جای خالی فیلم کوتاه و مستند در جشن منتقدان

فراخوان چهاردهمین دوره جشن بزرگ منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران به دبیری جعفر گودرزی روز گذشته منتشر شد. در این دوره قرار است فیلم‌های حاضر در سی و هشتمین و سی و نهمین جشنواره ملی فیلم فجر که سال ۹۸ و ۹۹ به روی پرده رفتند و همچنین آثار ایرانی حاضر در سی و هفتمین و سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر که در سال‌های ۹۸ و ۱۴۰۰ اکران شد، مورد داوری و بررسی اعضای انجمن منتقدان سینمایی قرار بگیرند.

اما در کمال ناباوری، در فراخوان این دوره جشن منتقدان همچون دو دوره گذشته، جای فیلم کوتاه و فیلم مستند خالی است! این در حالی است که مبنای انتخاب آثار بلند داستانی سینمایی، ۴ دوره جشنواره ملی و جهانی فجر بوده است در این میان و با همین فرمول، فیلم‌های کوتاه و مستند راه یافته به چهار دوره جشنواره ملی و جهانی فیلم فجر حتی در این رقابت وارد نشدند! همچنان اینکه، فیلم‌های مستندی که به جشنواره ملی فیلم فجر راه پیدا می‌کنند، همه مستندهای بلند سینمایی هستند و در زمره آثار سینمایی قرار می‌گیرند و نگاه متفاوت به آنها کمی غیرحرفه‌ای به نظر می‌رسد.

نادیده انگاشتن فیلم‌های مستند و کوتاه در جشن منتقدان که بخش مهمی از جامعه سینمایی کشور هستند، به نوعی محروم کردن آنها از نگاه منتقدان و همچنین محروم کردن منتقدان از توجه به لایه پژوهشگر و خلاق سینما است.

هیات‌مدیره انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی معتقد است به دلیل اینکه تعداد زیادی فیلم کوتاه و مستند در طول سال ساخته می‌شوند و تنها تعدادی از آنها به جشنواره‌های سینماحقیقت و فیلم کوتاه تهران راه پیدا می‌کنند، راه‌یابی تعدادی از فیلم‌های کوتاه و مستندی که توسط هیات انتخابی مشخص به جشنواره‌های ملی و جهانی فجر راه پیدا می‌کنند، اجحاف در حق دیگر فیلمسازان است.

به اعتقاد نگارنده و به عنوان عضوی کوچک از انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی، اطلاع دارم که تعداد فیلم‌های کوتاه و مستند که در سال ساخته می‌شوند، خیلی زیاد است اما شاید با در نظر گرفتن تعدادی از فیلم های برتر در این دو سال که عموماً بهترین‌های آنها در جشنواره ملی فجر و جهانی، فیلم کوتاه تهران و سینماحقیقت به نمایش درآمدند، شاید بهتر بود نیم نگاهی به فیلمسازان این فیلم‌ها می‌شد. ضمن اینکه اگر در دوره بعدی جشن منتقدان، با رویکردی متفاوت به فیلم‌های مستند و کوتاه توجه شود، ممکن است عملاً فیلم‌های دو سال گذشته از گردونه رقابت یا نگاه منتقدان خارج شوند که این جای تاسف خواهد داشت.

در این میان، نکته‌ای نیز قابل تامل است؛ اینکه حتی فیلمسازان فیلم‌های بلند سینمایی که فیلم‌هایشان را به جشنواره‌های ملی و جهانی فیلم فجر نفرستاده بودند، می‌توانند معترض باشند که فیلم‌های آنها که صلاح ندانسته شده در فجر حضور داشته باشند، نیز در گردونه رقابت جشن منتقدان قرار گیرند.