پریسا امامی : شعر تنها ثروت من است

شعر سپید امروز، یکی از مهم‌ترین پناه‌گاه‌هایی است که در میان آشفتگی افکار روزانه و به منظور تسکین آلام عموم اقشار جامعه در سریع‌ترین شکل ممکن از جمله کتاب و فضای مجازی در دسترس عموم علاقه‌مندان به این حوزه است. در این میان، بسیاری از نویسندگان نیز سعی دارند تا با ارائۀ آثار جدید خویش، گام مهمی‌، در راستای ترویج واژه‌ها و افکار تازه در میان روزمرگی‌های عموم اقشار جامعه بردارند. پریسا امامی، متولد سال 1369 در زنجان یکی از هنرمندانی است که با انتشار مجموعۀ شعر سپید «پلاتو» در این مسیر گام برداشته است. آن‌چه پیشکش حضور مخاطبان شریف روزنامۀ هنرمند می‌شود، گپ وگفتی صمیمانه با پریسا امامی، شاعر و نویسنده و خالق مجموعۀ شعر «پلاتو» است که توسط انتشارات «آنیما» به بازار کتاب ایران عرضه شده و در روزهای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رونمایی شد.

سفر در تخیل می‌تواند هر کسی را کتاب‌خوان کند

پریسا امامی، شاعر و نویسنده و خالق مجموعۀ شعر «پلاتو»، در گفتگو با خبرنگار روزنامۀ هنرمند بابیان‌این‌که نوشتن از این جهت می‌تواند به تسکین روح کمک کند که می‌توان با اتکای به آن می‌توان روح را عریان کرد، گفت: این عریانی روح موجب می‌شود تا پستی‌ها و بلندی‌هایی که ما در درون خویش با آن مواجه هستیم، شکل و شیب مناسب‌تری را به خویش بگیرد و نوشتن از تیزی و تندی این شیب می‌کاهد و موجب می‌شود که قدم‌هایی را که ما در درون خویش به منظور نوشتن برمی‌داریم، آرام‌تر و با تعمق بیشتری باشد و این حقیقت را نباید فراموش کرد که نوشتن، روح و روان را بسیار آرام می‌کند.

وی با اشاره‌‌به‌این‌امرکه یکی از راه‌های علاقه‌مند کردن مردم به مطالعۀ کتب بیشتر در شرایط فعلی جامعۀ امروز این است که ما بتوانیم انسان‌های پیرامونی خویش را به سفر کردن در دنیایی که در هر کتاب وجود دارد علاقه‌مند کنیم، افزود: این دنیاها، به اندازۀ تعداد کتبی که در جهان وجود دارند، متفاوت هستند و این مکاشفه‌ها و سفر در تخیل در حین خواندن یک کتاب، به قدری لذت بخش است که اگر هر کسی آن را تجربه کند، به قطعیت باید گفت که کتاب‌خوان می‌شود.

خالق مجموعۀ شعر «پلاتو»، در همین راستا معرفی و شناساندن کتاب‌های خوب از نویسنده‌های خوب را یکی از مهم‌ترین راه‌های تشویق مردم به کتاب‌خوانی برشمرده و با بیان این موضوع که انسان‌ها تنها در این مسیر است که متوجه خواهند شد که یک داستان خوب، چگونه می‌تواند تو را با خویش همراه کند، ادامه داد: یک داستان خوب دقیقاً از همین مسیر است که می‌تواند به خواننده بگوید که چه اندازه حرف برای گفتن دارد و چه بسیار مطالب مهمی که در آن وجود دارد و خواننده می‌تواند از آن بیاموزد.

امامی، کتاب را یکی از مهم‌ترین ابزارهای موجود در دست بشر دانسته که می‌تواند در ایام ناخوش‌احوالی حال انسان را خوب کند و بااشاره‌به‌این‌امرکه کتاب، بدون قضاوت و بدون این که حتی مخاطب را بشناسد، می‌تواند ساعت‌ها و صفحه‌ها با او حرف بزند، اضافه کرد: در همین اثناست که مخاطب می‌تواند در بسیاری از نقاط کتاب، خود را لابلای این صفحات ببیند و با متن همراه شود و تصور می‌کنم یکی از بهترین کارهایی که در زمینۀ تشویق مردم به مطالعه می‌توان انجام داد این است که کتاب‌های خوب را به مردم معرفی کرد.

