تشکیل قرارگاه ایمنی کالبدی شهر تهران

علی نصیری با بیان اینکه مدتی است که در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران شاهد تغییر در رویکردها هستیم، گفـ: بر اساس این تغییرات، در تلاشیم تا تمرکز سازمان را منطبق بر اسناد فرادست ملی و بین‌المللی به سمت کاهش خطر بحران ببریم. کاهش خطر بحران یعنی این که ما اقدامات پیشگیرانه را بر اقداماتی که به منظور آمادگی در برابر وقوع حادثه انجام می‌شوند، ارجح دانسته و در اولویت قرار دهیم. همچنین باید تلاش ها بر این اصل استوار باشد که اساسا حادثه‌ای رخ ندهد، تا این که صبر کنیم حادثه رخ بدهد و نهادهای امدادرسان وارد عمل شوند.

وی گفت: البته این به مفهوم این نیست که بخواهیم از آمادگی و مقابله غفلت شود یا سیاست‌های این حوزه تضعیف شود. بلکه به معنی توجه جدی، همه جانبه و تمام عیار و در اولویت قراردادن حوزه پیشگیری است.

نصیری با بیان اینکه در همین راستا نیز از حدود چهار ماه قبل، تغییرات ساختاری در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران آغاز شد، گفت: با ارتقای ساختاری و تخصصی نیروی انسانی و از حدود دو ماه قبل طراحی و تدوین یک طرح جامع تحت عنوان شکل‌گیری قرارگاه ایمنی کالبدی کلانشهر تهران آغاز شد. این قرارگاه با رویکرد همه جانبه به مقوله ایمنی کالبدی در حوزه سیاست‌گذاری و در مقیاس اجرایی با هدف ارتقای ایمنی شهری و یکپارچه‌سازی اقدامات ایمنی‌بخش تاسیس می‌شود.

وی با بیان اینکه کارکرد اصلی این قرارگاه این است که چه کنیم تا ریسک بیشتر از وضع موجود به شهر اضافه نکنیم، گفت: همچنین به دنبال این هستیم که چه کنیم که از بار ریسک موجود شهر بکاهیم. مستندات قانونی متعددی همچون مواد ۶ و ۷ سیاست‌های کلی نظام در پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از حوادث طبیعی و غیر مترقبه، مجوز تقویت عملیاتی کردن سیستم مدیریت بحران شهر تهران مصوب شورای شهر، تبصره یک ماده ۱۰ قانون مدیریت بحران کشور، بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری ها و اساسنامه خود سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران و قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان به ویژه آیین نامه اجرایی ماده ۳۳ را داریم که می‌توان در این زمینه از آنها بهره جست.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران گفت: به هر حال حوزه شمول این دستورالعمل و این طرح جامع ارتقای ایمنی در حوزه ابنیه، بافت شهری و شریان‌های حیاتی است که خود اینها شامل مصادیق بسیاری مانند بازار تهران، بازارهای گل، بازارهای محلی، بافت‌های فرسوده، ناپایدار و ناکارآمد می‌شود.

وی افزود: وقتی از ابنیه صحبت می کنیم، منظور کلیه ابنیه دولتی، نهادهای عمومی و خصوصی است. در ادامه توضیح می دهم که صرفا دولت و نهادهای عمومی مثل شهرداری‌ها در این زمینه وظیفه ندارند و بخش خصوصی هم وظایفی دارد که باید آنها را انجام دهد.

نصیری افزود: اقداماتی شبیه درجه‌بندی اماکن، ابلاغ موارد نقص به مالکان، از قبیل رعایت حریم گسل‌ها و رعایت مقررات ملی ساختمان و همچنین این طرح بحث مفصلی در حوزه گودبرداری‌های ساختمان دارد که چه کنیم که گود پرخطر شکل نگیرد. این گود پرخطری که داریم ناشی از نواقصی است که در قوانین و ضوابط موجود است که اجازه می دهد گود پرخطر شکل بگیرد و رها شود. بحث های مفصلی نیز در دو پدیده فرونشست و فروریزش زمین داریم.

وی گفت: برای همه اینها در این طرح پیش‌بینی‌های خوبی شده است. بحث شریان‌های حیاتی در این طرح ملاحظه شده است. ایمنی حمل و نقل شهری، از مترو گرفته تا معابر و ناوگان شهری و حمل مواد خطرناک. بحث تاسیسات مانند شبکه آب، شبکه انتقال و توزیع برق، گاز، شبکه مخابرات نیز مشمول این سند است. در حوزه ایمنی فضاهای زیرسطحی مثل فضاهای مترو تونل‌ها، زیرساخت‌های مشترک سیاست‌گذاری و اقدام لازم صورت می‌پذیرد.

رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران گفت: همینطور بحث ایمنی حریق که حوزه کاری عزیزان ما در آتش‌نشانی است در ساختار جامع قرارگاه دیده شده است. بخش‌های مختلف ذی‌مدخل در شهرداری تهران در این قرارگاه عضو هستند. با تعامل نزدیک و سازنده‌ای که با همکاری سازمان مدیریت بحران کشور و قوه قضاییه صورت گرفته است، تلاش کردیم و در این مدت توانستیم اقدامات مهمی انجام دهیم و همراهی خیلی خوبی که عزیزان ما در دادستانی کل کشور، بازرسی کل کشور، دادستانی تهران و معاونت پیشگیری قوه قضاییه داشتند موجب تاسیس فرآیند اجرایی هماهنگی برای برخورد با متخلفان شده است.

