محسن هاشمی: فقط نظر دادم؛ در جریان خروجی نهایی فیلم منصور نیستم

اعظم پویان - از همان روزهایی که قهرمان‌های هشت سال جنگ تحمیلی این مرزوبوم از قاب فلزی عنوان کوچه و خیابان‌ها به دنیای فیلم‌ها پا گذاشتند هرچه دیدیم توپ و تانک بود و خون‌های شتک زده بر صفحه شیشه‌ای دوربین. کسی درباره زندگی آن‌ها نمی‌دانست تا کارگردان‌های خوش‌فکری که خود از جنس همان جبهه‌ها بودند دوربین را به پشت خاک‌ریزها آوردند و سوژه زندگی خصوصی فرماندهان جنگ وارد سینمای جنگ شد. حالا چند سالی است موسسه «اوج» رو به ساخت فیلم‌های سفارشی این‌چنینی آورده و آخرین اثری که در حال پخش است فیلم «منصور» است که روایت زندگی شهید منصور ستاری را به تصویر کشیده است.
در قصه «منصور» آنچه بر جذابیت فیلم افزوده حضور کارآکترهای سیاسی است که نسل امروز با آن‌ها زندگی کرده است. در این فیلم رویارویی بازیگر اصلی با کاراکترهای سیاسی قدرتمندی چون نقش آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و آیت‌الله خامنه‌ای نظر بیننده را برای شنیدن روایت منصور ستاری جلب می‌کند اما در نسخه در حال اکران فیلم شاهد حذف ۱۷ دقیقه‌ای از این فیلم هستیم و اتفاقاً برخی از همین شخصیت‌ها حذف شده‌اند.

شاید اگر برخی صحنه‌ها حذف نمی‌شد فیلم زبان بیانی بهتری داشت
«جلیل شعبانی» تهیه‌کننده فیلم «منصور» در گفت‌وگو با پانا درباره حذفیات ۱۷ دقیقه‌ای فیلم منصور گفت: «این اتفاق ضربه زننده نبود اما اگر این صحنه‌ها حذف نمی‌شد بهتر بود و زبان بیانی فیلم کامل‌تر بود اما لطمه شدیدی به فیلم وارد نشد. بنا به ملاحظاتی صحنه‌هایی از فیلم حذف شد که به نظر من هنوز فیلم قابل‌دیدن و تماشاچی پسند است.»
وی با اشاره به اینکه ترجیح می‌دهد درباره حذفیات فیلم صحبت نکند درباره حذف ۵ دقیقه فیلم که مربوط به حضور آقای هاشمی رفسنجانی در فیلم بود صحبت نکرد.
این فیلم نشان داد بیان جدید از دفاع مقدس مخاطب می‌آورد
شعبانی درباره استقبال مخاطب از این فیلم عنوان کرد: «با توجه به اینکه فیلم‌هایی که با موضوع دفاع مقدس ساخته می‌شود معمولاً مخاطب کمتری دارند، به نظر من استقبال از این فیلم خوب بوده. این فیلم با این اکران و استقبال ثابت کرد که اگر فیلم بیان جدیدی داشته باشد و فرم جدید ارائه کند می‌تواند تماشاگر خودش را داشته باشد و به نظر من در عرصه دفاع مقدس توانست مخاطب خوبی را جذب سالن‌های سینما کند.»
اگر تلویزیون برای فیلم فرماندهان جنگ تبلیغ نکند برای چه کسی می‌خواهد تبلیغ کند
