امکان حیات روی یک سیارک نزدیک زمین

به گزارش ثریا پژوهشگران دانشگاه اوکایاما در ژاپن، به دنبال آزمایش نمونه خاک و گرد و غبار گردآوری شده از سیارکی به نام «ریوگو» Ryugu، بیش از ۲۰ اسید آمینه را کشف کرده اند که در حقیقت به عنوان مواد آلی شکل دهنده حیات محسوب می‌شوند.

ریوگو، سیارکی است که بیش از ۲۰۰ میلیون مایل (۳۲۰ میلیون کیلومتر) از زمین فاصله دارد. نمونه‌های بازیابی شده از این سیارک نزدیک به زمین، توسط فضاپیمای Hayabusa۲ آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن (JAXA) که در سال ۲۰۱۸ بر روی ریوگو فرود آمد، جمع آوری شده است. دانشمندان ژاپنی با مطالعه همین نمونه‌ها بود که توانستند این اولین کشف در نوع خود را به انجام برسانند.

در سال ۲۰۱۹، فضاپیمای ژاپنی، ۰.۲ اونس (۵.۴ گرم) خاک را از سطح و زیرسطح سیارک جمع آوری کرد و سپس آن را در یک محفظه دربسته قرار داد و با یک مسیر دقیق به زمین پرتاب کرد. دانشمندان می‌گویند ریوگو به جای اینکه یک تخته سنگ بزرگ باشد، از صخره‌های کوچک زیادی تشکیل شده است. ریوگو به‌عنوان یک سیارک کربن دار یا نوع C، حاوی مقدار زیادی ماده آلی غنی از کربن است که احتمالاً بیشتر آن از همان سحابی که خورشید و سیارات منظومه شمسی را در حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش شکل داد، سرچشمه گرفته است. تجزیه و تحلیل نمونه‌ها همچنین نشان داده است که این سیارک دارای آب است.

هیسایوشی یوریموتو، استاد علوم زمین در دانشگاه هوکایدو و رهبر تیم تجزیه و تحلیل شیمیایی اولیه ماموریت هایابوسا ۲، در حین تشریح یافته‌های اولیه در ماه و سیاره گفت: «مواد ریوگو، ابتدایی‌ترین مواد در منظومه شمسی است که ما تاکنون مطالعه کرده ایم». بر خلاف مولکول‌های آلی موجود در زمین، نمونه‌های این سیارک تیره رنگ هستند و دانشمندان دریافتند تنها ۲ تا ۳ درصد از نوری را که به آن‌ها برخورد می‌کند، منعکس می‌کنند. به عبارت دیگر، این مواد می‌تواند متعلق به دوران ابتدایی منظومه شمسی باشد، چراکه به مانند مواد موجود بر روی زمین کنونی، در اثر فعل و انفعالات با محیط زیست تغییر نکرده‌اند.

هیروشی نارائوکا، دانشمند سیاره‌شناسی دانشگاه کیوشو نیز گفت: «ما ترکیبات آلی پری‌بیوتیک مختلفی را در نمونه‌ها شناسایی کردیم، از جمله اسید‌های آمینه پروتئین‌زا، هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای مشابه نفت زمینی و ترکیبات مختلف نیتروژن.» در ابتدا، تجزیه و تحلیل نمونه، ۱۰ نوع اسید آمینه را شناسایی کرد، اما اکنون به گفته وزارت آموزش ژاپن، این تعداد به بیش از ۲۰ نوع رسیده است. آمینو اسید‌ها بلوک‌های ساختمانی اساسی همه پروتئین‌ها هستند و پیش نیاز‌های ضروری برای وجود حیات در سیاره ما محسوب می شوند.

جالب اینجاست که یک مطالعه مربوط به سال ۲۰۱۹ در مجله Geochimica et Cosmochimica Acta وجود مولکول‌های آلی از فضا را در گروهی از سنگ‌های ۳.۳ میلیارد ساله کشف شده در آفریقای جنوبی پیدا کرد. این کشف به تقویت نظریه‌ای انجامید که این احتمال را مطرح می‌کرد که برخی - اگر نه همه - این مولکول‌های حیات‌ساز برای اولین بار توسط سیارک‌ها به زمین رسیده اند. اکنون یافته‌های مربوط به ریوگو این فرضیه را حتی بیش از پیش تقویت می‌کند.

کنسی کوبایاشی، استاد بازنشسته اختر زیست شناسی در دانشگاه ملی یوکوهاما، به کیودو نیوز گفت: «اثبات وجود اسید‌های آمینه در زیر سطح سیارک ها، احتمال ورود این ترکیبات از فضا به زمین را تقویت می‌کند. این بدان معناست که آمینو اسید‌ها احتمالاً در سیارات دیگر نیز یافت می‌شوند، پس حیات می‌توانست در مکان‌های دیگری بیش از آنچه قبلاً تصور می‌شد، در کیهان شکل گرفته باشد».

البته ریوگو تنها سنگ فضایی نیست که مورد بررسی اینگونه قرار می‌گیرد. در سال ۲۰۲۱، فضاپیمای OSIRIS-REx ناسا نمونه سنگی را از یک سیارک الماس شکل دیگر به نام Bennu جمع آوری کرد. هنگامی که این نمونه در سال ۲۰۲۳ به زمین باز می‌گردد، نشانه‌هایی از مواد آلی موجود در آن می‌تواند سرنخ‌های مهمی را در مورد تکامل منظومه شمسی و مواد آن و همچنین چگونگی ظهور حیات از آن‌ها در اختیار دانشمندان قرار دهد.