دور جدید مذاکرات وین از فردا آغاز می‌شود؛
ایستگاه هشتم مذاکرات وین؛ بوی توافق به مشام می‌رسد
فرجی‌راد: اظهارنظرها مثبت و اوضاع امیدوارکننده است / مجلسی: لازم نیست برای مذاکره کردن با آمریکا حتما با آن‌ها دوست باشیم، باید از منافع ملی دفاع کنیم
تهران (پانا) - طبق اظهارنظر روسای تیم‌های مذاکره‌کننده در وین، طرف‌ها به پیش‌نویسی که حاصل شش دور مذاکره به‌اضافه برخی از پیشنهادات جدید ایران و اصلاحاتی که ایران در دور هفتم ارائه کرده، رسیده‌اند و قرار است این پیش‌نویس مبنای مذاکرات دور هشتم باشد.
انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام، با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توییتر از زمان برگزاری دور جدید رایزنی‌‌‌های ایران و ١+٤ در وین خبر داد و نوشت «مذاکرات وین از دوشنبه ٢٧ دسامبر (ششم دی‌ماه) از سر گرفته می‌شود. کمیسیون مشترک برجام برای گفتوگو و تعیین راه پیش‌رو تشکیل جلسه خواهد داد. مهم است که سرعت حل مسائل کلیدی باقی‌مانده افزایش یابد و با همکاری نزدیک با آمریکا پیش برویم. به دور هشتم خوش آمدید.» دور هفتم مذاکرات ایران و ١+٤ در وین به منظور احیای برجام و رفع تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران روز جمعه ۲۶ آذرماه پس از چند روز رایزنی بی‌‌‌وقفه و دشوار به پایان رسید و اکنون دور هشتم مذاکرات برای رفع تحریم‌ها در هتل کوبورگ شهر وین از فردا کلید می‌خورد. طرفین مذاکره پس از یک توقف ۱۰ روزه از مذاکرات دور هفتم، دور هشتم مذاکرات را برای نیل به یک توافق خوب آغاز می‌کنند. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین با اشاره به اینکه این مذاکرات از روز دوشنبه از سر گرفته می‌شود در توئیتی نوشت «به‌طور معمول چندان رایج نیست که به کارهای جدی در فاصله کریسمس تا سال نو میلادی پرداخته شود و مشخص شدن این تاریخ نشانه‌‌ای است از آنکه همه مذاکره‌‌کنندگان خواستار عدم تلف شدن زمان هستند و هدفشان سریع‌‌ترین حالت احیای برجام است.»
آنچه که مسلم است این است که تا اینجای کار همه طرف‌های مذاکره‌کننده خواهان تداوم مذاکرات هستند و آنچه دستیابی به یک توافق را تا این مرحله به تعویق انداخته، تفاهم و توافق میان طرف‌ها بر سر لغو تحریم‌هایی است که علیه ایران اعمال شده است. اما زمزمه‌هایی که این روزها به گوش می‌رسد امیدوارکننده است، در واقع موضع‌گیری‌های صورت گرفته در روزهای اخیر بوی توافق می‌دهد. علی باقری معاون رئیس هیات مذاکره‌کننده ایران، بعد از آخرین نشست وین، اعلام کرد که «در دور هفتم مذاکرات به دو سند جدید مذاکراتی در موضوع تحریم‌ها و هسته‌ای دست یافتیم که اینها دیگر سند پیش‌نویس مذاکرات ۲۰ ژوئن (وین ۶) نخواهند بود، بلکه دو سند جدید است که بر اساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می‌شود». انریکه مورا، معاون هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام هم بعد از این مذاکرات گفت «اکنون یک مبنای مشترک برای ادامه کار ایجاد شده است.» بعد از دور هفتم نمایندگان چین و روسیه هم اذعان کردند که ایران در مذاکرات وین، پیشنهادات دقیق و قابل بحثی را مطرح کرده است که می‌تواند مبنای توافق قرار گیرد.
در تازه‌ترین تحولات مرتبط با مذاکرات اما اخیرا یکی از منابع مطلع اروپایی گفته است که ۸۰ درصد خواست ایران در پیش‌نویس مذاکرات آتی گنجانده شده است. رو پنجشنبه هفته گذشته نیز حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در نشست خبری با همتای عراقی خود عنوان کرد «در یک مذاکرات سخت و پرچالش با سه کشور اروپایی و به موازات آن با ۱+۴ موفق شدیم، نظرات جمهوری اسلامی ایران را در پیش‌نویسی که از این هفته مورد بحث قرار می‌گیرد را به تایید شفاهی همه طرف‌ها برسانیم. طرف آمریکایی به صورت نانوشته، برخی از پیام‌ها را به داخل جلسه می‌فرستد و پاسخ‌های لازم را در این رابطه دریافت می‌کند.»
