نشست «در هیات رسانه» با نگاهی به برنامه تلویزیونی «حسینیه معلی» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، این نشست با حضور دکتر محسن دنیوی، مدیر گروه مطالعات راهبردی پژوهشکده، سیدامیر جاوید،کارشناس فرهنگ و رسانه، سیدعلی سیدان، روزنامه‌نگار فرهنگ و علوم انسانی و محمدرضا وحیدزاده، دبیر نشست و پژوهشگر حوزۀ هنر برگزار شد.

فصل نخست «حسینیه معلی» در ۱۵ قسمت ساخته شد که از هفتم مرداد از آنتن شبکه سه سیما پخش شد. سعید حدادیان، سید مجید بنی فاطمه، محمد صمیمی و مهدی رسولی چهار ذاکر این برنامه بودند و حامد سلطانی اجرای این برنامه را بر عهده داشت. در این برنامه افرادی حضور داشتند که خودشان از استعداد‌های حوزه مداحی و نوحه‌خوانی بودند که توسط پیشکسوتان این حرفه کشف شدند و تلاش مجدانه‌ای را برای ظهور استعداد‌های عاشورایی دنبال می‌کنند. یکی از ستون‌های کارشناسی در این برنامه سعید حدادیان مداح و واعظ مشهوری بودکه نه تنها در قامت داور این برنامه بلکه به صورت انفرادی یکی از چهره‌های استعدادیابی در این حوزه خاص است.

هدف و غایت «حسینیه معلی» شهرت نیست

محمدرضا وحیدزاده، دبیر نشست و پژوهشگر حوزۀ هنر در این برنامه گفت: هدف و غایت برنامه‌های تلویزیونی از جمله دیده شدن برنامه و دیده شدن شرکت کننده‌های آن اهمیت دارد چرا که در زمینه برنامه معلی هدف و غایت آن دیده شدن شرکت‌کننده و شهرت نیست اما اینگونه پیش رفته است.

وحیدزاده افزود: حسینه معلی بجای تحت تاثیر قرار گرفتن از رسانه، رسانه را تحت تاثیر قرار داده است و آن را در اختیار خود گرفت.

پدیده‌ای که محل گفتگو قرار می‌گیرد موفق است

محسن دنیوی، مدیر گروه مطالعات راهبردی پژوهشکده در این نشست گفت: «حسینیه معلی» خلق جدیدی است و دچار دستکاری‌های مدرن شده است. اگر «حسینیه معلی» را یک اثر رسانه‌ای موفق بدانیم همانند «زندگی پس از زندگی» دستکاری گفته شده نقطه با ارزشی است که می‌شود در مورد آن صحبت کرد. قرار است فصل دوم این برنامه از اواسط ماه صفر از شبکه سه سیما پخش شود.

دنیوی افزود: پدیده‌ای که محل گفتگو قرار می‌گیرد دارای ویژگی‌هایی مثبت و منفی است و نشان از اتفاق موفق آن دارد. ما در تلاشی هستیم که در نتیجه آن تلاش چند برنامه پر مخاطب تولید شده است و موفقیت داشته است.

دنیوی ادامه داد: رقابت در معلی وجود نداشت، دیده شدن در این برنامه مد نظر نیست، داور نداریم بلکه راهنما داریم و در نهایت محبت سید الشهدای در این برنامه کاملا حس می‌شود.

وی ادامه داد: معلی نگاه مردم به مداحی را تغییر داد و اعتبار مداحان و مداحی را افزود چرا که آنچه از مداحی صادقانه به تصویر کشید و به توانایی های لازم برای آن اشاره کرد.

دنیوی در پایان گفت: قواعد برنامه‌سازی تلویزیون، حفظ.هویت اصیل محتوای ارائه شده در برنامه، جذابیت و فشار آنتن که منجر به یک پریشانی مقبول می‌کند تا در آینده به تجربه های بهتر و موفق‌تر دست پیدا کند.

* باید خیال سازنده از تصرف فرم‌هایی بی‌سنت آزاد شود

سیدعلی سیدان هم در این برنامه با اشاره به اینکه بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی ما به سوی رونوشت از برنامه‌های رسانه‌های خارجی است، گفت: اصلا مخالف ساخت چنین برنامه‌هایی نیستم. اما طراحی صحنه برنامه «حسینیه معلی» کارایی لازم را ندارد چرا که یک صحنه گرد با یک فرش گرد وسط آن با حضور تماشاچی خیلی کم که فاصله زیادی با شرکت کننده دارد و ارتباط لازم شکل نمی‌گیرد.

سیدان افزود: میزان‌سن این برنامه، برنامه را دچار ضعف می‌کند و مجری برنامه مثل مهدی رسولی را مجبور به تلاش بسیار می‌کند تا ارتباط میان مردم و شرکت کننده مداحی را ایجاد کند که البته موفق عمل کرد.

