در گفت‌وگو با پانا
جمال‌الدین اکرمی: کتاب‌های علمی و مشارکتی کودکان و نوجوانان اهمیت بالایی دارد
تهران (پانا) - جمال‌الدین اکرمی با اشاره به اهمیت کتاب‌های علمی و مشارکتی کودکان و نوجوانان می‌گوید خوانش و معرفی کتاب در شرایطی که ذهن بیشتر بچه‌ها درگیر فضای مجازی است لازم است اما کافی نیست و نباید تنها به معرفی کتاب بسنده کرد.
جمال‌الدین اکرمی نویسنده، شاعر، پژوهشگر، مترجم و تصویرگر با معرفی چند کتاب قصه و رمان و اجرای بداهه کودکان با صورتک‌ها، میزبان کودکان و نوجوانان در یازدهمین دوره «فرهنگسرای کتاب» بود.
وی معتقد است تنها خوانش و معرفی کتاب به کودکان و نوجوانان کافی نیست و باید آنها را به مشارکت فعال واداشت تا متوجه این نکته شوند که کتاب، تنها برای خواندن نیست.
جمال‌الدین اکرمی، نویسنده، پژوهشگر، مترجم، شاعر و تصویرگر در گفت‌وگو با پانا درباره برگزاری کارگاه خود در «فرهنگسرای کتاب» گفت: در این کارگاه چند رمان و قصه برای کودکان و نوجوانان معرفی شد. ضمن آنکه کتاب دیگری با عنوان «با مقوا صورتک‌های نمایشی بسازیم» که در کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده، به کودکان و نوجوانان معرفی شد. بر همین اساس با صورتک‌هایی که تدارک دیده شده بود به نمایشگاه آوردم و با کمک بچه‌ها قصه‌ای را در لحظه ساختیم و نمایش اجرا شد.
نویسنده رمان «پسران آفتاب» درباره نمایش بازی اجرا شده در غرفه «فرهنگسرای کتاب» افزود: صورتک‌ها، صورتک‌هایی از حیوانات است و هر کدام از بچه‌ها یکی از نقش‌های درخت، حیوان، جادوگر و ... را به دلخواه انتخاب کردند و به ایفای نقش پرداختند. من در این نمایش، قصه‌گو بودم و بچه‌ها در لحظه واکنش‌های خود را متناسب با نقش خود داشتند و تمامی اتفاقات پیش‌بینی نشده بود. در این برنامه، بچه‌ها آزادی کامل برای همراهی با نمایش و انتخاب نقش خود داشتند.
این نویسنده و مترجم در حوزه ادبیات کودک و نوجوان درباره اهمیت ایفای نقش کودکان و نوجوانان با صورتک، اظهار کرد: بسیاری از کودکان و نوجوانان خجالتی هستند و ممکن است در جمع نتوانند خودشان را به خوبی نشان دهند، بنابراین صورتک کمک می‌کند که آنها پشت نقاب پنهان شده و بتوانند شخصیت واقعی خودشان را بروز بدهند. نمایش، بازیِ پشت نقاب؛ به اعتماد به‌نفس کودکان و نوجوانان و همچنین سرعت عمل و هماهنگ شدن با جمع و ساختن دیالوگ بر اساس دیالوگ‌های قبلی کمک می‌کند.
اکرمی با بیان اینکه همیشه اصرار دارم در برنامه‌ها و کارگاه‌ها، بچه‌ها مشارکت داشته باشند، تصریح کرد: اینکه مهمانی دعوت شود و برای بچه‌ها قصه و داستانی خوانده و نمایشی از قبل تمرین شده به اجرا در بیاید را کافی نمی‌دانم و همیشه بر این نظرم که بچه‌ها باید کنش‌های اصلی یک رابطه را به‌وجود بیاورند و جدی گرفته شوند، چرا که آنها نیاز به اعتمادبه‌نفس، حرف زدن در جمع، و شجاعت کافی برای مطرح کردن خود دارند و اینها جز با کمک ما و پادرمیانی کتاب‌ها میسر نیست.
او با اشاره به برگزاری کارگاه‌های نمایشی در تهران و شهرهای مختلف اظهار کرد: این کارگاه‌ها پیش ازین نیز در تهران با مشارکت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و در شهرستان‌ها با مشارکت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شده بود. من در این برنامه‌ها تنها تقسیم کار می‌کنم و بچه‌ها خودشان قصه و روایت را با صورتک‌ها شکل می‌دهند. این کارگاه‌ها با تحرک، شادی و خلاقیت به رشد کودکان و نوجوانان کمک زیادی می‌کند، امری که متاسفانه در مدارس ما مغفول مانده و جای خالی آن احساس می‌شود.
اکرمی می‌گوید: تاکید مدرسان در کارگاه‌ها بر شناسایی استعداد و خلاقیت بچه‌ها است و اگر این کارگاه‌ها برگزار نشود، نمی‌توان از مشکلات و نیازهای بچه‌ها به درک درستی رسید. در این کارگاه‌ها مفاهیمی چون داستان، کتابخوانی، قصه‌گویی، تاثیر تئاتر و بازی در زندگی بچه‌ها، نقش لالایی و ترانه‌ها در زندگی بچه‌ها و در رویکرد خانواده‌ها، نقش تشویق و تنبیه در رشد کودک، به خانواده‌ها و بچه‌ها آموزش داده می‌شود.