پائین آمدن قیمت کاغذ و کتاب می‌تواند مردم را به مطالعه تشویق کند

این نویسندۀ جوان، در همین راستا بالا بودن قیمت کاغذ و کتاب را یکی دیگر از عوامل عدم رغبت مردم به مطالعه برشمرده و با اذعان به این امر که در این زمینه، کاری از دست نگارنده و شاعر بر‌نمی‌آید، اظهار داشت: مسئولین می‌توانند با پائین آوردن قیمت کاغذ و کتاب مردم را به مطالعه تشویق کنند و مردم را مستقیماً در معرض رویارویی با کتاب قرار دهند تا کتاب را ببینند، به مخاطب آن تبدیل شوند، آن را در دست بگیرند و ورق بزنند و کارهای بسیاری از این دست وجود دارد که می‌توان آن‌ها را برای رغبت بیشتر مردم به کتاب، به مسئولین ذی‌ربط پیشنهاد کرد.

وی ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز، هنر زیر سایۀ پوشش سلبریتی‌ها و آدم‌های بی‌مایه‌ای که به واسطۀ حضور در فضای مجازی پررنگ شده‌اند به سمت ابتذال در حرکت است و این امر موجب می‌شود که سطح توقع و خوش‌آمد مردم از یک اثر هنری نیز پائین بیاید، تصریح کرد: این نکته را نباید فراموش کرد که این موضوع، تنها به خود مخاطب باز می‌گردد و مخاطب باید آن‌قدر ریز‌بین، باهاشون و با مطالعه باشد که بتواند شعر خوب را از شعر بد تشخیص دهد.

شاعر مجموعۀ شعر سپید «پلاتو» در همین راستا، با تأکید بر این مفهوم که این مخاطب است که می‌تواند با ممارست و تمرین، در نهایت متوجه شود که کدام اثر ارزش هنری دارد و کدام یک ندارد، خاطر نشان کرد: فارغ از نام و برندهایی که ممکن است پشت سر یک اثر هنری باشد، در نهایت این مخاطب است که کیفیت را تشخیص می‌دهد و می‌تواند آن اثر هنری را به عنوان یک موجود مستقل در نظر بگیرد و قضاوت کند.

کرونا انسان تنهای دنیای مدرن را منزوی‌تر کرد

امامی، فرهنگ‌سازی را مهم‌ترین نیاز زیرساختی در این حوزه برشمرده بابیان‌این‌که همۀ ما، که به نوعی در این حوزه فعالیت داریم، می‌توانیم به جامعه در جهت ارتقای سطح سلیقۀ مردم و شناخت بیشتر مردم از ذات یک اثر هنری درست کمک کنیم، تأکید کرد: تصور می‌کنم، کرونا آدم از خود بیگانه و آدمی را که در دنیای مدرن دچار تنهایی و انزوا شده بود، تنهاتر و منزوی‌تر کرد و به تبع آن فکر می‌کنم که امروز هنر هم از این قاعده مستثنی نیست و واقعاً می‌توان از کرونا به عنوان یک بحران بسیار بزرگ در حوزه‌های مختلف و به ویژه هنر یاد کرد.

وی در همین راستا، بااشاره‌به‌این‌که کرونا توانسته است علاوه بر نمایش یک بجران بزرگ در جهان، مسائل متفاوت و مهم‌تری را در مقابل دیدگان انسان‌ها به نمایش بگذارد، یادآور شد: کرونا علاوه بر تحمیل تنهایی و رعایت فاصله از دیگران به انسان‌ها، انسان‌ها را به این نتیجه رساند که به تنهایی نمی‌توانند زندگی کنند و به وجود دیگری در جامعه نیاز دارند.

این شاعر فعال در حوزۀ شعر سپید، با ابراز خرسندی از این امر که کرونا، علاوه بر ابعاد منفی و بحرانی دارای یک سری از ویژگی‌های خوب نیز بوده است، گفت: برای عبور از بحران کرونا، به نظرم هنوز هم لازم است تا زمان بیشتری از این رویداد جهان‌شمول بگذرد تا همه چیز بتواند به شرایط عادی خویش بازگردد و این چرخه بچرخد که هنر هم برگردد و از همین روست که فکر می‌کنم که بازگشت این چرخه به نقطۀ اول مستلزم گذشت زمان و ممارست بیشتر هنرمندان است و خارج از این دو حوزه، کاری نمی‌توان انجام داد، چرا که این موضوع، یک روند طبیعی است و باید سیر زمانی طبیعی خویش را طی کند.