همزمان با دور هفتم مذاکرات در وین اما شاهد تحرکاتی منفی از سوی سه کشور اروپایی بودیم که بارها با واکنش مقامات ایرانی روبه‌رو شد. حسین امیرعبداللهیان در همین نشست خبری به این کارشکنی‌ها از سوی سه کشور اروپایی اشاره کرد و گفت «موضع برخی از کشورهای اروپایی و به طور مشخص فرانسه را در مذاکرات خیلی سازنده ندیدیم، امیدواریم طرف فرانسوی در مذاکرات به نقش سازنده تمرکز کند و کمک کند در این مرحله از مذاکرات به صورت واقع‌بینانه آنچه را مرتبط با حقوق ملت ایران است، محقق شود. علاوه بر این، سه کشور در عمل هیچ ابتکار جدیدی را در این مذاکرات از خودشان نشان ندادند.» وزیر خارجه ایران، این را هم تصریح کرد که «طرف‌های مقابل تردید نکنند که اگر بخواهند یک امتیاز بدهند و ۱۰ امتیاز بگیرند، جمهوری اسلامی ایران هرگز زیر بار این روش نخواهد رفت. سند مورد توافق ما در این مذاکره رسیدن به تعهداتی است که همه طرف‌ها در برجام به آن اشاره کردند.» توافق ایران و آژانس برای نصب دوربین‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مجتمع «تسا» کرج هم یکی از مهمترین تحولات همزمان و تاثیرگذار در مذاکرات وین بود و در تازه‌ترین اظهارنظر نیز محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز گذشته در گفتوگو با اسپوتنیک روسیه در پاسخ به این سوال که اگر طرف‌های برجام در احیای برجام شکست بخورند و تحریم‌های آمریکا علیه تهران لغو نشود، آیا ایران غنی‌سازی اورانیوم بالاتر از ۶۰درصد انجام خواهد داد؟ تاکید کرد: «خیر. هدف برنامه هسته‌ای ایران حمایت از نیاز‌های تولید صنعتی کشور و همچنین تامین نیاز مصرف‌کنندگان ایرانی به کالا‌های خاص است. تمام فعالیت‌های هسته‌ای ما مطابق با توافقات، اساسنامه و مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.»
در این میان علی رغم همه امیدواری‌ها به احیای برجام، مخالفان بیرونی احیای برجام نیز نهایت تلاش خود را برای به نتیجه نرسیدن و بن‌بست کشاندن مذاکرات به کار بسته‌اند. اخیرا مقامات رژیم صهیونیستی به آمریکایی‌ها پیشنهاد داده‌اند که اگر مذاکرات برجام به نتیجه نرسید تحریم‌های ایران را بیشتر کنند. همزمان شاهد یک جنگ روانی و تبلیغاتی بین ایران و آمریکا و متحدان آمریکا هستیم. آمریکا و اروپایی‌ها بیشتر درباره اینکه زمان دارد به پایان می‌رسد، صحبت می‌کنند و اینکه اگر زمان بگذرد و ایران به توسعه فعالیت هسته‌ای خود ادامه دهد، برجام از معنا و مفهوم خالی خواهد شد و احتمالا باید پایان یا مرگ برجام را اعلام کرد. از آن طرف هم آمریکایی‌ها در همین مدت چند تحریم جدید علیه شرکت‌ها و افراد ایرانی اعمال کردند و ایران هم در پاسخ به آن جنگ روانی و تبلیغاتی، اقداماتی از جمله مانوری که انجام داد و موشک‌هایی که پرتاب شد را در دستور کار قرار داد. موضوع مهم دیگری که در این وقفه ۱۰ روزه اتفاق افتاد سفر فواد حسین، وزیر خارجه عراق به ایران بود، وی در تهران در دیدار با وزیر خارجه کشورمان خواستار مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا شد. فواد حسین در مصاحبه مطبوعاتی مشترک با امیرعبداللهیان صراحتا اعلام کرد که اقداماتی برای بهبود فضای مذاکرات انجام دادیم، به‌خصوص در مورد مسئله آمریکایی‌ها که پیغام‌هایی برده و آورده‌اند.
مذاکره مستقیم آری یا نه؟
در همین ارتباط فریدون مجلسی تحلیلگر مسائل سیاست خارجی به پانا گفت: «مشخصا در این مقطع حساس زمانی آن‌ها برای ارسال پیامی به ایران آمده‌اند و خود عراق نیز بیش از هر کشور دیگری نگران برهم خوردن مذاکرات در وین و بالاگرفتن تنش‌ها میان ایران و آمریکاست. عراق به طور کلی هم حامی مواضع ایران است و هم نگران موضع‌گیری‌های ایران است و مشخصا به‌دنبال وساطت میان ایران و آمریکاست.»
