بی‌برنامگی‌های آبی را به گردن اقلیم نیندازیم

علی چاوشیان، مدیر گروه علوم یونسکو-ایران و محقق حوزه امنیت آب در برنامه لایو دانشگاه علم و صنعت با موضوع "بحران منابع آب در ایران با نگاهی به وقایع اخیر" با اشاره به روند میزان مصرف و ذخیره آب در حوضه آبریز زاینده رود، گفت: بر اساس آمارهایی که منتشر شده است، از سال ۶۰ تا ۸۰ شمسی میزان حجم ذخیره آب در سد زاینده رود روند کاهشی داشته و در مقابل روند مصرف در این بازه زمانی به تدریج رو به افزایش بوده است.

وی با بیان اینکه در کنار این پدیده، میزان تبخیر آب افزایش یافته است، اظهار کرد: علت اینکه امروز زاینده رود با این وضعیت درگیر است، مانند همه‌جای دنیا به دلیل عدم همخوانی میزان مصرف با میزان ذخیره است. چ

چاوشیان خاطر نشان کرد: نتیجه مطالعاتی که در بانک جهانی انجام دادیم، نشان داد که تا سال ۲۰۳۰ در کل دنیا میزان مصرف آب ۴۰ درصد بیشتر از منابع آبی است و این عدد نشان می‌دهد که در همه جای دنیا وضعیت امروز زاینده رود را تجربه خواهند کرد.

مدیر گروه علوم یونسکو، مدیریت منابع آبی و تغییر اقلیم را از موضوعات مطرح برای بروز کم آبی و خشکسالی در کشور دانست و یادآور شد: در وضعیت ایجاد شده در کشور همگان موضوع تغییر اقلیم را مطرح می‌کنند، ولی چنین شرایطی تنها در ایران حاکم نیست، بلکه در بیشتر مناطق دنیا قابل مشاهده است.

وی با اشاره به سفرهای اخیر به منظور ارزیابی برخی پروژه‌های بانک جهانی، اظهار کرد: در این ارزیابی‌ها متوجه شدیم که در داکای بنگلادش که سالانه ۲۵۰۰ میلی‌متر بارندگی دارد، برای تامین آب شرب با چالش‌هایی درگیر است.

چاوشیان، نمونه دیگر را در کلانشهر چنا (مدرس) هند عنوان کرد و در حالی که این شهر سالانه ۲۲۰۰ میلی‌متر بارندگی را تجربه می‌کند، ولی در تامین آب مشکلاتی دارد.

این پژوهشگر حوزه آب دانشگاه یاماناشی ژاپن عدم سازگاری منابع و مصارف را از علل اصلی چنین وضعیتی در کشور نام برد و خاطر نشان کرد: اینکه گفته می‌شود اثرات تغییر اقلیم در ایران نسبت به سایر کشورهای دنیا شدیدتر است، هرگز این گونه نیست و تغییر اقلیم در ایران شدیدتر از سایر کشورها رخ نمی‌دهد؛ چرا که هر ساله گزارش جهانی تغییر اقلیم منتشر و در آن کشورهای جهان از نظر ریسک تغییر اقلیم طبقه‌بندی می‌شوند.

وی با تاکید بر اینکه در گزارش ۲۰۲۱ ایران ریسک بالایی در تغییر اقلیم ندارد، افزود: کشور بنگلادش در رتبه ۷ دنیا از نظر ریسک تغییر اقلیم قرار دارد، ولی این آمارها همواره با عدم قطعیت همراه است؛ چرا که آمارها نشان می‌دهد بارندگی در ایران کاهش یافته و دما افزایش یافته است.

چاووشیان اضافه کرد: اکثر افراد وضعیت کنونی ایران را وابسته به تغییر اقلیم می‌دانند. هر چند که در مطالعات باید این پارامتر را در نظر داشت و آن را رد نکرد و در بروز آثار این چنینی باید جایگاه خود را داشته باشد، اما کاستی‌ها و بی برنامگی‌ها و عدم مدیریت را نباید به گردن تغییر اقلیم بیندازیم.

این محقق حوزه آب عواملی چون مافیای آب، اقتصاد آب، عدم آمایش سرزمینی و منابع آب را معلول خشکسالی‌های اخیر دانست و یادآور شد: برخی وضعیت زاینده رود را ناشی از صنایع مستقر در این منطقه می‌دانند و این در حالی است که هزینه‌های آب تنها ۲ درصد هزینه‌های تمام شده صنعت فولاد است و حتی اگر بخواهیم بهای آب را برای صنایع افزایش دهیم، آنها مایل به پرداخت آن هستند.