هنر دنیای پست‌مدرن باید برآمده از بی‌نظمی و بی‌معنایی این عصر باشد

خالق مجموعۀ شعر «پلاتو»، برخواستن یک هنرمند به عصیان در مقابل آن‌چه که جلوی آزادی در جامعه را می‌گیرد، یکی از مهم‌ترین رموز ماندگاری وی در عرصه هنر دانسته و بابیان‌این‌که انسان تنها در آزادی است که می‌تواند خود را کشف، شکوفا و بیان کند، افزود: انسان از این مسیر می‌تواند خود را بشناسد و در مقابل یک سری از بیهودگی‌ها، پوچی‌ها و از خود بیگانگی‌هایی که دنیای مدرن به او تحمیل کرده است، قد علم کند و خود را از این قید و بند آزاد کند و از همین روست.

وی بابیان‌این‌که معتقد است هنر می‌بایست هنرمند را به عصیان در مقابل هر آن‌چه که او را از رهایی از بندها باز‌ می‌دارد، سوق دهد و از نظر او، شاید مکتب پست‌مدرن نیز در جهان به همین منظور آغاز شده باشد که ما می‌بایست در اثر هنری دوران پست‌مدرن، از معانی مختلف متعارف عبور کنیم، ادامه داد: این بدان معناست که ما می‌بایست در پست‌مدرن از نظمی که به ما تحمیل شده است، عبور کنیم و به نظر من در بی‌نظمی و بی‌معنایی است که می‌توانیم به مفاهیم جدید بپردازیم و معانی جدیدی از این عصر بیرون بکشیم که برای انسان این عصر باشد.

امامی، در همین راستا با اشاره به این مفهوم که در هیچ اثر هنری در هیچ عصری، یک سری از آرمان‌ها و اصول هرگز تغییر نمی‌کند، اضافه کرد: یک سری از مسائل، مانند تعهدات همیشگی هنرمند بر طبق آرمان‌ها و اصول خویش که در هیچ عصری تغییر نمی‌کند، همواره پیش‌روی هنرمند قرار دارند و از همین مسیر است که هنرمند با قدم برداشتن در این مسیر، می‌تواند به ماندگاری خویش دست بزند؛ این بدان معناست که تو، در شعر، بخشی از دغدغه‌های انسانی را در قالب کلمات بیان می‌کنی که در هر عصری، همۀ آدم‌ها می‌توانند این مفاهیم ملموس را حس کنند.

این شاعر جوان، جاری بودن اثر هنری در زمان را یکی دیگر از عناصر ماندگاری هنر دانسته و بابیان‌این‌که شعری که از این دست باشد، گویی در هر زمانی ملموس است و انگار که در همان روزگار نوشته شده است، اظهار داشت: این امر است که موجب ماندگاری می‌شود و تفاوتی ندارد که این ماندگاری در تعهدات اجتماعی و احساسات فردی جلوه کند و چه در موضوعاتی مثل عشق و موارد دیگر از این دست.

وی با اشاره به این مفهوم که معتقد است که یک هنرمند، باید به یقین فردی روشنفکر باشد، تصریح کرد: یک هنرمند روشنفکر، کسی است که رویکرد تحلیلی و انتقادی دارد و نسبت به جامعۀ خویش تعهد دارد و از همین روست که رویکرد تحلیلی و انتقادی در وجود او شکل گرفته است و در واقع، این موضوع مطرح می‌شود که یک هنرمند دغدغه‌های انسانی در وجود دارد که موجب می‌شود او، نسبت به دیگران و جامعۀ خویش احساس مسئولیت کند.