تهیه‌کننده فیلم «قسم» درباره انتقاد به فیلم منصور برای تبلیغات تلویزیونی پررنگش گفت: من خودم قبلاً فیلم‌هایی ساخته‌ام که تلویزیون تیزر را پخش نکرده و اعتراض هم نکرده‌ام اما این فیلم متفاوت است و اگر تلویزیون نخواهد برای یکی از فرماندهان و امیران شهید ارتش که جانش را در راه وطن داده است تیزر پخش کند پس برای چه کسی می‌خواهد تبلیغات داشته باشد.»
نهادی که با مالیات مردم اداره می‌شود رسالتش پخش تیزر شهدای جنگ است
وی افزود: «این کسانیکه نقد می‌کنند به نظر من غرض‌ورزی خاصی دارند و فیلم‌هایی هستند که نیازی به پخش تیزر ندارند و دولت نباید از آن‌ها حمایت کند باید پولش را بپردازد تا حمایت کند. ما برای شهربازی هم تیزر مجانی یا با تخفیف چند درصد پخش‌کنیم و بعد برای تبلیغ کتاب آیین زندگی هم همین اندازه تخفیف قائل شود و به همان اندازه که برای شهربازی تیزر پخش می‌شود برای این کتاب هم پخش شود. هیچ کجای دنیا چنین نیست و حتماً صداوسیما در ارگان دولتی است و با مالیات مردم اداره می‌شود رسالتش این است که برای شهدای جنگ تیزرهایی پخش کند. به نظر من باید بیش از این‌ها پخش کند و این اعتراض بجا نیست.»
آن‌گونه فیلم‌ها فضای مجازی را کامل در اختیار دارند
جلیل شعبانی گفت: «برخی از فیلم‌ها هستند که سر در سینما که قرار می‌گیرند مخاطب می‌رود و می‌بیند و اگر بخواهیم تاریخ کشورمان به نسل جدید نشان دهیم و ذائقه مخاطب را تغییر دهیم بسیار بیشتر از این‌ها باید کار کنیم. آن‌گونه فیلم‌ها تبلیغ خودشان را دارند و بیلبوردهای شهری حکایت از تبلیغ شان دارد و فضای مجازی را کامل در اختیار خودشان دارند و با توجه به نوع فیلمی که می‌سازند دیگر تبلیغ برایشان محلی از اعراب ندارد و عنوان فیلم شان برایشان تبلیغ است.»
تبلیغات تلویزیونی فیلم منصور باعث دیده شدن بقیه فیلم‌های در حال اکران شد
شعبانی اظهار کرد: «بیلبوردها و تبلیغات تلویزیونی فیلم منصور باعث شد فیلم‌های دیگری که می‌گویند چرا از ما تبلیغ نمی‌شود اتفاق دیده شوند زیرا مردم متوجه شدند سینماها باز است و این اتفاق خوبی برای سینما بود و من فکر می‌کنم فیلم منصور علاوه بر اینکه خودش را جلو برد کمک کرد به وضعیت موجود سینمای ایران و مردم را به سینما کشاند.»
بهتر بود فیلم زمان دیگری اکران می‌شد اما تاریخ‌مصرفش می‌گذشت
تهیه‌کننده فیلم «سوءتفاهم» درباره انتخاب زمان اکران فیلم گفت: «با توجه به حجم زیاد فیلم‌هایی که این روزها در حال اکران است ما هم ترجیح می‌دادیم در زمان عقب‌تری باشد و پاندمی کرونا برطرف شود و قطعاً استقبال از این فیلم بیشتر از اکنون بود اما مسئله ما این بود که تاریخ ساخت فیلم می‌گذشت و درنهایت فیلم را اکران کردیم تا فیلم تازگی‌اش را از دست ندهد. البته بسیاری از سینمادارها هم تشکر کردند و می‌گفتند که شما باعث رونق سینما شدید.»