وی درباره پیشنهاد وزیر خارجه عراق به همتای ایرانی خود مبنی بر انجام مذاکره مستقیم با آمریکا نیز اضافه کرد «در عرصه سیاست به ویژه سیاست خارجی، نباید از رایزنی و گفتوگو فاصله گرفت. لازم نیست برای مذاکره کردن با آمریکا حتما با آن‌ها دوست باشیم. باید با وجود تمامی اختلافات با جدیت با آمریکا گفتوگو کنیم و مشخصا این به معنای دوستی با آمریکا نیست بلکه گفتوگو انجام می‌شود تا مشکلات کشور حل و فصل شود و از منافع ملی خود دفاع کنیم. امروز ایران امکانات دفاعی مناسبی کسب کرده که لازم است قدر آن دانسته شود. قدرت دفاعی به تکنولوژی و فنون صنعتی و مهندسی بستگی دارد و همچنین به توانمندی اقتصادی تا بتوان از بحران‌ها عبور کرد. اکنون تحریم‌ها برای کشور مشکل ایجاد کرده است و باید گفت امروز زمان آن است که فکری شود.»
دور هشتم در حالی از فردا آغاز می‌شود که همه چشم انتظار یک توافق هستند. توافقی که با گذشت چند ماه از شروع مذاکرات وین، تاکنون حاصل نشده است. ایران تاکید دارد که توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ موسوم به «برجام» اجرا شود. در حالی که آمریکایی‌ها در پی آن هستند که بعد از بازگشت به برجام، زمینه برای مذاکرات جدید در باره متن برجام و موضوعات غیر هسته‌ای نظیر برنامه‌های موشکی و ... ایران فراهم شود. در حالیکه به نظر می‌رسد اگر آمریکا بپذیرد تمام تعهدات خود ذیل برجام را رعایت کند، توافق جدید میان طرفین، در وین حاصل خواهد شد.
طرف‌ها به توافق نزدیک می‌شوند؛ اوضاع امیدوارکننده است
در این باره نیز رضا فرجی‌راد، تحلیلگر مسائل بین‌الملل به پانا گفت: «امیدواری ایران، طرف‌های غربی و شرقی نسبت به دور قبلی مذاکرات بیشتر شده است و صحبت‌های مثبتی از سوی همه آن‌ها شنیده می‌شود.»
وی با اشار به سنگ‌اندازی فرانسوی‌ها در مذاکرات، ادامه داد: «فرانسوی‌ها قبلا هم از این کارها کرده‌اند، در آن زمان با توجه به اینکه به این نتیجه رسیده بودند که در مذاکرات برجامی ۲۰۱۵- ۲۰۱۳ ایران و آمریکا به توافق می‌رسند به دنبال منافع اقتصادی بودند. طبیعتا زمانی هم که توافق حاصل شد، دیدیم که فرانسوی‌ها در اقتصاد ایران بیشتر نقش را بازی کردند؛ از توتال گرفته تا فروش هواپیمای ایرباس و... اما این بار مسائل اقتصادی کمتر مطرح است و مذاکرات هم به آن مرحله نرسیده که بگوییم نتیجه‌گیری مثبت آن قطعی است هر چند امیدواری‌ها رو به ازدیاد است. نگرانی برمی‌گردد به سفر اخیر امانوئل مکرون به کشورهای عربی، که منجر به توافقات چند ده میلیارد یورویی نظامی با برخی از کشورهای منطقه شد با این حال ممکن است توافقات پنهانی هم که منافعی برای فرانسوی‌ها داشته باشد، صورت گرفته باشد. ضمن اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه را در پیش‌رو داریم و ممکن است عرب‌ها قول و قرارهایی برای حمایت از مکرون در انتخابات گذاشت باشند.»
این دیپلمات سابق کشورمان با اشاره به اینکه اینها مسائل اثرگذار بر مذاکرات است که ممکن است رسیدن به نتیجه را به تعویق بیاندازد، اظهار کرد: «در مجموع می‌شود گفت اوضاع امیدوارکننده است و همه طرف‌ها دارند تلاش می‌کنند و ایران هم به آن چیزی که می‌شود گفت برجام سابق است، نزدیک می‌شود.»
به نظر می‌رسد روی کاغذ همه چیز مرتب است و براساس اظهارنظرها همه برای رسیدن به یک توافق امیدوارند اما باید دید مذاکرات دور هشتم نویدبخش چه روزهایی است؛ آیا توفقی صورت می‌گیرد، امید احیای برجام به طور کلی از بین می‌رود یا اینکه باید از این دور هم به دور دیگر برویم؟
ارسال دیدگاه