وی در ادامه به دیگر اهداف کارگاه‌های کودک پرداخته و می‌گوید: در این کارگاه‌ها تلاش می‌کنیم بچه‌ها را از حفظ کردن اجباری و یادگیری‌های بیهوده دور کرده و به سمت مشارکت گروهی سوق دهیم. بچه‌ها با کمک هم نمایش بازی می‌کنند، ترانه و شعر می‌خوانند و داستان می‌نویسند. والدین روش‌های ارتباط با کودک را فرا می‌گیرند و نیز کودکان برای حضور در جامعه و کسب فعالیت و مهارت آماده می‌شوند.
نویسنده «فاخته تنها» با اشاره به اهمیت کتاب‌های علمی و مشارکتی، تصریح کرد: خوانش و معرفی کتاب در شرایطی که ذهن بیشتر بچه‌ها درگیر فضای مجازی است لازم است اما کافی نیست و نباید تنها به معرفی کتاب بسنده کرد. کُنش بچه‌ها در ماجرای کتاب اهمیت بالایی دارد و آنها به صورت عملی متوجه کاربرد کتاب می‌شوند و همزمان متوجه این نکته می‌شوند که کتاب تنها برای خواندن نیست. برخی کتاب‌ها علمی، داستانی و ... هستند و بعضی از کتاب‌ها کاربردی و مشارکتی هستند و بچه‌ها در رویکرد کتاب فعالیت دارند. یقینا این مدل کتاب‌ها برای کودکان و نوجوانان جذاب و موجب بروز خلاقیت آنها است و باید اهمیت آن را مدنظر داشت.
نویسنده کتاب «آرزوهای گمشده مرد کلاه دودی» ضمن تاکید بر اهمیت برگزاری «فرهنگسرای کتاب» و آشنایی کودکان و نوجوانان با کتاب، بیان کرد: موسسه فرهنگی هنری شهرداری تهران تاکنون مجموعه فعالیت‌های موثری برای آشنایی کودکان و نوجوانان و علاقه‌مند کردن آنها با مقوله کتاب و کتابخوانی ایفا کرده و به نظرم این نقش می‌تواند پررنگ‌تر هم باشد. من معتقدم نمایشگاه و برگزاری این رویدادها تازه شروع ماجرا است. بین این رویداد تا رویداد بعدی فاصله‌ای یک ساله است که باید با برنامه‌های متنوع و مختلف دیگر این فاصله را پُر کرد.
این نویسنده و تصویرگر در خصوص استقبال کودکان و نوجوانان از اجرای برنامه‌ها گفت: اپیدمی کرونا بر زندگی تک تک ما تاثیر خود را گذاشته و کودکان و نوجوانان هم هنوز عادت ندارند از محیط خانه به اجتماع برگردند. وظیفه ما بزرگ‌ترها است که فعالیت و کنش‌های آنها را که به دلیل شرایط کمتر شده بود را بازگردانیم و برنامه‌هایی چون «فرهنگسرای کتاب» در این زمینه موثر و کارآمد است و با توجه به شرایط، استقبال خانواده‌ها و کودکان و نوجوانان قابل قبول است.
وی افزود: فرهنگسراها و خانه‌های کتاب تا به امروز بسیار موثر و مفید بوده‌اند و پس از این نیز با کارگاه‌ها و برنامه‌های متفاوتی از جمله بازی، قصه، نمایش و ساختن موسیقی لحظه‌ای و ... می‌توانند نقش مهمی داشته باشند. این فعالیت‌ها در طول سال باید با قوت و قدرت بیشتری ادامه داشته باشد.
جمال‌الدین اکرمی در پاسخ این سوال که وضعیت ادبیات حوزه کودکان و نوجوانان را چگونه ارزیابی می‌کنید، توضیح داد: ادبیات کودک و نوجوان در ایران مطلوب و قصه‌های بسیار جذابی از نویسندگان ایرانی برای این گروه سنی در دسترس است. در عرصه‌های رمان، تصویرگری و شعر این حوزه نام‌آور و حرف‌های زیادی برای گفتن داریم.
این نویسنده و تصویرگر در پایلن در خصوص ارتباط تصویر با متن داستان هم معتقد است: تصویر، مکمل پیام متن است؛ بچه‌ها کتاب‌ها را از روی تصاویر انتخاب می‌کنند بعد سراغ متن می‌روند. اگر ظاهر و تصاویرکتاب جذاب باشد، در ذهن کودکان متبادر می‌شود که متن خوبی نیز دارد. متن و تصویر حلقه متصل به هم هستند.
یادآوری می‌شود همزمان با سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، یازدهمین دوره «فرهنگسرای کتاب» در مصلای بزرگ امام خمینی(ره) و با سه هدف اصلی معرفی دستاوردها و ظرفیت‌های شهرداری تهران در حوزه کتاب و ترویج فرهنگ کتابخوانی، کمک به توسعه و اعتلای دانش جامعه شهری و ترویج فرهنگ مطالعه با اجرای برنامه‌های مخاطب محور در حال برگزاری است. بخش صحنه‌ای این فرهنگسرای موقت با عنوان «کرسی کتاب» هر روز از ساعت ۱۱ تا ۱۹ میزبان مخاطبان است که رونمایی، معرفی و نقد و بررسی کتاب، محفل شعرخوانی، شاهنامه‌خوانی، خیمه‌شب‌بازی، معرفی نویسنده، رادیو کتاب، سینما اقتباس، تجلیل از نویسندگان، کارگاه شعر و اجرای موسیقی محلی از بخش‌های آن است
«فرهنگسرای کتاب» از ۲۱ تا ۳۱ اردیبهشت ماه از ساعت ۱۰ تا ۲۰ میزبان مخاطبان است.
ارسال دیدگاه