وی افزود: از ظرفیت قوه قضاییه و سازمان بازرسی کل کشور برای برخورد با قانون‌شکنان استفاده خواهیم کرد. همینطور از ظرفیت نظام مهندسی، اداره کل راه و شهرسازی استان تهران، اداره کل مدیریت بحران استان تهران و عوامل شورای اسلامی شهر تهران استفاده شده است. از ظرفیت شهرداران مناطق، معاونت‌های مختلف شهرداری که نقش مهمی در ایمنی دارند و مشخصا از سازمان بازرسی، حراست، مرکز حقوقی شهرداری تهران و سازمان آتش‌نشانی کمک گرفته شده است. این سازمان‌ها اعضای اصلی این قرارگاه هستند و قرارگاه به صورت منظم به ریاست شهردار تهران تشکیل جلسه خواهد داد.

نصیری همچنین در ادامه خاطرنشان کرد: درست است که ما الان پس از حادثه تلخ متروپل آبادان که بسیار غم انگیز و تلخ بود صحبت می‌کنیم ولی اعلام رسمی تشکیل این قرارگاه در واقع اشاره به اقدامات مهمی است که که از ماه‌ها پیش به دستور شهردار تهران انجام شده است. بسیاری از این اقدامات که مستند به قوانین فرادستی است قبلا به صورت پراکنده انجام می‌شد که با تاسیس این قرارگاه به صورت منسجم انجام می‌پذیرد.

رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران ضمن تسلیت به خانواده های داغدار حادثه متروپل، یادآور شد که با افزایش درک خطر می توانیم جلوی وقوع این حوادث تلخ را بگیریم. شهردار تهران، در دوره جدید مدیریت شهری از روز اول نگاه ویژه‌ای به مقوله ایمنی شهری داشتند و همچنین اختیارات ویژه‌ای تفویض کردند که تاثیر آن را در کنترل بحران کرونا شاهد بودیم.

نصیری افزود: در بحث ایمن سازی شهر تهران هم باید بدانیم که شهرداری تهران به تنهایی مسئول ایمنی شهر نبوده و همه مسئولیت بر عهده او نیست و مطابق قوانین متعددی که در سطح کشور وجود دارد، احداث بناهای ایمن، نظارت بر حسن اجرا در حوزه وظایف سازمان های متعددی است که باید به همراه مالکان ابنیه اهتمام جدی در ساخت و ساز ایمن داشته باشند.

وی گفت: به هر حال در مقررات ملی از ۲۲ مبحث مهم آن، سه مبحث مهم در ارتباط با ایمنی ساخت و ساز است. مبحث ۱۲ ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا، مبحث ۳ در رابطه با حفاظت ساختمان در برابر حریق، مبحث ۲۲ راجع به مراقبت و نگهداری از ساختمان‌هاست. به هر حال سازمان مدیریت بحران هم در کلان کشور و با تفویضی که از سمت وزیر کشور در شهر تهران انجام شد با همکاری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران وظیفه هماهنگی بین بخشی و انجام وظیفه در این حوزه را برای کمک به جریان اصلی مدیریت بحران کشور بر عهده دارد. ولی این وظیفه، رافع مسئولیت مالکین و بخش‌های مختلف دولتی و غیر دولتی نیست. انشالله ما به خواست خدا و با قدرت، موضوع شکل‌گیری قرارگاه ایمنی کالبدی کلانشهر تهران را آغاز کرده‌ایم و این طرح ظرف این هفته توسط شهردار و تیم تخصصی شهرداری نهایی شده و در اسرع وقت جلسات این قرارگاه توسط شهردار تهران شکل می‌گیرد.

نصیری درباره دستاوردهای مورد انتظار این قرارگاه نیز گفت: ایجاد تقسیم کار دقیق و منطبق با ظرفیت دستگاه‌ها در بین دستگاه‌های مختلف، جلوگیری از ایجاد ریسک‌های جدید در پروژه‌های شهری، تسریع در نوسازی و مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده با پیگیری اجرایی‌شدن دستورالعمل بهسازی لرزه‌ای ساختمان‌ها، ایمن‌سازی بازارهای تهران شامل بازار تهران، بازار تجریش، بازارهای گل و ...، ایمن‌سازی ۲۰۴ گود پرخطر تهران، افزایش ایمنی مترو اعم از تونل‌ها و ایستگاه‌ها، ایمنی‌سازی تاسیسات و شبکه‌های زیرساختی تهران، برخورد قاطعانه با متخلفان در حوزه اقدامات مغایر ایمنی، ایمن‌سازی ۱۲۹ ساختمان ناایمن سطح شهر تهران و رصد دقیق و گزارش‌دهی از وضعیت ایمنی شهر تهران جهت ارائه به متخصصان، مدیران و شهروندان تهرانی از جمله دستاوردهای مورد انتظار است.