کدام عوامل در انسان باعث جذب پشه‌ها به سوی او می‌شود

به گزارش فرارو به نقل از دیلی میل، پژوهشگران بر این باورند که نتایج پژوهشی تازه به توضیح چگونگی یافتن میزبان پشه‌ها کمک می‌کند. پوست انسان صرفنظر از رنگدانه‌ها، یک سیگنال قرمز - نارنجی به چشمان ساطع می‌کند. در مطالعه تازه صورت گرفته پژوهشگران دانشگاه واشنگتن مشخص شده که پشه‌ها پس از شناسایی گازی که بازدم می‌کنیم به سمت رنگ‌های خاصی از جمله قرمز، نارنجی، سیاه و فیروزه‌ای پرواز می‌کنند. پژوهشگران دریافته‌اند که برعکس، پشه‌ها رنگ‌های سبز، بنفش، آبی و سفید را نادیده می‌گیرند.

«جفری ریفل» استاد زیست‌شناسی دانشگاه واشنگتن می‌گوید: «به نظر می‌رسد پشه‌ها از بو استفاده می‌کنند تا به آنان کمک کند آن چه را که در آن نزدیکی است مانند میزبانی که نیش می‌زنند تشخیص دهند».

هنگامی که آنان ترکیبات خاصی مانند دی اکسید کربن را از طریق تنفس ما استشمام می‌کنند آن رایحه، چشمان پشه را تحریک می‌کند تا رنگ‌های خاص و سایر الگوهای بصری را که با میزبان احتمالی مرتبط هستند اسکن کرده و به سمت آن پرواز کنند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که چگونه حس بویایی پشه بر نحوه واکنش آن به نشانه‌های بصری تاثیر می‌گذارد.

به گفته پژوهشگران، دانستن این که کدام رنگ‌ها پشه‌های گرسنه را جذب می‌کنند و کدام رنگ‌ها جذب نمی‌کنند می‌تواند به طراحی بهتر مواد دفع کننده، تله‌ها و روش‌های دیگر برای دور نگه داشتن پشه‌ها کمک کند.

ریفل می‌افزاید: «یکی از متداول‌ترین پرسش‌هایی که از من مطرح می‌شود این است که چه کاری می‌توانم انجام دهم تا پشه‌ها مرا نیش نزنند؟ من پیش‌تر در در پاسخ می‌گفتم سه نشانه اصلی وجود دارند که پشه‌ها را جذب می‌کنند: نفس شما، عرق شما و دمای پوست شما. با این وجود، در پژوهش تازه ما نشانه چهارمی را یافته ایم: رنگ قرمز، که نه تنها روی لباس‌های‌مان پیدا می‌شود بلکه در پوست همه افراد نیز قابل مشاهده است. سایه پوست شما مهم نیست. همه ما یک علامت قرمز قوی ارائه می‌دهیم. فیلتر کردن آن رنگ جذاب و رنگ‌های مشابه در پوست یا پوشیدن لباس‌هایی که چنین رنگ‌هایی را در خود ندارند می‌تواند راه دیگری برای در امان ماندن از نیش پشه باشد.

این تیم پژوهشی در آزمایش‌های خود رفتار پشه‌های تب زرد ماده (Aedes aegypti) را هنگامی که با انواع مختلف نشانه‌های بصری و بویایی مواجه شدند مورد ردیابی قرار داد.

گفتنی است که مانند همه گونه‌های پشه، تنها ماده‌ها خون می‌نوشند و نیش A. aegypti می‌تواند باعث انتقال عفونت‌های ناشی از تب دنگی، تب زرد، چیکونگونیا و زیکا شود.

در این پژوهش، پشه‌ها را به صورت انفرادی در اتاق‌های آزمایش مینیاتوری ردیابی کردند که در آن بوهای خاص اسپری شده بود و انواع مختلفی از الگوهای بصری ارائه شد مانند یک نقطه رنگی یا یک دست انسان خوش طعم.

بدون هیچ گونه محرک بویی، پشه‌ها تا حد زیادی یک نقطه در پایین محفظه را صرف نظر از رنگ آن نادیده گرفتند. با این وجود، پس از انتشار گاز دی اکسید کربن به داخل محفظه، پشه‌ها کماکان نقطه را در صورتی که سبز، آبی یا بنفش بود نادیده گرفتند. با این وجود، پشه‌ها زمانی که نقطه به رنگ قرمز، نارنجی یا مشکی در آمده بود به سمت آن پرواز می‌کردند.

انسان‌ها نمی‌توانند گاز دی‌اکسید کربن همان گازی که ما و سایر حیوانات با هر نفس بازدم می‌کنیم را حس کنند در حالی که پشه‌ها این توانایی را دارند. پژوهش‌های پیش‌تر انجام شده از جمله توسط تیم تحت هدایت «ریفل» نشان داده‌اند که بوی دی اکسید کربن سطح فعالیت پشه‌های ماده را افزایش می‌دهد و باعث افزایش جست و جوی پشه در فضای اطراف احتمالا برای یافتن میزبان می‌شود.

آزمایش «نقطه‌های رنگی» نشان داد که پس از بوئیدن گاز دی اکسید کربن، چشم‌های این پشه‌ها طول موج‌های خاصی را در طیف بینایی ترجیح می‌دهند.

این مشابه وضعیت رخ داده در شرایطی است که انسان بوی خوبی را استشمام می‌کند. ریفل می‌گوید: «تصور کنید در یک پیاده رو هستید و بوی دارچین را استشمام می‌کنید. این احتمالا نشانه‌ای از وجود قنادی در همان نزدیکی است و شما ممکن است شروع به جست و جو در محیط اطراف کنید تا قنادی را بیابید. در اینجا نیز ما یادگیری عناصر بصری که پشه‌ها پس از بوئیدن مورد توجه قرار می‌دهند را آغاز کرده ایم.»