سیدان ادامه داد: بنظر من گریه و اشک مردم در این برنامه دلیلی بر موفقیت آن نیست و حتی گاهی ضعف‌هایش پشت آن گریه‌های مردم پنهان می‌شود.

سیدان ادامه داد: درب خیالمان روی تجربه‌های جدید را بسته‌ایم و انتظار داریم تا نتیجه‌ای متفاوت دریافت کنیم. به عنوان مثال می‌توانستید تماشاگران همانند مداحی واقعی دور مداح حلقه بزنند و داورها هم روی زمین میان جمعیت بنشینند.

وی افزود: انحراف فرم هیئت به سوی نمایش باید به شرطی باشد که اصل و اساس هیئت را در آن حفظ و رعایت کنیم در حالی که در «حسینیه معلی» چنین رویدادی شکل نگرفته است.

سیدان در پااین گفت: به هر حال این برنامه ساخته شده است که برای ارتقای این برنامه باید خیال سازنده که تحت تصرف فرم‌هایی بی‌سنت است آزاد شود و با استفاده از سنتهای خودمان و اقتباس از آنها به بازآفرینی و خلق یک اثر کنشگر تبدیل کنیم.

* «حسینیه معلی» پریشان است

سیدامیر جاوید،کارشناس فرهنگ و رسانه هم در این نشست با بیان اینکه حسینیه معلی را اتفاق تلویزیونی خوبی می‌دانم اما موفق نمی‌دانم، گفت: تلویزیون بعد از انقلاب روندی را پیش گرفت که موفق نبوده است. درحالی که تلویزیون پیش از انقلاب می‌دانست چه می‌خواهد و برای هر پرسشی پاسخی فکر شده داشت.

جاوید افزود: بعد از انقلاب مردم و تلویزیون سوالات بسیاری داشتند که پاسخی برایشان نداشتیم. اما در سال‌های گذشته هیچ سوالی وجود ندارد و پرسیده نمی‌شود که این رویدادی خطرناک است.

وی ادامه داد: چگونگی بازآفرینی مناسک دینی در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران تا کنون بررسی نشده است و مورد توجه قرار گرفته نشده است. «حسینیه معلی» بهانه‌ای برای پاسخ به این سؤال است.

جاوید در ادامه گفت: پیش از ساخت هر برنامه‌ای مجموعه‌ای از سوال‌های کلی و ریز سوال‌هایی وجود دارد که باید به آنها فکر کرد و پاسخی برایشان در نظر گرفت. برنامه معلی نیز از همین وضعیت پیروی می‌کند. بنظر من ادامه کار معلی به این شیوه اشتباه است چرا که ادامه این برنامه با شیوه اشتباه آن تبدیل به قراردادی میان برنامه و مردم می‌شود و بعدها شکستن آن بسیار سخت می‌شود.

وی با تایید صحبت‌های سیدان در مورد طراحی صحنه غلط «حسینیه معلی» گفت: برنامه باید به سوال‌هایی که برای خودش و مخاطبش شکل می‌گیرد پاسخ دهد و برایش اهمیت داشته باشد تا به برنامه‌ای موفق دست پیدا کند.

جاوید افزود: معلی به مردم یاد داد که می‌شود مناسک مذهبی را جور دیگری برپا کرد اما دچار پریشانی‌هایی است که نمی‌شود از آن چشم پوشی کرد.

وی در ادامه گفت: تکیه‌ها بهترین نوع نمایش هستند که طراحی آن برای پاسخ به همه پرسش‌های خود آماده است. معلی هم می‌توانست به خوبی تکیه‌ها، برنامه‌های سیاستگذاری خود را اجرا و به پرسش‌های مردم پاسخ دهد.

جاوید ادامه داد: درس‌هایی از قرآن جزو موفقترین برنامه‌های تلویزیونی تا کنون بوده است چرا که به مجموعه‌ای از پرسش‌ها و برنامه‌های پیش روی خود توجه کرده بود.

وی افزود: مهمترین آفت برنامه‌های تلویزیونی این است که تنها به جذب مخاطب و افزایش آن توجه کند.

جاوید ادامه داد: سریال «یوسف پیامبر» سلحشور موفق بوده است چرا که زیست نویسنده و کارگردان آن است. سلحشور با قصه‌های قرآنی زندگی کرده است و با تمام جان خود به تعریف آن پرداخته است. از طرفی هم خوب قصه می‌گوید و خوب قصه را تعریف می‌کند.

حسینیه معلی اگر کارکرد داشته و بنظر من موفق بوده است بخاطر زیست سازندگان آن با گریه و اشک بر امام حسین(ع) بوده است.