هشدار سازمان دامپزشکی پیرو احتمال شیوع تب کریمه کنگو

به گزارش ایرنا، قاسم رضاییان زاده، معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور درباره احتمال شیوع بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو با شروع فصل گرما، اظهار داشت: از ابتدای سال تاکنون هیچ موردی از بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو توسط وزارت بهداشت گزارش نشده است.

معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور با بیان اینکه هر ساله بیشترین گزارش‌های انسانی از این بیماری مربوط به استان سیستان و بلوچستان است، افزود: در سال‌های گذشته میزان مرگ‌ومیر در بین مبتلایان متغیر بوده و از نظر افراد در معرض خطر نیز قصابان، دامداران، کارگران کشتارگاه‌ها است.

وی با اشاره به اینکه این بیماری در ۳۱ کشور از جمله جمهوری اسلامی ایران بومی شده است، تصریح کرد: اکنون تمامی کشورهای همسایه به ویروس این بیماری آلوده هستند و سالیانه بین ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار بیمار مبتلا به تب کریمه - کنگو به سازمان جهانی بهداشت گزارش می‌شود که از این تعداد بین ۵۰ تا ۱۵۰ مورد در سال مربوط به ایران می‌شود.

میزان مرگ‌ومیر تب کریمه کنگو به زیر ۱۰ درصد رسید

رضاییان زاده گفت: با توجه به ماهیت ویروس عامل بیماری، مداخله دامپزشکی در کنترل کانون‌های دامی در به حداقل رساندن تعداد مبتلایان انسانی بسیار موثر بوده است؛ همچنین با توجه به میزان کشندگی زیاد بیماری با اقدامات به‌موقع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی میزان مرگ‌ومیر از ۵۰ درصد به کمتر از ۱۰ درصد در سال‌های اخیر کاهش داشته است.

معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور افزود: این بیماری یکی از بیماری‌های خطرناک و با درصد کشندگی بالا در انسان است که ویروس علاوه بر انتقال مستقیم دام به انسان از انسان به انسان دیگر نیز قابل انتقال است.

رضاییان زاده افزود: بیماری در حیوانات اهلی هیچ‌گونه علائم مشخصی ندارد و خطر انتقال بیماری در انسان در طی ذبح حیوان آلوده و یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده وجود دارد (به دنبال تماس با پوست یا لاشه حیوان)، همچنین تماس با خون و بافت بیماران بخصوص در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه اعمالی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آن‌ها گردد باعث انتقال بیماری می‌شود.

مقاومت ویروس تب کریمه کنگو در برابر حرارت کم است

وی ادامه داد: عامل این بیماری ویروسی بوده و مقاومت این ویروس در برابر حرارت کم است. بنابراین در دمای ۵۶ درجه سلسیوس به مدت ۳۰ دقیقه از بین می‌رود؛ بنابراین پختن گوشت و یا پاستوریزه کردن شیر باعث از بین رفتن ویروس می‌شود.

معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور اضافه کرد: این ویروس به محیط‌های اسیدی حساس بوده و سریع از بین می‌رود، با توجه به اینکه در کشتارگاه‌های صنعتی لاشه دام به مدت حداقل ۲۴ ساعت در دمای دو تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری می‌شود و پس از این مدت لاشه حالت اسیدی پیدا می‌کند که در این شرایط امکان زنده ماندن ویروس در لاشه غیرممکن می‌شود.

رضاییان زاده، ساماندهی کشتارگاه‌های دام از طریق احداث و راه‌اندازی کشتارگاه‌های صنعتی و به‌موازات آن جلوگیری از فعالیت کشتارگاه‌های سنتی، تأکید بر راه‌اندازی سالن پیش سردکن در کشتارگاه‌های دامی بازرسی مداوم لاشه دام‌های کشتار شده در کشتارگاه‌های مجاز همراه با بازرسی قبل از کشتار دام، توصیه و اطلاع‌رسانی به مردم در خصوص عدم خرید گوشت‌های بازرسی نشده فاقد مهر دامپزشکی، سم‌پاشی منازل و اسطبل‌های روستایی در کانون‌های بیماری جهت حذف ناقلین بیماری (کنه‌های آلوده) و آموزش و ترویج در روستاهای واقع در مناطق پرخطر و کانون‌های مشکوک بیماری و همچنین آموزش کارکنان کشتارگاه‌ها در خصوص رعایت موازین بهداشتی و ایمنی زیستی در هنگام کار را از اقدامات سازمان دامپزشکی کشور در جلوگیری از شیوع این بیماری عنوان کرد.

بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو نخستین بار در سال ۱۹۴۴ میلادی در شبه‌جزیره کریمه Crimea و در سال ۱۹۶۹ در کنگو Congo گزارش شد و در سال ۱۹۷۰ میلادی در ایران مورد شناسایی قرار گرفت و در برخی موارد در استان‌های کشور ما نیز ابتلای قطعی انسانی تب کریمه کنگو گزارش شده که بیشترین موارد مربوط به استان‌های مرز شرقی سیستان و بلوچستان بوده است.

این بیماری بیشتر در مناطق صحرایی آفریقا، اروپای شرقی، خاورمیانه، عراق، هند، افغانستان، پاکستان، ایران و غرب چین گزارش شده است.

مخزن ویروس در طبیعت کنه‌ها و پس از آن گاو، گوسفند، بز و خرگوش‌ها هستند. این ویروس از طریق تماس مستقیم با خون یا ترشحات فرد بیمار و لاشه حیوان آلوده (انتقال به قصاب‌ها و سلاخ‌ها) به فرد سالم انتقال می‌یابد.

طی سال‌های گذشته میزان مرگ‌ومیر در بین مبتلایان متغیر بوده و ازنظر افراد در معرض خطر نیز قصابان، دامداران و کارگران کشتارگاه‌ها به‌طور معناداری بیشترین موارد بیماری را به خود اختصاص داده‌اند و حتی در بین کارکنان بیمارستان‌ها و اشخاصی که با انسان مبتلا سر و کار دارند مشاهده می‌شود.

این بیماری یکی از بیماری‌های خطرناک و با درصد کشندگی بالا در انسان است که علاوه بر انتقال مستقیم از انسان به انسان، به‌طور معمول توسط کنه‌ها ویروس عامل این بیماری قابل انتقال به انسان و دام است. درصورتی‌که لاشه دام در کشتارگاه‌های صنعتی (پیش سردکن) و یخچال اگر به مدت حداقل ۲۴ ساعت در دمای منفی ۴ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود با اسیدی شدن لاشه وجود ویروس غیرفعال می‌شود و از بین می‌رود.

بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو در حیوانات اهلی هیچ‌گونه علایم مشخصی ندارد و خطر انتقال بیماری در انسان در ذبح حیوان آلوده یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده (به دنبال تماس با پوست یا لاشه حیوان درصورتی‌که دام در مرحله ویرمیک باشد) وجود دارد.

همچنین تماس با خون و بافت بیماران به‌خصوص در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه اعمالی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آن‌ها شود، باعث انتقال بیماری می‌شود.

این بیماری ویروسی مقاومتش در برابر سرما و حرارت کم است و در دمای ۵۶ درجه سلسیوس به مدت ۳۰ دقیقه از بین می‌رود؛ بنابراین پختن گوشت یا پاستوریزه کردن شیر باعث از بین رفتن ویروس می‌شود، این ویروس به محیط‌های اسیدی حساس بوده و سریع از بین می‌رود.

درصورتی‌که لاشه دام در کشتارگاه‌های صنعتی (پیش سردکن) و یخچال اگر به مدت حداقل ۲۴ ساعت در دمای منفی ۴ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود با اسیدی شدن لاشه وجود ویروس غیرفعال می‌شود و از بین می‌رود.

عملیات سم‌پاشی بدن و جایگاه دام به‌طور صرف به‌منظور حذف ناقلان عامل بیماری کنه‌ها در کانون‌های گزارش شده از دیگر اقدامات کنترلی است.

اما در کنار برنامه‌ریزی هدفمند سم‌پاشی، به‌کارگیری روش‌های نوین مبارزه بیولوژیک با ناقلان، آموزش و ترویج در روستاهای واقع در مناطق پرخطر و به‌خصوص در کانون‌های بیماری انسانی و اطلاع‌رسانی به مردم از طریق رسانه‌های ملی و محلی، باید مدنظر قرار گیرد.

طبق آمارها با توجه به اینکه درصد مرگ‌ومیر مبتلایان در مناطق آلوده در سال‌های اخیر کاهش معنی‌داری داشته، به نظر می‌رسد اقدام‌های پیشگیرانه در خصوص شناسایی به‌موقع و درمان مناسب و سریع موارد انسانی بسیار موثر بوده و کاهش موارد انسانی در مقایسه با سال ۱۳۹۱ و سال‌های قبل از آن، مبین نقش آموزش و اقدامات دامپزشکی در کانون‌های گزارش شده است.

برای کنترل بیماری گروه‌های در معرض خطر شامل دامداران، کارکنان کشتارگاه‌ها، قصابان، کشاورزان و به‌ویژه روستائیان و عشایر که به نحوی از امحاء دام سروکار دارند، باید در موقع کشتار از وسایل حفاظت فردی ازجمله لباس‌های مخصوص، دستکش، چکمه و عینک استفاده کنند.

بیماری در فصول گرم سال از فروردین تا اواخر شهریور (زمان رشد و تکثیر کنه‌ها) بیشتر شایع است.