارند آگاه کنند فراموش نکنید که اخطار را درباره مسائلی که کودک به آن علاقه دارد به او ابراز و توجه کنید که این اخطار قابلیت اجرایی‌شدن داشته باشد. برای مثال به او بگویید که به مدت یک روز نمی‌تواند با اسباب‌بازی مورد علاقه خودش بازی کند یا از تماشای کارتون محبوبش محروم می‌شود.»
وی آخرین مرحله تنبیه موثر و صحیح را عملی‌کردن اخطارهای داده شده دانست گفت: «در آخرین مرحله که هیچکدام از روش‌های بالا برای تنبیه‌شدن کودک بی‌فایده بود نوبت به اعمال تنبیه می‌رسد. یعنی والدین باید اخطارهای خود را عملی کنند یادتان باشد که این مرحله را به شیوه تاثیرگذاری اجرا کنید تا برای کودک عادی و بی‌تاثیر نشود مهم‌ترین نکته درباره تنبیه کودک این است که تنبیه بدنی در آن هیچ جایی ندارد؛ حتی در آخرین مرحله هم استفاده از تنبیه بدنی کودک کار بسیار اشتباهی است.»
این روانشناس ارشد بالینی در پایان یادآوری کرد: «تربیت فرزند حقیقتاً کار سختی است، و هیچ‌کس ذاتاً این کار را بلد نیست اما راه‌هایی برای یاد گرفتن تربیت صحیح فرزند وجود دارد مشورت با روانشناس، شرکت در دوره‌های فرزندپروری، مطالعه کتاب‌های خوب در این حوزه و تلاش و تمرین و البته صبر کافی از جمله کارهای ضروری برای تربیت درست فرزند است.»
دانش‌آموز خبرنگار: آتوسا هشترود
ارسال دیدگاه