«توافق» در شرف اتفاق؛ دود سفید از کوبورگ بلند می‌شود؟

هیات‌ها در این جلسات در حال تعیین چارچوب‌ها، شاخص‌ها و ملاک‌های راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها و ضمانت درخصوص عدم تکرار اقدامات غیرقانونی آمریکا هستند. مذاکره‌کنندگان انگلیس و آلمان هم روز گذشته با علی باقری رئیس هیات ایرانی دیدار و گفت‌وگو کردند. همچنین روز گذشته نشستی با حضور علی باقری، انریکه مورا معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و روسای سه هیات اروپایی، برگزار شد.

طبق تازه‌ترین ارزیابی‌ها از مذاکرات لغو تحریم‌ها در وین تمام هیات‌های مذاکره‌کننده اتفاق نظر دارند که پرانتزهای باز رو به کاهش است. علی باقری، رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران هم حتی با مثبت ارزیابی کردن مذاکرات از کاهش پرانتزهای باز برجامی یا موارد اختلافی خبر داده است. وی در تازه‌ترین اظهارنظر درباره روند گفت‌وگوها عنوان کرده که مذاکرات «رو به جلو و در حال پیشرفت» است. میخائیل اولیانوف نماینده روسیه نیز اظهار کرده که فضای مذاکرات مثبت و موثر است. این روزها علی رغم اینکه اخبار زیادی از مذاکرات به بیرون درز پیدا نمی‌کند اما اخبار ضد و نقیض درباره دستیابی به توافق در رسانه‌های داخلی و خارجی زیاد است و مدام با تایید و تکذیب همراه می‌شود اما با توجه به اظهارات مثبت تمام هیات‌های مذاکره‌کننده شاید بتوان گفت که شمارش معکوس برای دستیابی به توافق در وین آغاز شده است.

اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات نیز بر اظهارات علی باقری مبنی بر اینکه اختلافات بر سر تحریم‌ها در حال کاهش است، صحه گذاشته و در توئیتی نوشته است: «ما نیز همین ارزیابی را داریم اما دستیابی به راه‌حل موردنظر نیازمند زمان و تلاش بیشتر است». روز گذشته همچنین روزنامه رای الیوم نوشته بود که «توافق در وین تکمیل شده و موانعی که در مسیر مذاکرات طی دورهای قبلی وجود داشت، برداشته شده است». در گزارش این روزنامه آمده بود: «این دور از مذاکره به توافقی موقت و دو ساله ختم شده تا مرحله آزمایش و اعتمادسازی باشد و به موجب آن آمریکا تمامی تحریم‌های وضع شده در دوره رئیس‌‍جمهور سابق دونالد ترامپ را لغو کند». این روزنامه نوشته بود: «بهاء یا ضمانت‌هایی که بر سر آن در وین توافق شده این است که ایران ذخیره اورانیوم غنی شده و سانتریفیوژها و معدن اورانیوم خود را حفظ کند. ایران این ذخایر را پس از خروج آمریکا از برنامه جام اقدام مشترک (برجام) تولید کرد. براساس توافق مذکور، این ذخایر اورانیوم به روسیه منتقل خواهد شد و در لحظه خروج دولت آمریکا از توافق، به ایران بازمی‌گردد. همچنین در صورت خروج آمریکا از توافق، ایران از همانجایی که برنامه هسته‌ای خود را متوقف کرده دوباره شروع خواهد کرد». اما این خبر بلافاصله از سوی منابع نزدیک به ایران تکذیب شد و یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران درباره این گزارش گفت که «گزارش و ادعای رای الیوم، غلط و ساختگی است». المیادین نیز به نقل از منابع نزدیک به هیات ایرانی خبر منتشر شده رای الیوم درباره حصول توافق موقت ۲ ساله را تکذیب کرد.

وزیر امور خارجه ایران اما در تازه‌ترین اظهارنظر درباره مذاکرات وین گفته است «ما به توافق خوب نزدیک شده‌ایم، اما این توافق خوب را می‌توانیم در کوتاه‌مدت به نتیجه برسانیم یا نه، باید در طرف مقابل مورد پیگیری قرار گیرد» حسین امیر‌عبداللهیان در گفت‌وگو با برنامه کنکاش شبکه جام جام، اظهار کرد «پیشنهادهای ما شفاف و واضح روی میز مذاکره است. طرف‌های مقابل ما به ویژه غربی‌ها باید حسن‌ نیت نشان دهند. در سفر به نیویورک، برخی از افراد نزدیک به رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده دنبال مذاکره در نیویورک بودند، من گفتم شما نشانه و رفتاری که در عمل نشان دهد رفتارتان در قبال ایران تغییر کرده را از خودتان بروز دهید. اگر صداقت در گفت‌وگو دارید، پول‌های توقیف شده ما در خارج از کشور را (۱۰ میلیارد دلارش را) به نشانه حسن نیت برای برگشت به برجام آزاد کنید». وزیر امور خارجه گفته است «دنبال فرسایشی کردن مذاکرات نیستیم و حاضر هم نیستیم که ۱۰ امتیاز بدهیم و یک امتیاز بگیریم. حتما برای ما مهم است که از حقوق و منافع کشورمان دفاع کنیم. منطق مذاکره، بده‌ بستان است. اگر اراده جدی داشته باشیم می‌توانیم در کوتاه‌ترین زمان به یک توافق خوب برسیم. در شرایط حال، روند را مثبت و رو به جلو ارزیابی می‌کنیم».

حسین امیرعبداللهیان در این گفت‌وگو افزود «بخش دیگری از وظیفه ما هنر دیپلماسی در میز مذاکره است که وظیفه ذاتی وزارت خارجه است. با منطقی متین و قوی مذاکرات را ادامه می‌دهیم و راهکارهای قابل توجهی را در مذاکرات به طرف مقابل ارائه داده‌ایم. دولت آقای رئیسی عمل‌گرا است، بنابراین در مذاکرات مصمم هستیم با رفتارهای عملگرایانه مبتنی بر منافع ملی که رویکرد دولت سیزدهم است؛ بتوانیم مذاکرات را به نتیجه برسانیم. در داخل کشور نیز این توافق برای توجه به منافع ملی وجود دارد. در جلسات دو ماه گذشته با تمام سردبیران و مدیران مسوول تمامی رسانه‌ها‌ (چپ، راست، مستقل و...) صرف‌نظر از گرایش‌ها، اصحاب رسانه تا این لحظه در مجموع با نگاه به منافع ملی، اتفاق نظر خوبی داشتند و پشتوانه خوبی برای ما هستند. همه برای ایران پیشرفته، توسعه یافته و متحد دل می‌سوزانند».

بنا بر تمام اظهارات و ارزیابی‌ها از هشتمین دور مذاکرات لغو تحریم‌ها، گفت‌وگوها با پیشرفت‌های محسوسی همراه بوده و از حجم اختلاف‌ها کاسته شده‌ است؛ موضوعی که تقریبا همه طرف‌های حاضر در مذاکرات طی روزهای اخیر بر آن تأکید کرده‌اند و معتقدند با ادامه چنین روندی، دستیابی به «توافق مثبت» در مدت کوتاه، دور از دسترس نیست. باید منتظر ادامه مذاکرات ماند و دید آیا مذاکرات لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران در ایستگاه هشتم به نتیجه می‌رسد یا به دور بعد شاید هم دورهای بعد خواهد رسید.