ادبیات یکی از مهم‌ترین ابزارهای تأثیرگذار در مسیر ماندگاری هنر است

امامی، در ادامۀ این موضوع، با تأکید بر این مفهوم که فرهنگ را یکی از مهم ترین بنیان‌های دغدغۀ روشنفکران هر جامعه می‌داند، خاطر نشان کرد: همان گونه که فرهنگ‌ در ذهن روشنفکران هر جامعه به عنوان یک دغدغۀ مهم قرار دارد، همین موضوع، به عنوان یک دغدغه می‌تواند در ذهن هنرمند نقش ببند و در این مسیر، ادبیات، یکی از مهم‌ترین ابزار‌های تأثیرگذاری است که در روند پیش‌برد این جریان می‌توان از آن بهره گرفت.

وی با اشاره به این موضوع که هنرمند و روشنفکر هر جامعه، به دلیل این که در مسیر نقد و ترویج اندیشه در جامعه می‌کوشد، باید استقلال داشته باشد تا بتواند موضوعات پیرامونی خویش را به درستی مشاهده کند، یادآور شد: دلیل وجود رویکرد تحلیلی در وجود هنرمند، همین است و همین امر موجب می‌شود تا یک هنرمند روشنفکر، دغدغه‌های انسانی داشته باشد و نسبت به دیگران احساس مسئولیت می‌کند.

این نویسندۀ جوان، بااشاره‌به‌این‌امرکه روند معرفی کتب و آثار روز ادبیات و کتاب در جای‌جای ایران و جهان، از طریق فضای مجازی به مخاطبان معرفی می‌شود و این شیوه، شیوۀ مرسومی است، تأکید کرد: معرفی کتاب و نویسندگان بزرگ در فضای مجازی، انسان‌های بسیار زیادی را به این سمت‌وسو سوق می‌دهد و در نهایت، کنجکاوی آنان را برمی‌انگیزد که کتب را تهیه کنند و بخوانند، اما همگان به خوبی می‌دانیم که این کار به تنهایی کافی نیست و ما برای ایجاد رغبت جمعیت بیشتری به مطالعه، به بستر بزرگ‌تری نیازمندیم و باید در این مسیر هزینه کرد.

امامی، با اذعان به این امر که امروز شاید برای ترویج مطالعه در کشور لازم باشد که ما به صورت رایگان کتاب‌ در اختیار علاقه‌مندان به مطالعه قرار بدهیم و حتی لازم است که کتاب را از وجهۀ کارایی در تبلغ در جهت نمایان کردن ژست روشنفکری بیرون بیاوریم و آن را به یکی از مهم‌ترین موضوعات ضروری زندگی که باید باشد، مبدل سازیم، گفت: امروز باید این تفکر را در میان مردم جای بیاندازیم که وظیفۀ هر آدمی، این است که همان‌گونه که غذا می‌خورد، کتاب بخواند و انسان‌ها باید به این نتیجه برسند که کتاب‌ خواندن نیز، مثل غذا خوردن یکی از مهم‌ترین نیازهای زندگی روزانۀ ماست و این امر، راه بسیار سخت و طولانی را در پیش پای ما ترسیم می‌کند.

ورود شعر به زندگی زیست خاصی را می‌طلبد

خالق مجموعۀ شعر «پلاتو» وجود یک اتحاد همگانی میان اهالی فرهنگ و هنر در جهت ترویج عامۀ مردم به کتاب‌خوانی را یکی از مهم‌ترین نیازهای جامعۀ فرهنگی امروز ایران برشمرده و بابیان‌این‌که امروز، شعر در مرکز زندگی او قرار دارد و تمام مسائل دیگر زندگی او حول محور شعر می‌چرخند، افزود: شعر تنها ثروت و دارایی من است که در زندگی دارم و تنها دست‌آویزی است که از تمام پستی‌ها و بلندی‌هایی زندگی که همواره در مسیر من بوده است، در اختیارم قرار داشته است و باید بگویم که من، به کمک شعر می‌بینم، می‌نویسم، حرف‌ می‌زنم و زندگی می‌کنم و اگر شعر نباشد، من واقعاً احساس تهی بودن می‌کنم.

امامی، با تأکید بر این امر که ورود شعر به زندگی هر فرد، زیست خاصی می‌طلبد، ادامه داد: ورود به دنیای شعر روحیۀ خاصی می‌خواهد که همۀ انسان‌هایی که آن را دارند، ناخودآگاه وارد این حوزه می‌شوند و از آن لذت می‌برند و این موضوع، موضوعی درونی است.