به‌جز سکانس آیت‌الله درباره بخش‌های دیگری از فیلم هم نظر دادم
محسن هاشمی رفسنجانی در گفت‌وگو با پانا درباره شایعه درخواست خانواده آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برای حذف کارآکتر آیت‌الله از فیلم گفت: «حرف من همان است که قبلاً گفتم و صحبت تازه‌ای ندارم.»
محسن هاشمی رفسنجانی با اشاره به اینکه وی فقط نظر شخصی‌اش را داده و راهنمایی‌هایی برای بهتر شدن فیلم داشته و این نظر فقط درباره سکانس حضور هاشمی رفسنجانی نبود عنوان کرد که از سرنوشت این فیلم و حذفیاتی که می‌گویند خبر ندارد.
شهید ستاری با آیت‌الله هاشمی ارتباط بسیار عمیقی داشت
محسن هاشمی در همان روزهایی که این شایعه پخش شد، عنوان کرده بود: «حدود چند ماه پیش بود که از من خواسته شد تا فیلم منصور را تماشا کرده و نظر خود را نسبت به این فیلم عنوان کنم، من نیز فیلم را تماشا کردم و نظراتی نسبت به سکانس‌های مختلف در آن داشتم. در این فیلم این‌طور نشان داده می‌شد که شهید ستاری به‌شدت در پی خودکفایی در نیرو هوایی بوده و دنبال تعمیر و نگهداری و حتی ساخت هواپیما توسط کشور خودمان بوده است. به همین منظور شهید ستاری برای دستیابی به هدف خود به مکان‌های مختلفی مراجعه می‌کند و یکی از مکان‌هایی که این شهید برای درخواست کمک و مساعدت مراجعه می‌کرده دفتر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بوده است.»
هاشمی بابیان این که این سکانس به‌گونه‌ای نمایش داده می‌شود که آیت‌الله هاشمی به شهید ستاری اهمیتی نمی‌دهد، گفته بود: «این مسئله صحت ندارد چراکه شهید ستاری با آیت‌الله هاشمی ارتباط بسیار عمیقی داشته و به‌راحتی رفت‌وآمد داشتند و با یکدیگر ملاقات می‌کردند. این سکانس طوری نمایش داده شده که شهید ستاری نزد آیت‌الله هاشمی می‌رود اما سر حاج آقا شلوغ بوده و شهید نمی‌تواند با ایشان در دفترشان صحبتی داشته باشد و زمانی که آیت‌الله هاشمی از دفتر کار خود خارج می‌شود در راه مجلس و در راه پله‌ها با ایشان ملاقات می‌کند. به‌طور کلی این‌طور می‌توان گفت که در این فیلم می‌خواستند مقام شهید را بالا برده و عدم حمایت از شهید به آیت‌الله هاشمی نسبت داده می‌شد که این مسئله به‌هیچ‌وجه صحت نداشت.»
نمایش نوازش سگ توسط شهید ستاری هم چیز خوبی برای نمایش نبود
محسن هاشمی رفسنجانی در ادامه گفته بود: «من به عوامل فیلم عنوان کردم که این صحنه اصلاح‌شده و واقعیت در آن نمایش داده شود و قرار شد تا من دوباره نظر خود را نسبت به آن اعلام کنم. صحنه‌های دیگری نیز در این فیلم وجود داشت که چندان جالب نبودند به‌عنوان مثال در صحنه دیگری از این فیلم نشان داده می‌شد که شهید ستاری یک سگ را نوازش می‌کند که این چیز خوبی برای نمایش دادن نیست، البته این صحنه ایرادی ندارد ولی به نظر بنده خوب نبود، چرا که حمایت از حیوانات در این صحنه ربطی به موضوع اصلی فیلم نداشت یا مثلاً در صحنه دیگری از فیلم همسر شهید ستاری از شهید درخواست می‌کند تا علیرغم وجود مشکلات مالی یک هدیه را حفظ کنند اما شهید مخالفت کرده و اصرار به فروش آن دارد، خب این صحنه برای بالا بردن شهید ستاری خوب است اما برای همسر ایشان که در قید حیات است خوب نیست.»
فقط نظر دادم؛ در جریان خروجی نهایی فیلم منصور نیستم
وی اظهار کرده بود: «روش فیلم‌سازی در سازمان اوج به‌گونه‌ای است که گاها برای اینکه یک فرد را در فیلم بزرگ نشان دهند صد نفر دیگر را کوچک می‌کنند که این روش درستی نیست و این اتفاق در سایر فیلم‌های ساخته شده توسط این سازمان نیز مشاهده می‌شود.» هاشمی با بیان اینکه این روش اکثراً در فیلم‌هایی مشاهده می‌شود که توسط حاکمیت ساخته‌شده‌اند، گفت: «زمانی که یک تهیه‌کننده یا تاریخ‌نگار مستقل، کاری را تهیه می‌کند و نظرات خود را با هزینه شخصی در فیلم یا کتابش به انتشار می‌رساند، قضیه فرق دارد اما این مسئله از سازمانی مانند سازمان اوج که وابسته به سپاه پاسداران است قابل‌قبول نیست. من همین نظرات را بعد از مشاهده فیلم ارائه دادم اما در جریان اینکه چه اتفاقی برای فیلم افتاد، نیستم.»

درباره حذفیات فیلم نظر نمی‌دهم

همچنین «سیاوش سرمدی» کارگردان فیلم منصور در گفت‌وگو با پانا درباره حذف ۱۷ دقیقه‌ای فیلم منصور گفت: «به نظر من این حذف باعث شده فیلم بهتر شود و معتقد است مخاطبی که قبل و بعد از حذف فیلم را دید باشد متوجه می‌شود که چرا می‌گویم بهتر شده است.»
وی درباره شایعاتی مبنی بر اینکه حذف بخش‌هایی از فیلم که مربوط به آیت‌الله رفسنجانی بوده، درخواست خانواده وی بوده یا خیر گفت: «من در این زمینه اظهارنظری نمی‌کنم اما به‌طورکلی آن بخش فقط ۵ دقیقه از فیلم را شکل می‌داد که حذف شده است و مابقی از بخش‌های دیگر بوده است.»